شب یلدا اگر چه تنها یک دقیقه بلندتر از سایر شب‌های سال است اما مردم ایران سالیان طولانی است که نسل به نسل یلدا را در کنار همدیگر سپری می‌کنند و حال و هوای خانه‌ها از چند روز قبل،  آماده استقبال از بلندترین شب سال می‌شود و سرانجام هنگامی که شب چله از راه می‌رسد بزرگترها میزبان فرزندان و نوه‌ها هستند به گونه‌ای که گاه در خانه یک مادر بزرگ و پدر بزرگ بیش از 40 تا 50 فرزند، عروس، داماد و نوه دور هم جمع می‌شوند.

بزرگترها چند روز مانده به از راه رسیدن یلدا سرگرم تهیه ملزومات خاص این شب برای استقبال از فرزندانشان هستند؛ خوراکی‌های شب یلدا را همه می‌شناسیم هندوانه که بسیاری معتقدند خوردن آن در شب یلدا باعث می‌شود تا سرمای زمستان را حس نکنیم و انار که یکی از میوه‌های ویژه این شب است.

اما داستان یلدا به انار و هندوانه و خوراکی‌های رنگارنگش ختم نمی‌شود بسیاری از ایرانیان این شب را فرصتی برای دید‌وبازدید و دورهم جمع شدن اقوام می‌دانند؛ شاید در دغدغه زندگی‌های امروزی کمتر فرصتی برای رفت‌وآمد اقوام با یکدیگر فراهم باشد اما سنت‌هایی چون یلدا فلسفه اصلیشان نزدیک کردن اقوام به یکدیگر و احیای ارزش‌هایی همچون صله ارحام است.

** آیین‌های باستانی همچون یلدا و نوروز فرصتی برای همبستگی عاطفی

امان الله قرائی مقدم جامعه شناس و استاد دانشگاه در این زمینه می‌گوید: " یلدا"‌یکی از سنت‌های باستانی ایرانیان است که نسل به نسل منتقل شده و فرصتی برای دور هم جمع شدن اعضای خانواده است. حتی بررسی‌های جامعه شناختی ثابت کرده است که جمع شدن افراد خانواده در فرصت‌هایی همچون یلدا و نوروز و مراسم‌هایی از این قبیل باعث افزایش همبستگی عاطفی و معنوی در میان تک تک افراد جامعه می‌شود.

وی می‌افزاید: جمع شدن کوچکترها در خانه بزرگترها در شب یلدا فرصتی است تا کوچکتر‌ها با آداب و رسوم آشنا شوند ضمن اینکه احترام به بزرگترها و ارزش‌هایی همچون صله ارحام را آموزش می‌بینند در حقیقت یلدا فرصتی برای انسجام اعضای خانواده و کاهش کدورت‌هاست.

این جامعه شناس ادامه می‌دهد: ایرانیان مراسم یلدا را با دورهم جمع شدن، شب نشینی اعضای خانواده و اقوام در کنار یکدیگر و برنامه‌هایی همچون گرفتن فال سپری می‌کنند نکته جالب این است که هر بخش از کشور برای شب یلدا مراسم خاص خود را دارد و خوراکی‌های خاص و محلی را برای این شب تهیه می‌کنند. در دین اسلام دید و بازدید از بزرگترها یا به اصطلاح صله ارحام بارها مورد تاکید قرار گرفته است در روزگار قدیم شب‌های بلند زمستان فرصتی برای جمع شدن اعضای خانواده در کنار یکدیگر بود اما امروز به دلیل دغدغه‌های زندگی این دور هم جمع شدن‌ها کمرنگ شده است.

این روزها اما شب یلدا برای برخی از پدر و مادرها با هزینه‌های زیادی برای تهیه خوراکی‌های این شب همراه شده است اما باید حواسمان باشد که نکند زیبایی‌های این آیین باستانی تحت تاثیر هزینه‌هاکمرنگ شود باید مراقب باشیم که مهمانی شب یلدا که فلسفه اصلی آن صله ارحام است گرفتار اسراف نشود.

** یلدا صرفا در شب نشینی و خوراکی خلاصه نمی‌شود

عشایری جامعه شناس در این خصوص به تسنیم می‌گوید:‌یلدا فرصتی است تا خانواده‌های ایرانی دور هم جمع شوند یلدا صرفا به معنای شبی نیست که اعضای خانواده در کنار هم جمع شده و مشغول تماشای تلویزیون و خوردن خوراکی‌های مختلف شوند بلکه یلدا فرصتی است برای دور هم جمع شدن، صحبت کردن و حل مشکلات.

وی‌می‌افزاید: در شب یلدا اغلب خانواده‌ها از میوه و آجیل استفاده می‌کنند بنابراین ممکن است در برخی از موارد اسراف پیش بیاید،‌ فاصله گرفتن از فلسفه اصلی سنت‌هایی چون شب یلدا می‌تواند کودکان و نوجوانان را از فرهنگ اصیل ایرانی دور کند باید بدانیم که یلدا صرفا آجیل و میوه نیست بلکه بهترین فرصت برای تمرین صله رحم است و فرصتی است تا در سرمای زمستان کنار هم بودن را رقم زنیم.در گذشته مرسوم بود که اقوام با جمع شدن در کنار یکدیگر با حس همخونی و هبستگی تلاش می‌کردند تا مشکلات یکدیگر را حل کنند بنابراین باید تلاش کنیم تا این سنت‌ها را در شب یلدا حفظ کنیم.

به گزارش تسنیم، یلدا فرصتی است برای کنار هم بودن حتی اگر یک دقیقه بیشتر باشد اما باید تلاش کرد تا سنت‌های پسندیده بلندترین شب سال تحت تاثیر رفتارهایی چون اسراف و ریخت و پاش به دغدغه‌ای برای بزرگترها بدل نشود بلکه باید تلاش کرد در فرصت دورهم جمع شدن شب یلدا زندگی کرد تا بلندترین شب سال فرصتی باشد برای جشنی واقعی و به یادماندنی.