چرا شبه نظامیان هوتو می‌خواستند توتسی‌ها را بکشند؟

نزدیک به هشتاد و پنج درصد از مردم رواندا هوتو ها هستند، ولی در گذشته، برای مدت طولانی اقلیت توتسی قدرت را در کشور در دست داشته است.

در سال ۱۹۵۹، هوتوها حکومت توتسی را سرنگون کردند و دهها هزار توتسی به کشورهای همسایه از جمله اوگاندا گریختند. یک گروه از توتسی ها در تبعید گروهی شورشی را تشکیل دادند به نام "جبهه میهنی رواندا" که همین گروه در سال ۱۹۹۰ به رواندا حمله کرد. جنگ تا سال ۱۹۹۳ و تا زمانی که توافق نامه صلح امضا شد ادامه یافت.

شب ششم آوریل ۱۹۹۴ به هواپیمای حامل جونال هابیا ریمانا رئیس جمهوری وقت رواندا و همتایش سیپرین نتاریامیرا رئیس جمهوری بوروندی که هر دو از قوم هوتو بودند شلیک شد. هواپیما سقوط کرد و همه سرنشینان آن کشته شدند.

تندروهای هوتو این اتفاق را به جبهه میهنی رواندا نسبت دادند و قتل عام سازمان دهی شده ای را علیه توتسی ها آغاز کردند. جبهه میهنی رواندا می‌گفت سقوط هواپیما توسط هوتوها برنامه ریزی شده بود تا بهانه ای برای آغاز نسل کشی باشد.

قتل عام چطور انجام شد؟

قتل عام بسیار منظم و سازمان یافته بود. اسامی سران مخالفان به شبه نظامیان داده می‌شد و سپس، آنها برای کشتار می‌رفتند. شبه نظامیان و جنگجویان نه تنها این عده را بلکه تمام اعضای خانواده شان را هم به قتل می‌رساندند. در جریان این قتل عام، همسایه ها همسایه های خود را کشتند و بعضی از مردان حتی همسران توتسی خود را به قتل رساند. به آنها گفته شده بود اگر این کار را نکنند خودشان کشته خواهند شد.

در آن زمان کارت های شناسایی مردم، قومیت آنها را نشان می‌داد. شبه نظامیان جاده ها را می‌بستند و توتسی ها را پیدا می کردند تا بکشند. بیشتر اوقات آنها برای کشتن توتسی ها از کاردهای بزرگ و سنگینی استفاده می‌کردند که خیلی از رواندایی هایی در خانه خود نگهداری می‌کنند. هزاران زن توتسی هم به عنوان برده جنسی به اسارت گرفته شدند.

یکی از یادبودهای قربانیان نسل کشی رواندا

آیا کسی سعی کرد قتل عام را متوقف کند؟

سازمان ملل و کشور بلژیک نیروهایی در رواند داشتند ولی به نیروهای سازمان ملل اجازه داده نشد که برای توقف قتل عام کاری بکنند. یک سال بعد از آنکه تعدادی از سربازان آمریکا در سومالی کشته شده بودند، آمریکا نمی‌خواست درگیر یک بحران دیگر در آفریقا شود.

بلژیک و اکثر حافظان صلح سازمان ملل نیز، بعد از آن که ده سرباز بلژیکی در رواندا کشته شدند این کشور را ترک کردند. فرانسه که از متحدان دولت هوتو بود، نیرویی را برای تشکیل یک منطقه امن به رواندا فرستاد، اما فرانسه هم متهم است که برای توقف نسل‌کشی در منطقه تلاش کافی نکرده است.

رئیس جمهور فعلی رواندا فرانسه را به سهم داشتن در نسل کشی متهم کرده است. اتهامی که پاریس آن را رد می‌کند.

نیروهای فرانسوی در رواندا

چرا کشتار این قدر فجیع بود؟

رواندا همیشه جامعه ای به شدت تحت کنترل بوده است. در این کشور، همه چیز توسط راس هرم قدرت در هر منطقه تحت نظارت بوده است.

حزب وابسته به دولت، در آن زمان یک شاخه جوانان به نام "اینتراهاموه" داشت که آن گروه هم تبدیل به یک نیروی شبه نظامی شد که جریان نسل کشی را دنبال می‌کرد. سلاح و اطلاعات گروه هایی که باید هدف قرار می‌گرفتند به گروه های محلی داده می‌شد و آنها می‌دانستند دقیقا کجا باید هدف‌هایشان را پیدا کنند.

تندروهای هوتو یک ایستگاه رادیویی و روزنامه هایی را به راه انداخته بودند که نفرت پراکنی می‌کردند و مردم را با پیام هایی از جمله اینکه علف های هرز و سوسک ها را ریشه کن کنید به کشتن توتسی ها تشویق می‌کردند.

اسامی آنهایی که باید کشته می‌شدند در رادیو اعلام می‌شد. حتی راهبه ها و کشیش ها در کشتارها نقش داشتند. آنها ازجمله در کشتار مردمی دست داشتند که به کلیساها پناه برده بودند.

لباس های کسانی که در کلیسای نیاماتا قتل عام شدند، این کلیسا حالا به یک بنای یادبود تبدیل شده است

کشتار چطور به پایان رسید؟

جبهه میهنی رواندا متشکل از شورشیان توتسی که سازمان دهی منظمی داشت و توسط ارتش اوگاندا حمایت می‌شد، کم کم مناطق بیشتری را به تصرف در آورد و در چهارم ماه ژوئیه پایتخت کشور، کیگالی، را تصرف کرد. بعد از آن، حدود دو میلیون هوتو از میان غیرنظامیان و کسانی که در نسل کشی نقش داشتند، به جمهوری دموکراتیک کنگو که آن زمان زئیر خوانده می‌شد پناه بردند.

گروه های مدافع حقوق بشر می‌گویند جبهه میهنی رواندا بعد از به دست گرفتن قدرت هزاران نفر از غیرنظامیان هوتو را کشت و حتی نیروهایش برای کشتار کسانی که در نسل‌کشی نقش داشتند به جمهوری دموکراتیک کنگو رفتند. جبهه میهنی رواند این اظهارات را رد می‌کند.

در جمهوری دموکراتیک کنگو، هزاران نفر از وبا مردند و گروه های امدادی متهم شدند که بیشتر کمک هایشان در نهایت به دست شبه نظامیان هوتو می‌رسیده و نه مردمی که به آن نیاز داشتند.

نیروهای جبهه میهنی رواندا در ژوئیه 1994 پایتخت را به تصرف در آوردند و به کشتار توتسی ها خاتمه دادند

در جمهوری دموکراتیک کنگو چه اتفاقی افتاد؟

نسل کشی در رواندا به صورت مستقیم باعث دو دهه نا آرامی در جمهوری دموکراتیک کنگو شد. این نا آرامی ها تاکنون به بهای از دست رفتن جان پنج میلیون نفر تمام شده است.

دولت رواند که امروز توسط جبهه میهنی رواندا اداره می‌شود دو بار به جمهوری دموکراتیک کنگو حمله کرده و همواره این همسایه بسیار بزرگ‌تر خود را متهم کرده است که به شبه نظامیان هوتو اجازه می دهد در خاکش عملیات انجام دهند. رواندا همچنین نیروهای محلی توتسی را مسلح کرده است.

وضعیت رواندا حالا چگونه است؟

رهبر جبهه میهنی رواندا و رئیس جمهور این کشور پل کاگامه به خاطر رشد اقتصادی بالای رواندا در سال های گذشته تحسین شده است. او همچنین سعی کرده است که رواندا را تبدیل به یک قطب تکنولوژیک مهم کند و خودش هم در توئیتر بسیار فعال است.

ولی منتقدانش می‌گویند او مخالفان را تحمل نمی‌کند و چندین تن از مخالفان دولت او به علل نامعلومی مرده اند. تقریبا دو میلیون نفر در دادگاه های محلی رواندا به اتهام دست داشتن در قتل عام و نسل کشی محاکمه شده‌اند و رهبران اصلی آنها هم در یک دادگاه سازمان ملل در کشور همسایه تانزانیا محاکمه شده اند.

صحبت در مورد قومیت، امروز در رواندا غیرقانونی است. دولت می‌گوید می‌خواهد از وقوع خونریزی های بیشتر در کشور جلوگیری کند. ولی عده‌ای می‌گویند دولت جلوی آشتی ملی واقعی را می گیرد و فقط می خواهد سرپوشی بر تنش های موجود بگذارد و این، ممکن است در آینده به فوران مجدد خشم‌های سرکوب شده بینجامد.