به گزارش خبرنگار ورزشی باشگاه خبرنگاران،  تاریخچه دوپینگ از سالیان دور تا به امروز  همیشه گریبان‌گیر بعضی از ورزشکاران در رشته‌های مختلف بوده است و خیلی از آنها در دام این معضل خواسته و ناخواسته گرفتار شده‌اند.

با وجود جریمه‌ها و محرومیت‌های سنگین و نظارت بیشتر و دقیق‌تر بر ورزشکاران و همچنین پیشرفت تجهیزات آزمایشگاهی که همیشه دست خاطیان را رو می‌کند، همچنان آمار دوپینگ سال به سال بالاتر می‌رود این روند به جایی رسیده است که دیگر می‌توان گفت مصرف داروهای نیرو‌زا و محرک در میان قهرمانان مثل نقل و نبات شده است.

البته از دیدگاه خود ورزشکاران مصرف این داروها قبل از آغاز مسابقات جهانی و بین‌المللی و دلیل آن افزایش فشار فیزیکی بر بدن به منظور آمادگی بیشتر است، غافل از اینکه این دیدگاه و عملکرد کاملا غلط بوده و بارها از سوی فدراسیون پزشکی ورزش با ارائه مقالات و مصاحبه‌ها و اطلا‌ع‌رسانی اعلام شده است، این تفکرات اشتباه بوده و جز آسیب رساندن به روحیه و جسم ورزشکار فایده دیگری ندارد و حتی بارها شنیده شده که قهرمان‌های به نام ورزش به خاطر مثبت درآمدن تست دوپینگ از محرومیت‌هایی مادام العمر و پس گرفته شدن مقام و مدال‌ها یا محرومیت چندین ساله و جریمه‌های نقدی روبه‌رو شدند.


دوپینگ فقط مختص یک رشته‌ی ورزشی نیست و متاسفانه این مسئله در ورزشکاران المپیکی و غیر‌المپیکی به چشم می‌خورد.

 شاید پرداختن به آمار دوپینگ در سال‌های گذشته و حتی یک دهه اخیر خیلی جذاب نباشد چرا که بارها و بارها این موضوع مطرح شد و هر سال که گذشت کاهشی در آمار آن وجود نداشت و چه بسا افزایش تعداد دوپینگی‌ها آن هم در سطح حرفه‌ای نگرانی‌های مسئولان ورزش کشورهای مختلف را به همراه داشت.

 اگر در سال‌های اخیر دوپینگ‌های انجام گرفته از سوی ورزشکاران را بررسی کنیم به این نکته پی می‌بریم که دلایل پرداختن به دوپینگ بعضا از روی نا‌آگاهی بوده و برخی اوقات به دلیل حتی دشمنی‌ها صورت گرفته است که این موضوع دوم شاید در سال‌های آتی با روندی که در پیش گرفته معضل بزرگی برای ورزشکاران محسوب می‌شود.

اما شاید تنها راه‌کار هر 2 عامل دوپینگ عدم ناآگاهی ورزشکاران از داروهای محرک و نیروزا است و باید بدانید حتی مصرف داروی استامینوفن که برای رفع مشکلات کوچکی مثل سردرد‌ها و یا دندان‌درد در ورزشکاران باعث می‌شود در جواب تست دوپینگ آنها تاثیر بگذارد.

در اینجا می‌خواهیم اشاره‌ای به یک سری رشته‌های ورزشی بیندازیم که در چند ماه اخیر بحث و حرف‌هایی از مثبت اعلام شدن دوپینگ ورزشکاران این رشته ‌ها به گوش می‌رسد.


بیشترین آثار استفاده از مواد نیروزا به رشته‌های مختلف دو و میدانی نمود پیدا می‌کند که از این میان می‌توان به دوندگان جا‌مائیکایی اشاره کرد که مدتي است سکوهای اول جهان را در اختیار دارند و همگان این کشور را با اسطوره بلامنازع آن در دوی 100 و 200 متر یوسین بولت می‌شناسند، اما این در حالی است که این کشور بیشترین  آمار ورزشکاران دوپینگی را همزمان به خود اختصاص داده است، حتی در سال 2010 یعنی همزمان با برگزاری مسابقات قهرمانی جهان در کره جنوبی این کشور به طور کامل از شرکت در مسابقات به دلیل دوپینگ محروم شد.

اخیراً رواج استفاده از داروهای نیروزا در کشورهای آمریکایی لاتین به شدت متداول شده که تازه ترین آنها فوتبال هندوراس به دلیل استفاده از مواد نیروزا از چارچوب رقابت های مقدماتی قهرمان جهان کنار رفت و ایران نگاهی به قهرمانان دوپینگی کشورمان در این سال‌های اخیر انداخت که اولین مورد در رشته دو و میدانی یکی از ملی پوشان این رشته ورزشی که در مسابقات المپیک 2012 لندن نیز حضور داشت پس از شرکت در مسابقات جهانی روسیه و کسب رتبه نه چندان مطلوب در این رقابت‌ها دوپینگش مثبت اعلام شد.

در رشته رزمی می توان به مستانه سیف‌آبادی، بانوی موی‌تای‌کار ایران مسابقات داخل سالن آسیا و هنرهای رزمی 2013 اینچئون با مثبت اعلام شدن تست دوپینگش بگوئیم که دوپینگ فقط مختص ورزشکاران آقا نیست بلکه بانوان هم می‌توانند از این قائده مستثنی نباشند.

پس از رشته‌های دو و میدانی، فوتبال و هنرهای رزمی می‌توان به رشته وزنه‌برداری اشاره کرد که تنها رشته ای در ایران است که ورزشکاران دوپینگی بسیاری دارد و می توان اشاره کرد که در سال 2010 با اطلاع مدیران نادو ایران، آلوده‌ترین رشته معرفی شد و حتی در آن سال در رشته‌های تیراندازی، جودو، دوچرخه‌سواری نابینایان، دو و میدانی، تنیس جانبازان و کبدی هم دوپینگ ملی‌پوشان کشورمان هم اعلام شد.

 

طی تحقیقات توسط پزشکان روانشناس و متخصص مشاوره ورزشی، می‌توان به چند مورد اشاره کرد:

1- دوپینگ یک تقلب است؛ اگر به دوپینگ به عنوان یک تقلب نگاه کنیم باید بگویم که افراد به این دلیل تقلب می‌کنند که یا به منافعی دست یابند و یا اینکه از مجازاتی می‌ترسند و می‌خواهند از آن مصون باشند. همین طور زمانی که چیزی بیشتر از حق خود می‌خواهند تقلب می‌کنند.

2-  دوپینگ یک دستاورد علمی است؛ کشف طبی و دستاورد علمی بودن دوپینگ، موضوع غیرقابل‌انکاری است و همه مردم این را می‌دانند تمام علوم جدید برای‌شان جالب و جذاب بوده و طبیعی است که برای بهره‌گیری از آن اشتیاق نشان خواهند داد گذشته از آن، این پدیده با تغییر فیزیولوژی که در بدن افراد خواهد داشت امکان تجربه احساس نشاط و حس‌های خوب دیگری را به آنان می‌دهد از طرفی عوامل ایجاد کننده این واکنش (داروها و مکمل‌های) آن، شایع و در دسترس هستند و این موضوع همیشه عوامل خوبی برای فراگیرشدن آن به شمار می‌آیند از طرفی اطلاعات کافی در مورد عوارض این کار در اختیار مردم قرار نمی‌گیرد و این موضوع عجیبی نیست چرا‌که همیشه در ابتدای کشف علوم جدید همین‌طور است.

همان طور که هروئین برای درمان افراد معتاد به تریاک کشف شد و پس از مدتی مشخص شد که خود دارای عوارض است. بنابراین دوپینگ، دستاورد علمی است که جایگاه استفاده از آن و نیز عوارضش هنوز برای مردم مشخص نیست و بنابراین از آن استفاده می‌کنند.


3- دوپینگ یک پدیده اجتماعی فراگیر است؛ به دلایل تغییرات فیزیولوژیکی که ماده دوپینگی در بدن افراد ایجاد می‌کند و به آن اشاره شده این عمل برای افراد لذت‌بخش است. این مواد باعث می‌شوند که ( سروتونیت) خون بالا رفته و فرد تصور بدنی و فکری بهتری از خود پیدا میکند. درست همان اتفاقی که افراد در استفاده از مواد مخدر انجام می‌دهند.

در دسترس بودن این مواد باعث خواهد شد تا استفاده و تجربه آن‌ها حتی برای یک بار برای مردم امکان داشته باشد و لذت بخش‌بودن آن باعث تکرار این امر شده و همین امر فراگیر شد این موضوع در جامعه کمک خواهد کرد.

4- دوپینگ وسیله‌ای برای تظاهرات رسانه‌ها و مطبوعات با قهرمان‌سازی‌هایی که از ورزشکاران انجام می‌دهد، به جذابیت عمل دوپینگ برای این قشر دامن می‌زنند. رسانه یک لحظه و آن هم لحظه اوج قهرمان را نشان می‌دهد و این تصویر حتی بیش از تصور ذهنی خود ورزشکار است و به این ترتیب افراد فریفته چهره پردازی رسانه ها می شوند بنابراین این انگیزه‌ای است برای رفتن به سمت دارو و مکمل، تا آن لحظه زیبا را رقم بزند و تجربه کند.

5- دوپینگ تیری در تاریکی است؛ حضور ورزشکاران به تیم‌های ملی بسیار حائز اهمیت است یک ورزشکار باید در وهله اول مرحله پهلوانی را پشت سر گذارد تا بتواند برای قهرمانی تلاش کند. ورزشکاران باید از نظر هویت اخلاقی، فردی و اجتماعی و نیز خصوصیات رفتاری گزینش شوند و سپس به جایگاهی به نام تیم ملی راه یافته و برای قهرمانی خود را آماده سازند.
بنابراین ورزشکار می‌تواند به یک ریسک دست بزند و دوپینگ کند یا همه چیز را یک باره به دست می‌آورد و یا این‌که هیچ چیز خاصی را از دست نمی‌دهد، چر‌اکه مجازات مناسبی برای این عمل او وجود ندارد. بنابراین اگر فیلتر‌های مناسب برای حضور آنان به تیم ملی و نیز مجازات مناسب برای دوپینگ‌کردن آنان وجود داشت آنان دوپینگ را تیری در تاریکی نمی‌دیدند.


6- دوپینگ راهی برای تثبیت و ماندگاری؛ همه نسبت به این موضوع آگاهند که قهرمانی یک ورزشکار عمر کوتاهی دارد و بسیار دیده شده که قهرمانان ورزشی به زودی و پس از کناره‌گیری از عرصه ورزشی، فراموش می‌شوند، این فراموشی یک ناکامی و حالت افسردگی و گاهاً تندخویی را برای ورزشکارانی که روحیه پهلوانی آنان تقویت نشده، ایجاد می‌کند، بنابراین ورزشکاران در طول مدت نه چندان طولانی ورزشی خود به ثبت خود در نقطه اوج فکر می‌کنند و می‌خواهند بیشتر از این فرصت بهره ببرد و به اصطلاح خود آخرین برگ برنده خود( دوپینگ) را به کار می‌گیرند پس می‌توان اشاره کرد علل مختلفی برای دوپینگ‌کردن ورزشکاران وجود دارد، اما یگانه راه حلی که برای جلوگیری از این کار وجود دارد برخورد جدی و قاطع با متخلفان و آگاهی‌دادن به ورزشکاران است و در اين روزهاي اخير، 8 سال محروميت محمد پراش، قهرمان دوچرخه‌سواري کشور و محروميت امير علي‌اکبري، کشتي‌گير مطرح کشورمان به صورت مادام العمر از اثرات تکان دهنده دوپينگ در ورزش بود که البته هرکدام بنا به دلايلي قابل بحث است چرا که نوع مواد نيروزا برخي اوقات واقعيت‌هاي تلخي را نمايان مي‌کند چرا که برخي دوپينگ‌ها در کشور ما ناخودآگاه و برخي ديگر آگاهانه بوده است.

حال می‌پردازیم به شایع‌ترین مواد نیرو‌زای غیر‌مجاز و لیست مکمل‌های غیرمجاز؛


بارها از سوی فدراسیون پزشکی با اطلاع‌رسانی‌های مختلف به ورزشکاران لیست مواد ممنوع اعلام گردیده که می‌توان به چندین نمونه از شایع‌ترین این مواد اشاره کرد:
 
کلبوترول، فوروسماید HCG ، LH ناندروسون، تستوسترون، متاندیون (متان)، هورمون رشد، انسولین، سوما، آمفتامین (در ایران کراک با مخلوطی از آمفتامین و هروئین)، آمفتامین (شیشه)، دی اکسی مت آمفتامین (اکس)، کوکائین، مواد مخدر سنتی (حشیش و ترکیبات تریاکی)، دگزامتازون، بتامتازون، پردنیزولون، آنتولول (شایع‌ترین مواد نیروزای غیرمجاز)، هیدروکورتیزون، تریامسینولون، الکل و ریندران اشاره کرد و بهتر است در این جا اشاره کنیم که مواد نیروزاهای غیرمجاز سرطان‌زا هستند و به مرور زمان مشکلات جنسی در میان ورزشکاران رواج پیدا خواهد کرد، ولی در این میان یک‌سری مکمل‌های مجاز هم برای استفاده از ورزش‌های حرفه‌ای و قهرمانی وجود دارد که مورد تأیید ستاد مبارزه با دوپینگ (نادو) است که استیمول، مگامس 400، کربومس، میووی، فایبرکلیر، ماکسن گلوتامین، سنتری و گان گلاتین، اکسی ناسه، سان کیت، ویتامین C و آنتی ریجینگ اشاره کرد.