محققان مدعی هستند که روش جدید آنها میتواند آغازگر عصر جدیدی در پزشکی ژنتیک باشد و به مبارزه با بیماریهایی مانند آلزایمر و پارکینسون کمک کند.
این فناوری موسوم به «CRISPR-Cas9» با دقت زیاد به تغییر بخشهای هدف کد ژنتیکی پرداخته و میتواند مدلهای پژوهشی واقعیتری از بیماریهای انسانی ایجاد کند.
در این مورد، از فناوری مورد بحث برای دستکاری دو ژن در تخمکهای بارور شده میمونها پیش از انتقال آنها به مادرهای جایگزین استفاده شد.
محققان چینی در پژوهش خود که در مجله Cell منتشر شده، از تولد موفق یک جفت بوزینه دمدراز ماده (Macaque) با استفاده از این فناوری خبر دادهاند.
پنج مادر جایگزین فرزندان خود را سقط کرده و چهار بارداری دیگر ادامه دارد.
دانشمندان پیش از این از فناوری جدید ویرایش ژنتیکی برای حذف، الحاق و تغییر دیانای در سلولهای انسانی پرورش یافته در ظرفهای آزمایشگاهی استفاده کرده بودند.
اما پژوهش جدید برای اولین بار نشان داد که روش CRISPR-Cas9 میتواند نخستیهای سالم را با دیانای اصلاح شده در ژنهای هدف خاص تولید کند.
به گفته دانشمندان، از این فناوری میتوان برای تولید میمونهای دارای خطاهای ژنتیکی عامل بیماریهای انسانی در آزمایشات حیوانی استفاده کرد.
از این روش همچنین میتواند برای پرورش اندام انسانی در آزمایشگاه به منظور آزمایش داروها یا نظارت بر تاثیر بیماریهای جدی بر بدن استفاده کرد.
تغییرات دقیق در دیانای نیز به عنوان راهی برای مقاومسازی انسان در برابر اچآیوی مورد بررسی است.
دانشمندان بر این باورند که CRISPR-Cas9 از پتانسیل غلبه بر بسیاری از محدودیتهای موجود در روشهای کنونی خاموشکننده ژن برخوردار است.
برخلاف سایر ابزارهای خاموشکننده ژن، این سیستم ماده مبنع را مورد هدف قرار داده و بطور دائمی ژنها را در سطح دیانای خاموش میکند.
برش دیانای موسوم به ﺷﻜﺴﺖ دو رﺷﺘﻪای دقیقا از انواع جهشهایی تقلید میکند که بطور طبیعی رخ میدهند. اما برخلاف پرتوهای فرابنفش که میتوانند منجر به تغییرات ژنتیکی شوند، سیستم CRISPR-Cas9 باعث جهش در موقعیت دقیق در ژنوم میشود.
هنگامی که دستگاه سلولی، شکست دیانای را ترمیم میکند، تکهای از دیانای را حدف کرده و ژن را غیرکاربردی میکند. با این روش، محققان میتوانند دقیقا ژنهای خاص را در ژنوم خاموش کنند.