جهان اسلام دوسبک باغ سازی را از ایرانیان اقتباس کرده که با گذشت زمان کم و بیش در بین ملت ها رواج یافته است که یک نمونه آن، باغ به عنوان ظرف که ساختمان در وسط آن قرار گرفته و دیگری باغ به عنوان مظروف که احاطه شده توسط ساختمان است‏.‏

استفاده از فضای شهری به عنوان باغ میدان و محل تفریح و تفرج و تعاملات اجتماعی از دوره صفویه در شهرهای ایران آغاز شد که می توان این باغ ها را در نواحی مختلف مشاهده کرد‏.

‏باغها و عمارت های اکبریه، رحیم آباد ، معصومیه ، بهلگرد ، امیرآباد ، علی آباد ، شوکت آباد و ارگ کلاه فرنگی در بیرجند و قلعه باغ در مود سربیشه نمونه ای از این باغها است‏.‏

در این میان مجموعه باغ و عمارت اکبریه که در فهرست آثار جهانی به ثبت رسیده بیش از همه نگاه پرسشگر هر بیننده ای را بسوی خود جلب می کند‏.‏

این باغ و عمارت در زمینی به مساحت هشت هزار متر مربع با بناهایی در چند طبقه مجزا ساخته شده و تزئینات بنا شامل تالار آینه و میانخانه گنبد عرقچین و تزئینات مقرنس و رسمی بندی می باشد‏.‏

این مجموعه با کاربرد مسکونی و حکومتی متعلق به دوره زندیه تا اوایل پهلوی می باشد که قسمتی از ساختمانها و اندرونی آن به اعضای خانواده علم اختصاص داشته و قسمت مرکزی آن بویژه امور دیوانی و حکومتی بوده است‏.‏

بخش مرکزی این مجموعه نیز که بنای حکومتی بوده در دو طبقه مجزا به عنوان موزه باستان شناسی و مردم شناسی بیرجند مورد استفاده قرار می گیرد‏.‏

باغ و عمارت رحیم آباد نیز در داخل روستای رحیم آباد بیرجند قرار گرفته و از بناهای دوره قاجار به شمار می رود‏.‏

این مجموعه شامل بخشهای متعددی از جمله عمارت اصلی با راهروها و اتاقهای متعدد ، اصطبل و حوض خانه با گنبدی کلاه فرنگی است‏.‏

عمارت رحیم آباد دارای سه تالار بزرگ است که از نظر کاربردی به عنوان پذیرایی از میهمانان و تشریفات استفاده می شده و دارای تزئینات مقرنس ، آینه کاری و گچ بری است‏.‏

درها و پنجره های تالار دارای کتیبه هایی به شکل هلالی و تزئینات مشبک با طرح اسلیمی می باشد که استفاده از شیشه های رنگی بر زیبایی آن افزوده است‏.‏

باغ و عمارت بهلگردنیز در ‏15‏ کیلومتری شرق بیرجند، شامل دوباغ، دو عمارت ، اصطبل ، محل سکونت خدمه و یخدان طبیعی می باشد‏.‏

طبقه اول این عمارت دارای چهار ستون دایره ای آجری است که مهمترین عناصر تزئینی باغ را در خود جای داده است‏.‏

باغ و عمارت شوکت آباد هم در فاصله پنج کیلومتری شرق بیرجند شامل بخش های متعددی است که هر بخش تزئینات خاص خود را داشته و حوض خانه آن دارای بیشترین ویژگی های معماری و تزئینی است‏.‏

از عناصر معماری مهمی که مربوط به این مجموعه است و در فاصله ‏500‏ متری باغ قرار دارد ، یخچال طبیعی بوده که از خشت و گل ساخته شده و بخشی از آن به رستوران سنتی تغییر کاربری یافته است‏.

‏ باغ و عمارت معصومیه هم در غرب بیرجند در دوره پهلوی ساخته شده و معماری آن به گونه ای طراحی شده که نمای اصلی عمارت در آب استخر مقابل آن کاملا بازتاب داشته بطوری که عمارت چهل ستون اصفهان را تداعی می کند‏.‏

تمام فضاها و اتاقهای این عمارت همچون سایر بناهای تاریخی به یکدیگر راه دارند و ورود به داخل ساختمان از هر عمارت میسر می باشد‏.‏

در این عمارت علاوه بر باغ اصلی دو باغ دیگر هم به چشم می خورد که در یکی از آنها عمارتی ساده خودنمایی می کند و دیگری فاقد عمارت است.

باغ و عمارت مود ( قلعه باغ ) واقع در شهرستان سربیشه از آثار مربوط به دوره زندیه و قاجار با مساحت 60270 متر مربع دارای یک حصار و بیست برج مدور است که با فاصله های مشخصی در حصار باغ قرار دارند.

علاوه بر برجها، یک خندق به عرض تقریبا ده متر در دور تا دور حصار حفر شده و دفاع از قلعه را آسانتر می نموده و ورودی اصلی باغ در میانه ضلع شمالی آن قرار دارد و در دو طرف ورودی، دو برج و دو اتاق کوچک جهت سکونت نگهبانان دیده می شود.

در داخل قلعه بقایایی از یک بنای قدیمی، عمارتی تشریفاتی ، شامل چند ایوان، بقایای یک هشتی، راهروها و اتاقها بر جای مانده است.

در مرکز این باغ عمارتی قرار دارد که ویژگی های معماری آن متعلق به اواخر دوره قاجار و اوایل پهلوی است/س