به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران،  13 آذر ماه سال 90، خبری حیرت انگیز در رسانه‌های ایرانی منتشر شد. "یگان‌هایی از ایران موفق شدند یک فروند پهپاد پیشرفته را سالم به زمین بنشانند." این خبر به‌سرعت در رسانه‌های مطرح جهان بازنشر یافت تا به خبر اول تمام رسانه‌های جهان تبدیل شد.

اگرچه در ساعات اولیه انتشار این خبر، مشخص نبود که پهپاد شکار شده، از کدام کشور به داخل خاک ایران فرستاده شده و علت این کار چه بوده است اما یک نکته را همه می‌دانستند که چنین پهپادی فقط در اختیار کشورهای قدرتمند و پیشرفته در حوزه ساخت پهپادهاست.

ازآن‌جایی که افغانستان از چندین سال قبل توسط نظامیان آمریکایی و ناتو تحت اشغال بود، پس قطعاً این پهپاد توسط یکی از این کشورها به داخل خاک ایران اعزام شده است.

با گذشت چند روز، اطلاعات بیشتری از این پهپاد منتشر شد. پهپاد شکارشده، RQ170 یا همان "جانور قندهار" نام داشت و کشور سازنده آن آمریکاست و هم‌اکنون در پایگاه هوایی آمریکا در افغانستان توسط این کشور، به‌کارگیری می‌شود.

*** ویژگی‌های پهپاد شکارشده

آرکیو170 توسط کمپانی لاکهید مارتین (Lockheed Martin)‏ ساخته شده در ارتش آمریکا به‌خصوص در جنگ افغانستان به‌عنوان یکی از بازوان جاسوسی این کشور استفاده می‌شود.

اطلاعات موجود نشان می‌دهد که این پرنده‌های بدون سرنشین توسط رادارهای معمولی برد بلند (حتی انواع بسیار پیشرفته آن) قابل رهگیری نیستند و با شرایطی خاص که تقریباً نزدیک به محال است، فقط رادارهای خاص و برد کوتاه توان شناسایی و رهگیری این پهپادها را دارند.

نکته دیگر در مورد این پهپاد، این است که فناوری به‌کار رفته در این پهپاد که حالا توسط سپاه شکار شده است، بسیار نزدیک به فناوری و تکنولوژی به‌کار رفته در جنگنده‌های فوق‌پیشرفته F-35 است، جنگنده‌هایی که این روزها یکه‌تاز عرصه هوایی هستند.



نوع آلیاژ به‌کار رفته در بدنه، دوربین‌های تصویربرداری و فیلم‌برداری فوق‌حساس و پیشرفته، سیستم‌های راداری و مخابراتی منحصر به فرد، تجهیزات شناسایی و. . .، همگی از دیگر امکانات بسیار حساس به‌کار رفته در این پهپاد است که برخی از آنها، همچون دوربین‌های آن، فقط در اختیار آمریکا و چند کشور معدود است.

از دیگر ویژگی‌های این پرنده بدون سرنشین، موتور بسیار حساس و پیچیده‌ای است که روی آن نصب شده است؛ این موتورها قابلیت پرواز پهپاد از چند ساعت را به چند روز افزایش داده شاید دومین ویژگی‌ برتری‌بخش این پهپادها در کنار رادارگریز بودن آنها، محسوب شود.

** موضع آمریکایی‌ها

مقامات آمریکایی ساعتی پس از انتشار این خبر، ابتدا اصل موضوع را تکذیب و اعلام کردند که ایالات متحده چنین پهپادی را گم نکرده است. ساعتی بعد اما، نیروی هوایی آمریکا از گم‌شدن یک فروند پرنده بی‌سرنشین خود از اسکادران پهپادهای RQ170 خبر داد و اعلام کرد که این پهپاد دچار نقص فنی در سیستم موقعیت‌یابی خود شده و در جایی سقوط کرده است اما نیروی هوایی قادر به یافتن آن نیست.

تأیید و تکذیب‌ها ادامه داشت و اکثر رسانه‌های مطرح جهان درباره شکار بزرگ ایران صحبت می‌کردند، اما مقامات آمریکایی همچنان از تأیید شکار این پرنده بدون سرنشین توسط ایران طفره می‌رفتند تا اینکه تصاویر و فیلم آن توسط سپاه پاسداران منتشر شد.


با اثبات آمریکایی بودن این پهپاد و موفقیت بی‌نظیر ایران در شکار آن، باراک اوباما رسماً اعلام کرد که از ایران خواسته که آن را به آمریکا بازگرداند اما مقامات ایران در پاسخ به این درخواست، صراحتاً گفتند که هرگز این پهپاد متجاوز را به آمریکا پس نمی‌دهند.

بعد از اینکه برای آمریکایی‌ها محرز شد که ایران این پهپاد را پس نخواهد داد، برخی رسانه‌های آمریکایی اعلام کردند که ارتش آمریکا به‌خاطر از دست دادن این پهپاد، مجبور شده که بسیاری از راهبردهای دفاعی خود را به‌علت اینکه کشور دیگری به فناوری‌های آن دست یافته، تغییر دهد.

سردار حاجی‌زاده در تصاویری که تلویزیون ایران پخش کرد، به تشریح عملیات شکار این پهپاد پرداخته اعلام می‌کند که این پهپاد در حوالی کاشمر و در داخل خاک جمهوری اسلامی ایران توسط یگان‌های جنگ الکترونیک شناسایی شده است.

براساس اعلام مقامات نظامی ایران، سیستم ناوبری این پرنده توسط هکرهای زبردست ایرانی هک شده و از کنترل زمینی، ماهواره‌ای و دریایی ارتش آمریکا خارج شده و به دست سپاه افتاده است.

** رمزگشایی و مهندسی معکوس

اما ماجرا به همین جا ختم نشد و یک سال بعد امیر علی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران از انجام کاری بزرگ در مجموعه سپاه خبر داد. "تمام اطلاعات آرکیو170 رمزگشایی شد".

وی، این خبر را در همایشی با عنوان "روز پیروزی" که در دانشکده هوافضای دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی برگزار شده بود، اعلام کرد.

سردار حاجی‌زاده در تشریح ویژگی‌های این پهپاد به‌خصوص موتور آن گفته بود: موتور این پهپاد اختلاف دما با محیط ایجاد نمی‌کند و به همین خاطر با حسگر حرارتی قابل ردگیری نیست. صدای موتور از مسافتی خاص به بعد، قابل شنیدن نیست و ابر سفید نیز به جا نمی‌گذارد. همچنین رنگ پهپاد به‌گونه‌ای است که از فاصله‌ای خاص به بعد قابل رؤیت نیست.


بنا بر اطلاعات اعلام‌شده توسط فرمانده نیروی هوافضای سپاه، سنسورهای پهپاد آرکیو170 می‌تواند جنس مواد، سفتی خاک، تا حدودی از عمق آب و حتی زیر تور استتار را هم شناسایی کند و ببیند. وی نوع این سنسورها را "فراطیفی" توصیف کرده اظهار داشت: این نسل سنسورها با گرفتن بازتاب نور اجسام، جنس آنها را تشخیص می‌دهد.

اما رمزگشایی از حافظه این پهپاد و بیرون آوردن حتی فیلم‌ها و تصاویری که این پرنده در پایگاه خود در افغانستان گرفته است، پایان ماجرا نبود و سپاه پاسداران تلاش برای "مهندسی معکوس" این پهپاد را آغاز کرد.

سردار سلامی، جانشین فرمانده کل سپاه در مهرماه سال 92 اعلام کرد: تمام حافظه‌ها و کامپیوترهای آرکیو170 رمزگشایی شده و در آینده نزدیک اخبار خوشی از آرکیو170 و بهینه سازی‌هایی که نیروهای ما روی "مدل معکوس‌شده" آن انجام دادند، اعلام خواهد شد.

مهندسی معکوس به اقداماتی در تغییر کدهای پروازی و سیستم‌های هدایت کننده گفته می‌شود که هرگونه ارتباط با هدایت‌گران قبلی را قطع و هدایت‌گران جدید را در هارد و سیستم‌های راداری و مخابراتی کارگذاری می‌کند. مهندسی معکوس از نظر کارشناسان نظامی، به‌مراتب کاری دشوارتر از شکار آن پرنده است.


اندکی بعد، سردار حاجی‌زاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه درباره زمان به پرواز درآوردن آرکیو170 اظهار داشت: آرکیو170 هواپیمای بدون سرنشین عادی نیست و با به دست آوردن آن، اسناد محرمانه زیادی از آمریکا به‌یک‌باره به دست ایران افتاد. یکی از مجموعه این پروژه‌ها، ساخت و مهندسی معکوس خود هواپیما بود، که بعد از فاز شناسایی کار آن آغاز شده و خوب هم پیش رفته و ما مایلیم هرزمان که توانستیم آن را به پرواز درآوریم و اطلاعات تکمیلی را ارائه کنیم. البته زمان‌بندی برای به پرواز درآوردن آرکیو170 "نزدیک" است ولی ما مقداری احتیاط می‌کنیم.

یک نتیجه‌گیری ساده . . .

کشوری که قادر است پیشرفته‌ترین سامانه‌های راداری، مخابراتی، دوربین‌های تصویربرداری و. . . را به‌سادگی و شاید در کمتر از یک ساعت، کشف، شناسایی و شکار کند، قطعاً باید سامانه‌هایی به‌مراتب پیچیده‌تر و پیشرفته‌تر از آن تجهیزات را دارا باشد، موضوعی که سردار حاجی‌زاده درباره آن می‌گوید: "توانمندی ما بیش از مقداری است که رسانه‌ای می‌کنیم و نمونه آن را در هواپیمای ایوب مشاهده کرده‌اید، اما ضرورتی برای رسانه‌ای کردن آن ندیده بودیم".

2 سال از شکار بزرگ ایران یعنی صید "جانور قندهار" می‌گذرد، شکاری که چشم بسیاری از کارشناسان نظامی جهان را به کار بزرگ یگان‌های جنگ الکترونیک و هکرهای سپاه پاسداران دوخت و حالا همه در انتظار رونمایی از RQ170 ایرانی در آینده هستند.