هشدار محدث شهیر به مداحانی که پول می‌گیرند
جمادی‌الثانی، سالروز وفات محدث نوری، خاتم‌المحدثین است.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران،- 17 جمادی‌الثانی، سالروز وفات محدث نوری، خاتم‌المحدثین است. حاج میرزا حسین نوری، از علماء برجسته قرن اخیر در فنون و علوم مختلف دینی، در 18 شوال 1254 مصادف با 1320خورشیدی در روستایی از توابع نور مازندران و از نسل آیت‌الله میرزا محمد تقی معروف به علامه نوری به دنیا آمد. در هشت سالگی پدر خود را زا دست داد و تا نزدیک بلوغ، کفیلی نداشت. تحصیلات مقدماتی و سطوح فقه و اصول و معانی بیان و منطق و فلسفه را نزد استاد میرزا محمدعلی محلاتی انجام داد و در 1273 به عراق مهاجرت کرد.
چهار سال در نجف اشرف ماند و سپس به ایران بازگشت. در 1278 دوباره به عراق رفت و نزد عالم جلیل، شیخ عبدالحسین تهرانی معروف به شیخ‌العراقین تلمذ کرد. نخستین اجازه روایت میرزا از همین شیخ بزرگوار بود که در خاتمه مستدرک معرفی شده است. چندی در کربلا متوقف ماند و بعد دو سال هم در کاظمین اقامت کرد. پس از حج بیت‌الله، به نجف رفت و نزد شیخ مرتضی انصاری –اعلی‌الله‌مقامه- تحصیل کرد. پس از چندبار رفت و آمد به ایران و عراق، در 1286 به سامرا رفت و نزد آیت‌الله میرزا محمد حسن شیرازی درس خواند و از مقربین و معتمدین ایشان قرار گرفت. ميرزا حسين نوری از استادان شيخ آقابزرگ تهرانی، شيخ عباس قمی، محمدحسين كاشف‌الغطاء و سيدشرف‌الدين عاملی در حديث بوده است. در ترويج اصول مذهب جعفری و نشر آثار ائمه اطهار -علیهم‌السلام- كوشش بسيار كرد. هم‌چنين اين عالم فاضل در عبادت، پرهيزكاری، تقوی و كمالات نفسانی، انسانی نمونه بود. مدفن آن بزرگوار در نجف اشرف و در صحن مطهر حضرت علی -علیه السلام- در ایوان سوم از ایوان‌های شرقی درب قبله است که طبق وصیت ایشان، در بین‌الثقلین (مخزن قرآن‌های خزانه حضرتی و قبر مطهر امیرالمومنین) دفن شدند.
* گردآوری آثار شیعه
میرزای نوری در رشته تالیف و تصنیف و حسن ابتکار در انتخاب موضوعات مهم و مطلوب و گردآوری اخبار ماثوره، در میان امامیه «مجلسی سوم» خوانده می‌شوند. با وجود بی‌بهره ماندن از هرگونه یاری و کمک دیگران و فراهم نیودن وسایل گردآوری کتاب‌ها و امکاناتی که مثلا مرحوم مجلسی در دربار صفوی در اختیار داشت، آیت‌الله حاج میرزا حسین نوری، تنها و بدون معاون و با امکانات مالی اندک، تنها در پرتو همت والای خود، سعی بلیغی در پاسداری و نشر اندیشه تشیع کرد.
از او نقل کرده‌اند که می‌گفت «چند جلد کتاب لازم داشتم، تفحص می‌نمودم در شهرها و کتاب‌فروشی‌ها، اتفاقا در یکی از سفرها در کربلا کتاب‌های خود را از دستفروشی یافتم. قیمت کردم بهایی تعیین کرد که برای خرید، پول کافی نداشتم. دستفروش را با آن کتاب‌ها به بازار سمسارها بردم، عبا و عمامه و لباس‌های خود را فروختم و با پولی که به دست آوردم کتاب‌ها را از او خریدم. با نهایت فرح و انبساط پای پیاده به نجف برگشتم.» علامه نوری، با دست خالی و عدم بضاعت مالی، فقط با سرمایه عشق و علاقه، کتابخانه‌ای تهیه کرد که در عصر خود بی‌نظیر بود و همه قسم کتاب‌های خطی و چاپی فارسی و عربی در تمام علوم و فنون را که برخی در تمام دنیا بی‌نظیر بود در بر می‌گرفت.
* نقش محدث نوری در جنبش تنباکو
بعد از آنکه میرزای شیرازی فتوای تحریم تنباکو را داد و نقشههای شوم استعمار انگلیس را نقش بر آب کرد؛ ایادی استکبار دست به توطئه زدند و شایعه کردند که این فتوا از طرف میرزا صادر نشده است! ناچار مردم ایران به عراق نامه نوشتند و از محضر محدث نوری کسب تکلیف کردند. وی نیز با برملاکردن توطئه های دشمنان می نویسد: «جناب شریعتمدار، آقای آقا شیخ فضل‌الله نوری -سلمه‌الله‌تعالی- جمعی از تهران سؤال نموده‌اند و از حکم میرزای شیرازی در خصوص دخانیات پرسیده‌اند، عجب است! بلی، حکم صادر و مجدداً هم دست‌خط مبارک با پست ارسال می‌گردد.»
* برنامه روزانه
شاگردش آقا بزرگ تهرانى برنامه زندگى وى در نجف اشرف را اين گونه بيان مى فرمايد:
زمان نوشتن وى بعد از نماز عصر تا هنگام غروب بود و زمان مطالعه وى بعد از نماز عشا تا هنگام خواب بود.
او هميشه با وضو مى‌خوابيد و شب‌ها هم كم مى‌خوابيد. دو ساعت قبل از طلوع فجر بيدار مى‌شد و وضو مى‌گرفت . يك ساعت قبل از طلوع فجر به حرم حضرت امير مؤمنان على -عليه‌السلام- مشرف مى‌شد و اين برنامه در زمستان و تابستان ادامه داشت.
نماز شب مى خواند تا سيد داود نائب، كليددار حرم، مى‌آمد و در را باز مى‌كرد و محدث نورى اولين كسى بود كه وارد حرم مى شد.
او به سيد داود در روشن كردن چراغ‌هاى حرم كمك مى‌كرد. آن‌گاه بالاى سر ضريح حضرت مى‌ايستاد و زيارت مى‌خواند.
بعد از طلوع فجر نماز صبح را به جماعت اقامه مى‌كرد و تا هنگام طلوع خورشيد به تعقيبات نماز و دعا مى‌پرداخت .
بعد از آن به كتابخانه بزرگ خود مى‌رفت. آن كتابخانه شامل هزاران جلد كتاب نفيس و نسخه‌هاى خطى ارزشمند و گران‌بها و كم‌نظير و يا منحصر به فرد بود. او جز به هنگام ضرورت از كتابخانه خارج نمى‌شد.
بعد از ساعتى، برخى از شاگردانش مانند علامه شيخ على بن ابراهيم قمى و شيخ عباس قمى، صاحب مفاتيح الجنان و مولى محمد تقى قمى براى تصحيح و مقابله و نگارش و يا نسخه بردارى به كمك او مى‌آمدند.
بعد از پايان كار كمى غذا مى‌خورد و استراحت مى‌كرد و بعد، نماز ظهر را در اول وقت مى‌خواند و بعد از نماز عصر، دوباره همان برنامه را ادامه مى‌داد.
روزهاى جمعه برنامه او تغيير مى‌کرد. صبح‌ها بعد از آنكه از حرم باز مى‌گشت به مطالعه براى منبر مى‌پرداخت و يك ساعت بعد از طلوع خورشيد به مجلس عمومى خود مى‌رفت و سخنانى بليغ و گهربار افاده مى‌كرد.
او سعى بر آن داشت تا هر چه بالاى منبر مى‌گويد يقينى باشد و مطالب مشكوك را مطرح نمى‌كرد و هنگام ذكر مصيبت اهل بيت -عليهم‌السلام- اشك بر محاسن شريفش جارى مى‌شد.
بعد از مجلس به مستحبات روز جمعه مانند كوتاه كردن ناخن و شارب و غسل روز جمعه و دعاها و آداب و مستحبات ديگر مى‌پرداخت . عصر روز جمعه هم چيزى نمى‌نوشت و به حرم مى‌رفت و مشغول انجام زيارت و دعاهاى وارده مى‌شد و اين برنامه ايشان تا هنگام وفات ادامه داشت.»
* کتاب‌های مهم و خواندنی
1. نجم‌الثاقب: نجم‌الثاقب از کتاب‌های معتبر شیعه در باب مهدویت است. محدث نوری این کتاب را به سفارش میرزای بزرگ شیرازی، از سر ارادت و اخلاص، با هدف رفع تردیدها و شبهات و ترویج و تبلیغ مبانی مهدویّت و متوجّه ساختن دل‌ها به واپسین حجت خدا، حضرت مهدی -سلام‌الله‌علیه- نگاشته است. این اثر که نام کامل آن نجم الثاقب فی احوال الامام الغائب است، دومین کتاب علاّمه در موضوع مهدویت و به زبان فارسی می‌باشد. میرزای شیرازی با شناخت از دانش و صلاحیت علمی علامه نوری از وی می خواهد که کتابی دربارة آن حضرت به زبان فارسی بنویسد و حاجی نوری در پی اجابت این درخواست در کمتر از سه ماه نجم الثاقب را می‌نگارند.
2. مستدرک الوسائل: محدث نورى در مستدرک‌الوسائل، به جمع‌آورى بيش از 23000 روايت كه در وسائل‌الشيعه نيامده پرداخته است. كتاب مستدرك‌الوسائل از مجموعه‌هاى روايى معتبر شيعه به شمار مى‌آيد كه در قرن اخیر نگاشته شده است. محدث نورى با جستجوى عميق خود به بسيارى از منابع و كتاب‌هاى معتبر روايى دست يافته است كه در وسائل‌الشيعه شيخ حر عاملى نيامده‌اند. اين منابع شامل 75 كتاب روايى شيعه است كه محدث نورى در خاتمه، اعتبار هر يك از آن‌ها را به اثبات رسانده است.
3. لؤلؤ و مرجان: «لؤلؤ و مرجان» در زمینه روشن‌گری ديني و مبارزه با جهل و خرافات به نگارش در آمده. كتاب حاضر از جمله آثار تاثير گذار بر شهید مطهري است که در سخنراني‌هاي ایشان باعنوان « حماسه حسيني» نمایان استه. علامه در بحشي از كتاب با اشاره به مداحان و روضه‌خواناني كه به بهانه هاي مختلف براي خواندن روضه پول مي گيرند، آن‌ها را گروهي مي‌نامد كه آل محمد -صلی‌الله‌‍وعلیه‌وآله- را سرمايه تجارت كرده‌اند. درميان كتاب‌هاي حاضر، «لؤلؤ و مرجان» از جمله آثار محدث نوري به شمار مي‌رود كه به زبان فارسي به نگارش در آمده است.
چهار سال در نجف اشرف ماند و سپس به ایران بازگشت. در 1278 دوباره به عراق رفت و نزد عالم جلیل، شیخ عبدالحسین تهرانی معروف به شیخ‌العراقین تلمذ کرد. نخستین اجازه روایت میرزا از همین شیخ بزرگوار بود که در خاتمه مستدرک معرفی شده است. چندی در کربلا متوقف ماند و بعد دو سال هم در کاظمین اقامت کرد. پس از حج بیت‌الله، به نجف رفت و نزد شیخ مرتضی انصاری –اعلی‌الله‌مقامه- تحصیل کرد. پس از چندبار رفت و آمد به ایران و عراق، در 1286 به سامرا رفت و نزد آیت‌الله میرزا محمد حسن شیرازی درس خواند و از مقربین و معتمدین ایشان قرار گرفت. ميرزا حسين نوری از استادان شيخ آقابزرگ تهرانی، شيخ عباس قمی، محمدحسين كاشف‌الغطاء و سيدشرف‌الدين عاملی در حديث بوده است. در ترويج اصول مذهب جعفری و نشر آثار ائمه اطهار -علیهم‌السلام- كوشش بسيار كرد. هم‌چنين اين عالم فاضل در عبادت، پرهيزكاری، تقوی و كمالات نفسانی، انسانی نمونه بود. مدفن آن بزرگوار در نجف اشرف و در صحن مطهر حضرت علی -علیه السلام- در ایوان سوم از ایوان‌های شرقی درب قبله است که طبق وصیت ایشان، در بین‌الثقلین (مخزن قرآن‌های خزانه حضرتی و قبر مطهر امیرالمومنین) دفن شدند.
* گردآوری آثار شیعه
میرزای نوری در رشته تالیف و تصنیف و حسن ابتکار در انتخاب موضوعات مهم و مطلوب و گردآوری اخبار ماثوره، در میان امامیه «مجلسی سوم» خوانده می‌شوند. با وجود بی‌بهره ماندن از هرگونه یاری و کمک دیگران و فراهم نیودن وسایل گردآوری کتاب‌ها و امکاناتی که مثلا مرحوم مجلسی در دربار صفوی در اختیار داشت، آیت‌الله حاج میرزا حسین نوری، تنها و بدون معاون و با امکانات مالی اندک، تنها در پرتو همت والای خود، سعی بلیغی در پاسداری و نشر اندیشه تشیع کرد.
از او نقل کرده‌اند که می‌گفت «چند جلد کتاب لازم داشتم، تفحص می‌نمودم در شهرها و کتاب‌فروشی‌ها، اتفاقا در یکی از سفرها در کربلا کتاب‌های خود را از دستفروشی یافتم. قیمت کردم بهایی تعیین کرد که برای خرید، پول کافی نداشتم. دستفروش را با آن کتاب‌ها به بازار سمسارها بردم، عبا و عمامه و لباس‌های خود را فروختم و با پولی که به دست آوردم کتاب‌ها را از او خریدم. با نهایت فرح و انبساط پای پیاده به نجف برگشتم.» علامه نوری، با دست خالی و عدم بضاعت مالی، فقط با سرمایه عشق و علاقه، کتابخانه‌ای تهیه کرد که در عصر خود بی‌نظیر بود و همه قسم کتاب‌های خطی و چاپی فارسی و عربی در تمام علوم و فنون را که برخی در تمام دنیا بی‌نظیر بود در بر می‌گرفت.
* نقش محدث نوری در جنبش تنباکو
بعد از آنکه میرزای شیرازی فتوای تحریم تنباکو را داد و نقشههای شوم استعمار انگلیس را نقش بر آب کرد؛ ایادی استکبار دست به توطئه زدند و شایعه کردند که این فتوا از طرف میرزا صادر نشده است! ناچار مردم ایران به عراق نامه نوشتند و از محضر محدث نوری کسب تکلیف کردند. وی نیز با برملاکردن توطئه های دشمنان می نویسد: «جناب شریعتمدار، آقای آقا شیخ فضل‌الله نوری -سلمه‌الله‌تعالی- جمعی از تهران سؤال نموده‌اند و از حکم میرزای شیرازی در خصوص دخانیات پرسیده‌اند، عجب است! بلی، حکم صادر و مجدداً هم دست‌خط مبارک با پست ارسال می‌گردد.»
* برنامه روزانه
شاگردش آقا بزرگ تهرانى برنامه زندگى وى در نجف اشرف را اين گونه بيان مى فرمايد:
زمان نوشتن وى بعد از نماز عصر تا هنگام غروب بود و زمان مطالعه وى بعد از نماز عشا تا هنگام خواب بود.
او هميشه با وضو مى‌خوابيد و شب‌ها هم كم مى‌خوابيد. دو ساعت قبل از طلوع فجر بيدار مى‌شد و وضو مى‌گرفت . يك ساعت قبل از طلوع فجر به حرم حضرت امير مؤمنان على -عليه‌السلام- مشرف مى‌شد و اين برنامه در زمستان و تابستان ادامه داشت.
نماز شب مى خواند تا سيد داود نائب، كليددار حرم، مى‌آمد و در را باز مى‌كرد و محدث نورى اولين كسى بود كه وارد حرم مى شد.
او به سيد داود در روشن كردن چراغ‌هاى حرم كمك مى‌كرد. آن‌گاه بالاى سر ضريح حضرت مى‌ايستاد و زيارت مى‌خواند.
بعد از طلوع فجر نماز صبح را به جماعت اقامه مى‌كرد و تا هنگام طلوع خورشيد به تعقيبات نماز و دعا مى‌پرداخت .
بعد از آن به كتابخانه بزرگ خود مى‌رفت. آن كتابخانه شامل هزاران جلد كتاب نفيس و نسخه‌هاى خطى ارزشمند و گران‌بها و كم‌نظير و يا منحصر به فرد بود. او جز به هنگام ضرورت از كتابخانه خارج نمى‌شد.
بعد از ساعتى، برخى از شاگردانش مانند علامه شيخ على بن ابراهيم قمى و شيخ عباس قمى، صاحب مفاتيح الجنان و مولى محمد تقى قمى براى تصحيح و مقابله و نگارش و يا نسخه بردارى به كمك او مى‌آمدند.
بعد از پايان كار كمى غذا مى‌خورد و استراحت مى‌كرد و بعد، نماز ظهر را در اول وقت مى‌خواند و بعد از نماز عصر، دوباره همان برنامه را ادامه مى‌داد.
روزهاى جمعه برنامه او تغيير مى‌کرد. صبح‌ها بعد از آنكه از حرم باز مى‌گشت به مطالعه براى منبر مى‌پرداخت و يك ساعت بعد از طلوع خورشيد به مجلس عمومى خود مى‌رفت و سخنانى بليغ و گهربار افاده مى‌كرد.
او سعى بر آن داشت تا هر چه بالاى منبر مى‌گويد يقينى باشد و مطالب مشكوك را مطرح نمى‌كرد و هنگام ذكر مصيبت اهل بيت -عليهم‌السلام- اشك بر محاسن شريفش جارى مى‌شد.
بعد از مجلس به مستحبات روز جمعه مانند كوتاه كردن ناخن و شارب و غسل روز جمعه و دعاها و آداب و مستحبات ديگر مى‌پرداخت . عصر روز جمعه هم چيزى نمى‌نوشت و به حرم مى‌رفت و مشغول انجام زيارت و دعاهاى وارده مى‌شد و اين برنامه ايشان تا هنگام وفات ادامه داشت.»
* کتاب‌های مهم و خواندنی
1. نجم‌الثاقب: نجم‌الثاقب از کتاب‌های معتبر شیعه در باب مهدویت است. محدث نوری این کتاب را به سفارش میرزای بزرگ شیرازی، از سر ارادت و اخلاص، با هدف رفع تردیدها و شبهات و ترویج و تبلیغ مبانی مهدویّت و متوجّه ساختن دل‌ها به واپسین حجت خدا، حضرت مهدی -سلام‌الله‌علیه- نگاشته است. این اثر که نام کامل آن نجم الثاقب فی احوال الامام الغائب است، دومین کتاب علاّمه در موضوع مهدویت و به زبان فارسی می‌باشد. میرزای شیرازی با شناخت از دانش و صلاحیت علمی علامه نوری از وی می خواهد که کتابی دربارة آن حضرت به زبان فارسی بنویسد و حاجی نوری در پی اجابت این درخواست در کمتر از سه ماه نجم الثاقب را می‌نگارند.
2. مستدرک الوسائل: محدث نورى در مستدرک‌الوسائل، به جمع‌آورى بيش از 23000 روايت كه در وسائل‌الشيعه نيامده پرداخته است. كتاب مستدرك‌الوسائل از مجموعه‌هاى روايى معتبر شيعه به شمار مى‌آيد كه در قرن اخیر نگاشته شده است. محدث نورى با جستجوى عميق خود به بسيارى از منابع و كتاب‌هاى معتبر روايى دست يافته است كه در وسائل‌الشيعه شيخ حر عاملى نيامده‌اند. اين منابع شامل 75 كتاب روايى شيعه است كه محدث نورى در خاتمه، اعتبار هر يك از آن‌ها را به اثبات رسانده است.
3. لؤلؤ و مرجان: «لؤلؤ و مرجان» در زمینه روشن‌گری ديني و مبارزه با جهل و خرافات به نگارش در آمده. كتاب حاضر از جمله آثار تاثير گذار بر شهید مطهري است که در سخنراني‌هاي ایشان باعنوان « حماسه حسيني» نمایان استه. علامه در بحشي از كتاب با اشاره به مداحان و روضه‌خواناني كه به بهانه هاي مختلف براي خواندن روضه پول مي گيرند، آن‌ها را گروهي مي‌نامد كه آل محمد -صلی‌الله‌‍وعلیه‌وآله- را سرمايه تجارت كرده‌اند. درميان كتاب‌هاي حاضر، «لؤلؤ و مرجان» از جمله آثار محدث نوري به شمار مي‌رود كه به زبان فارسي به نگارش در آمده است.
