به گزارش خبرنگار پارلمانی باشگاه خبرنگاران، پس از یک دهه مذاکرات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و غرب، تیم جدید هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران توانست ظرف کمتر از سه ماه و در سه دور مذاکره فشرده، این پرونده پیچیده را به سرانجامی هر چند موقت اما امیدوارکننده برساند.

سومین دور مذاکرات ایران و 1+5 در ژنو یکی از سخت‌ترین و فشرده‌ترین مذاکرات در تاریخ پرونده هسته‌ای کشورمان ایران است، چراکه فعالیت شبانه‌روزی و 24 ساعته را می‌طلبید، فشردگی این مذاکرات و تعهد مسئولین ایرانی تا جایی بود که وزیر خارجه کشورمان را با ویلچر پای میز مذاکرات می‌کشاند.

توافقی که در دور سوم مذاکرات حاصل شد بر اساس گام‌های اعتمادساز و دوجانبه صورت گرفت که ظاهرا این گام تنها از سوی طرف ایرانی با جدیت برداشته شده بود.

در حالی که "محمد جواد ظریف"، وزیر امور خارجه ایران در نشست خبری با خبرنگاران ایرانی، با اشاره به توافق اولیه اظهار داشت، "هیچ یک از مراکز غنی‌سازی تعطیل نمی‌شود، فردو و نطنز به کار خود ادامه می‌دهند، برنامه آب سنگین اراک با وضعیت کنونی ادامه می‌یابد، هیچ ماده‌ای از کشور خارج نمی‌شود، مهم‌تر از همه اینکه دنیا برنامه غنی‌سازی ایران را به رسمیت شناخته و قرار است تحریم‌ها کاهش یابد".

این در حالی است که "جان کری"، وزیر خارجه آمریکا در کنفرانس خبری که در ساعات اولیه توافق‌نامه برگزار شد، ادعا کرد، "در این توافق اولیه گفته نشده ایران حق غنی‌سازی دارد، در چهار گوشه ان‌پی‌تی چنین چیزی مطرح نشده و این سند هم نمی‌گوید که ایران حق غنی‌سازی دارد، این موضوع مورد توافق طرفین است و تحت توافق دو طرف است تا معلوم شود، غنی‌سازی ادامه داشته باشد یا خیر".

متن فارسی و انگلیسی توافق‌نامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و 1+5 ، را می‌توان در اینجا مشاهده کرد.

هنوز جوهر مذاکرات خشک نشده بود که ایران اولین گام اعتمادسازی خود را برای اثبات صداقتش به طرف غربی، برداشت و از کارشناسان آژانس به منظور بازدید از تاسیسات آب سنگین اراک دعوت کرد؛ این دعوت که از سوی مقامات ایرانی به صورت رسمی انجام شده بود با استقبال آژانس و سفر یک روزه آنها مواجه بود.

همزمان با این مهم نیز نشست کارشناسی ایران و گروه 1+5 به همراه هیئتی از آژانس برای رسیدن به درک مشترکی از توافق ژنو در راستای اجرای این توافق در وین برگزار شد.

 

این نشست از روز دوشنبه آغاز شد و تا روز پنج‌شنبه ادامه داشت، هیئت ایرانی در این نشست، مذاکرات را قطع کرده و برای مشورت به تهران بازگشتند تا دو طرف بتوانند بر روی ساز و کار اجرای توافق نیز به تفاهم و درک مشترک برسند.

اما مذاکرات به دلایل مختلف فنی و سیاسی با موانعی از جمله گسترش تحریم‌های آمریکا علیه ایران مواجه شد که گفتگوها را با وقفه مواجه کرد.

مذاکرات کارشناسی ایران و 1+5 در پیچ و خم مسایل فنی‌، سیاسی و حقوقی و البته تعطیلات سال نو میلادی پس از یک ماه و نیم، هفته گذشته پایان یافت اما دو طرف با وجود رسیدن به راه‌حل، نتوانستند در ژنو بر سر چگونگی اجرای برنامه اقدام مشترک به توافق نهایی دست یابند.

برخی کارشناسان از همان ابتدای شروع بحث بر سر چگونگی اجرای توافق ژنو بر این نظر بودند که اجرای توافق بخش‌ها و لایه‌های پیدا و پنهان فنی،‌ حقوقی، سیاسی‌، مالی، امنیتی و غیره دارد و با وجود بی‌اعتمادی میان دو طرف و نیز برخی زیاده‌خواهی‌ها از این کشورها به ویژه آمریکا این احتمال که مذاکرات به سختی پیش رود را پیش‌بینی کردند.

 با همه دشواری‌ها و پیچیدگی‌ها برای رسیدن به درک مشترک از اجرای توافق چند مورد اختلافی باقی ماند که پای معاونان اشتون و ظریف را نیز دوباره به ژنو باز کرد.

"سید عباس عراقچی"، معاون وزیر خارجه کشورمان و عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده به همراه اعضای تیم کارشناسی ایران 19 و 20 دی ‌ماه راهی ژنو شد تا با معاون "کاترین اشتون"، نماینده 1+5 در مذاکرات درباره موارد اختلافی باقی‌مانده گفتگو کند.

در این میان کشورهای اروپایی نیز اشتیاق بیش‌تری به اجرای توافق دارشتند چراکه بسیاری از این کشورهای تحت تاثیر تحریم‌های یک‌جانبه اروپا و نیز آمریکا در چند سال گذشته متضرر شده‌اند.

از این رو در روزهای آینده کشورهای مختلف دنیا و به ویژه ایران و 1+5 منتظر شنیدن خبر آغاز اجرای توافق ژنو بودند چراکه در این راستا می‌توانستد علاوه بر گشایش‌های مالی و تجاری و اقتصادی، رویکرد تازه‌ای در عرصه بین‌الملل، منطقه و نیز ایران ایجاد کرده و جان تازه‌ای به رویکرد‌ها و اراده‌های سیاسی برای حل مسالمت‌آمیز مسایل بین‌الملل بخشند.

نهایتا شامگاه یکشنبه 22 دی "سید عباس عراقچی" عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان در نشست خبری با اصحاب رسانه گفت: "امروز نهایتا توافق بین ما و 1+5 در خصوص نحوه اجرای گام اول از اقدام مشترک، نهایی شد و طرفین به یک برداشت واحد از نحوه اجرا رسیدند، و نهایتا مشخص شد که در تاریخ 20 ژانویه مطابق 30 دی ماه گام اول اجرایی شود؛ همچنین موارد مربوط به اجرای توافق و نحوه آن در مذاکرات فشرده کارشناسی که بین طرفین نهایی شده بود غیر از چند مورد خاص که در مورد آن‌ها نیز جلسه‌ای هفته گذشته با "اشمید" داشتیم و به راه حل‌هایی رسیدیم". 

عراقچی تصریح کرد: "این راه‌حل‌ها به پایتخت‌ها منتقل شد و امروز مطلع شدیم 6 کشور گروه 1+5 با راه حل‌ها موافقت کردند و در داخل جمهوری اسلامی ایران هم نهادهای ذیربط آن‌ها را بررسی کردند و موافقت خود را اعلام نمودند و این موافقت در تماس با "هلگا اشمیت" اعلام شد.


بعد از انتشار اخباری مبنی بر اجرایی شدن توافق اولیه ایران و 1+5 (آمریکا، انگلیس، روسیه، فرانسه، چین بعلاوه آلمان) از 20 ژانویه، "باراک اوباما" رئیس‌جمهور آمریکا نیز با صدور بیانیه‌ای از توافق برای اجرای طرح اقدام مشترک استقبال کرده و از نمایندگان کنگره این کشور خواسته است از تصویب تحریم‌های تازه دست بردارند.
 

 "جان کری" وزیر امور خارجه آمریکا گفت: "گام بعدی در گفتگو با ایران در خصوص برنامه هسته‌ای این کشور بسیار دشوار خواهد بود.

کری تأکید کرد: "در حالیکه اجرای طرح عمل مشترک یک گام مهم بود، آمریکا از چالش‌های بزرگی که در مسیر مذاکره برای رسیدن به توافق جامع با ایران وجود دارد، آگاه است.

"ویلیام هیگ" وزیر خارجه انگلیس نیز در خصوص اعلام خبر آغاز اجرای توافق هسته‌ای ایران و غرب گفت: "اجرایی شدن توافق هسته‌ای با ایران به مثابه موفقیت مذاکرات هسته‌ای برای حل این موضوع از طریق مسالمت آمیز است و از این که توافقی که در ژنو به آن دست یافته بودیم اکنون وارد مرحله اجرایی شده بسیار خرسندم و این نشان می دهد مذاکرات و راه حل مسالمت آمیز برای پرونده هسته‌ای ایران به موفقیت انجامیده است".

 
واکنش‌های پارلمانی به اجرایی شدن گام اول برنامه‌ اقدام مشترک در توافق هسته‌ای
 

 "نوذر شفیعی" عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، در گفتگو با باشگاه خبرنگاران با اشاره به هماهنگی انجام شده برای اجرایی شدن گام اول توافق‌نامه ژنو از 30 دی ماه جاری گفت: این توافق، یک مرحله از مراحلی است که در توافقنامه ژنو پیش‌بینی شده بود، اکنون در مرحله اجرایی شدن گام اول این توافقنامه هستیم و احتمالا یک گام دیگر باقی است و آن هم گام نهایی خواهد بود، هر چند ممکن است شرایطی به وجود آید که ناچار شویم یک گام میانی هم داشته باشیم. 
 
 

"ابراهیم آقامحمدی"عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در گفتگو با باشگاه خبرنگاران با اشاره به اجرای گام نخست توافقنامه ژنو از 30 دی‌ماه جاری، اظهار داشت: آن چه که باید در این مرحله مورد تاکید قرار گیرد پایبندی به توافقات صورت گرفته است.

وی تحریم‎های جدید آمریکا علیه ایران پس از اجرایی شدن توافقنامه ژنو را خلاف روح توافقنامه ژنو خواند و تصریح کرد: براساس توافقات صورت گرفته، پایبندی و اجرایی کردن متن توافق ژنو برای هر دو طرف الزام‌آور است.
 

انتهای پیام/