نگاهی به حمله هوایی آمریکا به لیبی به بهانه مقابله با تروریسم
در ١٤ آوريل ١٩٨٦، ايالات متحد به بهانه حمايت ليبى از تروريسم عليه نظاميان و شهروندان آمريكايى، حملاتى هوايى را عليه اين كشور تدارك ديد و ....
به گزارش سرويس بين الملل باشگاه خبرنگاران، در ١٤ آوريل ١٩٨٦، ايالات متحد به بهانه حمايت ليبى از تروريسم عليه نظاميان و شهروندان آمريكايى، حملاتى هوايى را عليه اين كشور تدارك ديد. يورش كمى پيش از ساعت ٢ صبح روز ١٥ آوريل (به وقت ليبى) با شركت بيش از يكصد جنگنده نيروى هوايى و دريايى ارتش ايالات متحد آغاز شد و بيش از يك ساعت به طول انجاميد. طى اين حمله، ٥ هدف نظامى و دولتى ليبى و مقر معمر قذافى رهبر ليبى مورد اصابت موشك هاى آمريكايى قرار گرفت.
در خلال سال هاى دهه ١٩٧٠ و ١٩٨٠ ميلادى، رژيم قذافى سرمايه گذارى گسترده اى بر روى حملات تروريستى ضد انگليسى و ضد آمريكايى در سطح جهانى، از حمايت از شورشيان فيليپينى گرفته تا كمك مالى به ارتش جمهورى خواه ايرلند و پلنگ هاى سياه، انجام داد. در پاسخ ايالات متحد تحريم هايى را عليه ليبى وضع كرده و در پی آن روابط ميان دو كشور تيره و تار شد. در سال ١٩٨١ ارتش ليبى به روى هواپيمايى آمريكايى كه بر فراز خليج سيدرا در حال پرواز بود آتش گشود. قذافى در سال ١٩٧٣ مدعى شد كه اين خليج جزء آب هاى سرزمينى ليبى محسوب مى‌شود.
در دسامبر ١٩٨٥، پنج شهروند آمريكايى در حملاتى همزمان در فرودگاه هاى رم و وين كشته شدند. آمريكا ليبى را مقصر مى دانست و رونالد ريگان، رييس جمهور وقت ايالات متحد، دستور افزايش تحريم ها و مسدود كردن دارايى هاى ليبى در آمريكا را صادر كرد. در ٢٤ مارس ١٩٨٦ و در جريان درگيرى نيروهايى ارتش ليبى و ارتش آمريكا در آب هاى خليج سيدرا، چهار قايق نظامى ليبيايى غرق شد. سپس در آوريل همان سال طى بمب گذارى در يك كلوپ در برلين غربى يك نظامى آمريكايى كشته شد و بيش از دويست نفر ديگر از جمله ٥٠ نظامى آمريكا مجروح شدند. سازمان اطلاعات مركزى آمريكا (سيا) مدعى شد كه دستور حمله به اين كلوپ از جانب سفارت ليبى در برلين شرقى صادر شده بود.
در بامداد ١٥ آوريل ١٩٨٦ ايالات متحد طرابلس و بنغازى را هدف حملات هوايى قرار داد. حمله توسط ١٤ جت نيروى دريايى مستقر در مديترانه و ١٨ بمب افكن اعزامى از پايگاهى در انگلستان و شمار ديگرى هواپيماى نظامى صورت گرفت. سه پادگان نظامى، تاسيسات نظامى در فرودگاه اصلى شهر طرابلس و پايگاه هوايى بنينه در جنوب شرقى بنغازى مورد هدف حملات هواپيماهاى آمريكايى قرار گرفت.
عمليات موسوم به "الدورادو كانيون" توسط مقامات آمريكايى يك موفقيت خوانده شد. طى حمله هواپيماهاى آمريكايى به محل اقامت معمر قذافى، دختر خوانده ١٥ ماهه او كشته و دو پسر وى مجروح شدند. چندين منزل مسكونى نيز در جريان حمله بمباران شدند و ١٥ غيرنظامى ليبيايى كشته شدند.
در ٢١ دسامبر ١٩٨٨، هواپیمای پان آمریکن درآسمان لاکربی در اسکاتلند منفجر و ٢٥٩ مسافر و خدمه آن که دو سوم آنها اتباع آمریکایی بودند، کشته شدند. تحقیقات مشترک آمریکا و انگلیس آغاز گردید و پس از سه سال دادستانی آمریکا حکم تعقیب دو تن از اتباع لیبی را که از اعضای سرویس امنیتی آن کشور بودند، صادر کرد.
دولت آمریکا خواهان استرداد این دو متهم شد و پرونده را به شورای امنیت سازمان ملل کشاند و در تاریخ ٢١ ژانویه ١٩٩٢ قطعنامه ٧٣١ صادر شد که از لیبی خواست تا همکاری کامل و مؤثری در این پرونده داشته باشد. اما با عدم اجابت آن از سوی لیبی، شورای امنیت دو ماه بعد ذیل فصل هفتم منشور، قطعنامه ٧٤٨ را صادر کرد و دو هفته به دولت لیبی فرصت داد تا چنانچه همکاری کاملی را به عمل نیاورد تحریم‌هایی را از قبیل ممنوعیت پرواز به مقصد و یا از مبدا لیبی و یا ترانزیت از فضای لیبی، ممنوعیت فروش یا انتقال هواپیما و تجهیزات و خدمات مهندسی، ممنوعیت فروش تسلیحات و تجهیزات و خدمات آموزش نظامی، کاهش سطح روابط سیاسی، کاهش تعداد دفاتر و نمایندگان لیبی در کشورها و محدودیت در صدور روادید برای اتباع آن کشور را اعمال خواهد کرد. در این قطعنامه در سه بخش ممنوعیت پروازی، ممنوعیت همکاری‌های نظامی و کاهش روابط سیاسی مجازات‌هایی وضع شده بود، اما با گذشت ٢٠ ماه و عدم تحقق خواسته‌های شورای امنیت از سوی دولت لیبی قطعنامه ٨٨٣ به تصویب رسید و دامنه مجازات‌ها به ممنوعیت همکاری‌های بازرگانی و صنعتی، توقیف اموال و دارایی‌های لیبی و مرتبطین آنها و ممنوعیت صدور تجهیزات مرتبط بااستخراج و پالایش صنعت نفت افزایش پیدا کرد.
در این مدت لیبی به دنبال راه‌‌های برون رفت از این بحران بود و در کنار استفاده از میانجی‌‌های بین‌المللی مانند نلسون ماندلا، باب دیپلماسی پنهان با سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا و انگلیس را نیز گشود. لیبی آمادگی خود را برای تحویل متهمین به منظور محاکمه در لاهه اعلام کرد. آمریکا در مقابل بر محاکمه در اسکاتلند اصرار می‌ورزید. در نهايت مقرر شد محل محاکمه در لاهه باشد، اما محاکمه مزبور طبق قوانین اسکاتلند و توسط قاضی اسکاتلندی صورت پذیرد. براساس این توافق، دو مظنون لیبيایی در تاریخ ٥ آوریل ١٩٩٩ از طرابلس به هلند پرواز کردند. دادگاه این دو مظنون در تاریخ ٣ مه ٢٠٠٠ تشکیل شد و در تاریخ ٣١ ژانویه ٢٠٠١ المغربی مقصر شناخته شد اما امین خلیفه تبرئه گردید.
لیبی در تاریخ ١٥ اوت ٢٠٠٣ طی نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل بر تعهد خود در عدم دخالت، مشارکت، سازماندهی و یا هر نوع تلاشی در جهت تأمین مالی و یا تشویق، مستقیم یا غیر مستقیم، هر نوع فعالیت تروریستی صحه گذاشت و متعهد گردید تا همکاری فعالی در مبارزه جهانی علیه تروریسم داشته باشد.
مذاکرات پنهان لیبی با آمریکا وانگلیس برای حل و فصل نهایی این پرونده ادامه یافت. دولت لیبی مسئولیت اقدام مأموران خود در حادثه تروریستی انفجار هواپیما را پذیرفت و در ازای هر فرد کشته شده در این حادثه مبلغ ١٠ میلیون دلار که جمعا بالغ بر ٢ میلیارد و ٧٠٠ میلیون دلار گردید به حساب سپرده واریز و شورای امنیت سامان ملل نیز با صدور قطعنامه ١٥٠٦ در ١٢ سپتامبر ٢٠٠٣ تحریم‌های لیبی را لغو کرد، اما تحریم‌های یک جانبه آمریکا به قوت خود باقی ماند. اگر چه این پرونده بسته شد، اما پرونده مهمتری یعنی فعالیت‌های پنهان هسته‌ای لیبی گشوده شد که می‌توانست عواقب وخیم‌تری برای این کشور داشته باشد.
خواست آمریکا و انگلیس تسلیم کامل لیبی بود. مطالبات آمریکا و انگلیس شامل دست کشیدن کامل لیبی از هر نوع برنامه هسته‌ای اعم از تحقیق و تولید، انهدام وانتقال تجهیزات مربوطه، افشای اطلاعات چگونگی دستیابی به تجهیزات مربوطه، اعطای دسترسی کامل و نامحدود به بازرسان آژانس، همکاری کامل در مبارزه علیه تروریسم بین‌الملل و شبکه‌های مرتبط با القاعده و افشای تمامی همکاری‌های پنهان لیبی در سه دهه گذشته با گروه‌هایی می‌شد که در فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا قرار داشتند. رهبر لیبی در مسیری قرار گرفته بود که بقای حکومت خود را در گرو تن دادن به این مطالبات می‌دید.
**** بمبارانی که هدفش زنان و کودکان بود
در جريان بمباران ليبى، آمريكا زنان و كودكان ليبيايى را در خواب كشت و دوره خطرناك تازه‌اى را در تروريسم آغاز كرد و در عوض بهبود شرايط دستكم براى مدتى وضعيت را براى خود و متحدان اروپايى اش وخيم تر كرد. بسيارى از اروپايى ها و آمريكايى ها به اين نتيجه رسيدند كه بمباران ليبى توسط ارتش آمريكا عملى بسيار اشتباه بوده است.
ايالات متحده نبايد درباره عملى كه انجام داده دچار توهم شود. این كار آمريكا مخاطره آمیز، مايوس كننده و احتمالا بدون پاداش خواهد بود. بيست و هشت سال پيش آمريكا اطمينان داشت كه ارتش و نيروهاى هوايى عظيمش، به همراه فن آورى پيشرفته قادر به غلبه بر مخالفان اين كشور است. اين اطمينان در ويتنام شكست و ايالات متحد را به اين نتيجه رساند كه نيروى نظامى به تنهايى قادر به حل مشكلاتش نخواهد بود.
آمریکا در دهه اخیر با دو ناکامی بزرگ در اعمال تحریم‌های بین‌المللی و مذاکره مواجه شده بود. ١٣ سال تحریم گسترده و همه جانبه علیه عراق نتوانست آمریکا را به مطلوب خود یعنی تسلیم کامل عراق برساند. از طرف دیگر، آمریکا برای وادار کردن کره شمالی به از دست برداشتن از برنامه‌های هسته‌ای‌اش و اعطای سیاست‌های تشویقی با این کشور وارد مذاکره شد، اما نتیجه آن کاملاً بر عکس خواسته آمریکا شد و نه تنها کره شمالی عقب ننشست، بلکه با تاکتیک‌های مذاکراتی توانست در پرتو مذاکره با آمریکا به سرعت برنامه‌های هسته‌ای خود را دنبال نماید.
گزارش از مغاني
منابع:
http://www.history.com/this-day-in-history/us-bombs-libya
http://www.economist.com/blogs/newsbook/2011/03/archive
http://www.truth-out.org/news/item/2:history-of-uslibya-relations-indicates-us-must-tread-carefully-as-uprising-continues
انتهای پیام/
