به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران، سدیم هیدروکسید""Sodium hydroxideیا کاستیک سودا "Caustic Soda" ‏ یا سود سوزآور با فرمول شیمیایی NaOH که ماده‌ای جامد و سفیدرنگ با دمای ذوب ۱۳۹۰درجه سانتی‌گراد و چگالی ۲٬۱۳ است.

این ماده، به سهولت می‌تواند رطوبت هوا را جذب نماید و به همین دلیل، باید هنگام حمل و نقل، تحت پوشش‌های حفاظتی لازم قرار گیرد. این ترکیب، در تماس با پوست، دارای اثر خورندگی است و برای جلوگیری از اثرات سوزانندگی آن، هنگام استفاده باید مورد توجه قرار گیرد.

آبپوش های آن شناخته شده‌اند و محلول قلیایی قوی در آب پدید می‌آورد، یعنی در آب بطور کامل به یون‌های تشکیل دهنده‌اش (+Na و -OH) تفکیک می‌شود.

سدیم هیدروکسید ، بعنوان یک باز قوی ، یکی از مواد شیمیایی صنعتی بسیار مهم بشمار می‌رود. برای نمونه ، تولید سود در سال 1980 در آمریکا ، 12 میلیون تن بوده است. در زمینه‌های مختلفی کاربرد دارد، از جمله در تولید مواد شیمیایی ( 50 درصد ) ، ابریشم مصنوعی ، خمیر کاغذ و کاغذ ( 15 درصد ) ، آلومینیوم ( 10 درصد ) ، مواد پتروشیمی و پارچه ( 5 درصد ) ، صابون و مواد شوینده ( 5 رصد ) بکار می‌رود.

همچنین در آزمایشگاه ها برای تعیین غلظت اسیدهای مجهول در تیتراسیون حجمی اسید - باز از محلول قلیایی هیدروکسید سدیم استاندارد استفاده می‌شود.

***پتاس سوزآور

پتاس یا پتاسیم هیدروکسید بفرمول KOH که معمولا به نام کاستیک پتاس نامیده می‌شود، یکی از ترکیبات اکسیدی پتاسیم است که دارای دمای ذوب 306 درجه سانتی‌گراد و دمای جوش 1320 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. این ترکیب ، مانند سود در آب محلول بوده ، بطور کامل به یونهای تشکیل دهنده‌اش +K و -OH تفکیک می‌شود. بنابراین ، محلول قلیایی قوی در آب ایجاد می‌کند.

پتاس نیز در تماس با پوست ، دارای اثر خوردگی بوده ، برای جلوگیری از اثرات سوزانندگی آن ، باید مورد توجه قرار گیرد. پتاس در حالت جامد ، ماده ای رطوبت‌پذیر می‌باشد و هیدراتهایی را تشکیل می‌دهد.

همچنین در آزمایشگاهها برای تعیین غلظت اسیدهای مجهول درتیتراسیون اسید - باز از محلول قلیایی سدیم هیدروکسید استاندارد استفاده می‌شود.

*** الکترولیز محلول سدیم کلرید

بیشترین مقدار هیدروکسید سدیم تولیدی، از طریق فرایند الکترولیز محلولهای سدیم کلرید در یکی از انواع ظروف الکترولیتی بدست می‌آید. بعنوان نمونه، در فرایند پیل جیوه (کاستنر-کلنر Castner-Kellner)، از جریانی از جیوه بعنوان کاتد استفاده می‌شود و ملغمه سدیم حاصل با آب ترکیب می‌شود و تولید سدیم هیدروکسید می‌نماید و در فرایند دیگر به نام پیل دیافراگم، الکترولیت از آند به کاتد حرکت می‌کند و دیافراگم (از جنس پنبه کوهی یا سایر مواد غشایی)، فراورده‌های آند و کاتد را از هم جدا می‌سازد. در هر دو فرایند، علاوه بر سدیم، گاز کلر نیز تولید می‌شود.

یک فرایند قدیمی‌تر برای تولید سود سوزآور، عبارت از فرایند سودا - آهک می‌باشد که در آن سودا اَش (کلسیم هیدروکسید)، در واکنش با سدیم کربنات به کاستیک سودا تبدیل می‌شود.

Ca(OH)۲ + Na۲CO۳ → CaCO۳ + ۲ NaOH