به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران،این روزها آتش گرفتن اتوبوس‌های اسکانیا و دعوای میان مسئولین و غیرمسئولین در یافتن مقصر این حوادث، تبدیل به سریال اکشنی شده است که تکرار مکرر آن هر روز در یکی از جاده‌های کشور خبرساز می‌شود و در این میان تنها مسافران بی‌پناه جاده‌ها را زمینگیر می‌کند. مسافرانی که تنها در برابر عکس‌العمل تماشایی مسئولانِ متولی، دل به تسبیح و ذکر نام خدا خوش کرده‌اند و به ناچار دل به دریای سفر با اسکانیا می‌زنند. اما شاید نگاهی گذرا به مصاحبه‌های جنجالی و آتش‌گیری‌های متعدد راهوری که این روزها لقب «اتوبوس مرگ» و «ارابه جهنمی» را یدک می‌کشد خالی از لطف نباشد.

سکانس اول: آتش سوزی اسکانیا و بازپخش هر روزه آن در جاده‌های کشور/ مرگ حق است؛ اسکانیا وسیله است!

گرچه پیش از حادثه تصادف اتوبوس مسافربری اسکانیا و آتش‌سوزی آن در مسیر تهران قم، حوادث مشابهی به وقوع پیوسته بود ولی وقوع این حادثه که به آتش گرفتن و جان باختن 44 نفر از هموطنانمان منجر شد، نقطه عطفی بود که نام اسکانیا را به عنوان ارابه جهنمی بر سر زبان‌ها انداخت؛ حادثه‌ای که دامنه آن تمامی مطبوعات و رسانه‌های کشور را در بر گرفت و پای مسئولین شرکت عقاب‌افشان را در برابر کارشناسان و نماینده پلیس راهور به رسانه ملی کشاند؛ مناظره‌ای که نتایج نهایی آن به بررسی‌های دقیق‌تر کمیسیون‌ عمران و ایمنی راه‌ها محول شد.

از سوی دیگر حادثه گُر گرفتن یکباره اتوبوس‌ مسافربری اسکانیا به این فاجعه و در مسیر تهران قم، ختم نمی‌شود و هر از گاهی آتش گرفتن یکی دیگر از این ارابه‌های مرگ، جان شمار دیگری از هم‌وطنانمان را در جاده‌ها می‌گیرد. بیست‌و‌چهارم فروردین ماه سال جاری نیز 3 حادثه دلخراش در دو محور جیرفت به کرمان و سرچم به اردبیل خبر ساز شد که در یکی از این حوادث 2 دستگاه اسکانیا در داخل تونل به یکدیگر برخورد می‌کنند که این برخورد به شعله‌ور شدن این دو اتوبوس می‌انجامد و 3 تن از مجموع 19 مسافر این اتوبوس‌ها مجروح می‌شوند؛ در این حادثه شدت آتش‌سوزی به اندازه‌ای بود که سرهنگ صمد اسفندیاری معاون عملیات پلیس راه کشور، تخریب بخشی از دیواره تونل بهمن را به دلیل آتش‌سوزی مهیب این دو دستگاه اتوبوس عنوان می‌کند و از تخریب 90 درصدی این اتوبوس‌ها به دلیل وقوع این حریق خبر می‌دهد.

همچنین آتش گرفتن بی بهانه اتوبوس اسکانیا در همان روز در محور سرچم به اردبیل نیز به مجروح شدن 5 نفر از مسافران انجامید تا سریال اکشن و پر حادثه این روزهای جاده‌های مرگ و بازی آتش اسکانیا با جان مسافران همچنان ادامه یابد.حادثه‌ای که امتداد حوادث حریق متوالی اتوبوس اسکانیا در مسیر اصفهان - بندرعباس، اصفهان-نایین، گردنه اسدآباد ساوه ـ همدان، در جاده رشت ‌ـ تهران حوالی دانشگاه گیلان، محور اهواز به هفتکل، مرز مهران و حتی ترمینال غرب بود ؛ حوادثی که باعث شد تا نام اسکانیا به عنوان یکی از مرگبارترین وسایل نقلیه جاده‌های کشور، 53 درصد از سوانح جاده‌ای حمل و نقل عمومی را به خود اختصاص دهد.

سکانس دوم: بالاخره کدام حَکَم در مورد وضعیت استاندارد اسکانیا حُکم می‌دهد؟!

آتش‌گرفتن هر روزه اتوبوس‌های اسکانیا و جان باختن 44 نفر در حادثه‌ای که شاید بتوان آن را دلخراش‌ترین سانحه سال گذشته نامید، پای این اتوبوس را برای بررسی این سانحه و حوادث مشابه آن به مجلس کشاند و کارگروهی تخصصی عهده دار بررسی موضوع شد که نهایتاً در گزارش این هیئت کارشناسی که پس از چند ماه کار کارشناسی منتشر شد عدم توانایی در کنترل وسیله نقلیه از جانب راننده اتوبوس شماره 1 به علت بروز نقص فنی (دو پوسته شدن و ترکیدن لاستیک) که منجر به تغییر مسیر و تجاوز کامل به چپ گردیده از جمله علل بروز این سانحه عنوان شد و در ادامه ایجاد حریق در هر دو اتوبوس پس از برخورد و همچنین باز نشدن درب‌های اتوبوس‌ها و نیز عدم امکان خروج اضطراری آسان، به عنوان عاملی در افزایش تلفات معرفی شد که به تعداد مصدومین این حادثه نیز دامن زد.

البته در این گزارش گرچه به نقش لاستیک و گاردریل و بسیاری از عوامل دیگر توجه شده بود ولی اظهارنظر قطعی در رابطه با نقش خودروی اسکانیا در این حادثه به کارشناسی‌های بعدی حواله داده شد و تنها به ذکر این نکته بسنده شد که «به دلیل اهمیت موضوع و نیاز به کار کارشناسی دقیق با حضور سازنده اتوبوس اسکانیا، دو کمیته مستقل نسبت به بررسی ایمنی اتوبوس‌های اسکانیا در سوانح رانندگی اقدام نمودند. ضمناً گزارش رسمی و نهایی نمایندگان اسکانیای سوئد در خصوص حادثه اخیر هنوز به صورت رسمی وصول نشده است. اضافه می‌نماید حسب اعلام نظر وزارت صنعت، معدن وتجارت تولید اتوبوس‌های اسکانیا در شرکت عقاب افشان براساس طراحی و استاندارد مورد تایید شرکت اسکانیای سوئد انجام می‌شود.»

همچنین در این گزارش شرکت عقاب افشان موظف می‌شود اقدامات لازم در خصوص ارتقاء ایمنی سیستم‌های سوخت رسانی و برق رسانی همچون باطری و سیم‌کشی را انجام دهد و ارتقاء شاخص‌های مورد نظر نیز بر دوش سازمان ملی استاندارد گذاشته می‌شود که متاسفانه هیچیک از این اقدامات عملی نمی‌شود و «ارابه جهنمی جاده‌ها» همچنان قربانی می‌گیرد.

این در حالی است که انتشار گزارش سازمان استاندارد در مورد اتوبوس اسکانیا مبنی بر عدم کسب نمره استاندارد در 19 بخش، و کاربری درون شهری درنظر گرفته شده برای این اتوبوس در تمام دنیا در برابر کارکرد برون شهری آن در ایران، این انگشت اتهام را بیش از پیش به سمت این خودرو نشانه می‌برد؛ اتهامی که البته به سرعت از سوی مسئولان سازمان استاندارد رد شد!

البته دیدار چند روز گذشته سفیر سوئد با استاندار سمنان و مدیر عامل شرکت اتوبوس سازی عقاب افشان سمنان نیز بر این اظهارنظرهای متفاوت و گاه متناقض افزود، چراکه «پیتر پچلر»، تغییراتی که در افزایش حجم باک بنزین و سیستم برق کشی تولیدات عقاب افشان بوجود آمده را سبب خارج شدن این محصولات از استاندارد عنوان کرده بود و با ابراز امیدواری نسبت به همکاری شرکت عقاب افشان، خواستار بازگشت تولیدات این خودرو به حالت استاندارد شده بود. این در حالی است که مدیر عامل شرکت عقاب افشان، افزایش حجم باک بنزین و تغییر در سیستم برق کشی اتوبوس‌های اسکانیا را ماحصل اقدامات مالکان این خودرو، پس از خرید از این شرکت عنوان می‌کند و اتوبوس‌های اسکانیای تولید شده را دارای استاندارد کامل می‌داند!

از سوی دیگر سردار اسماعیل احمدی مقدم فرمانده نیروی انتظامی و سردار اسکندر رئیس پلیس راهور ناجا با تاکید بر وجود نقص فنی در اتوبوس‌های اسکانیا، از لزوم رفع نقص در این محصولات دم می‌زنند و حتی سردار رادان به عنوان جانشین فرمانده ناجا، با هشدار جدی نسبت به نماینده شرکت خودروساز اسکانیا، عنوان می‌کند که ما با کسی تعارف نداریم!

این اظهار نظر جدی پلیس در برابر حوادث مرتبط با اسکانیا در حالی کم‌رنگ می‌شود که برخی از دولتی‌ها با زیر سئوال بردن مسئولیت پلیس در این موضوع، از استاندارد بودن این اتوبوس‌ها می‌گویند؛ به عنوان مثال محمدرضا نعمت زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت در موضعی کاملا مخالف و در تضاد با صحبت‌های فرمانده ناجا مبنی بر لزوم رفع ایرادات اسکانیا، با تاکید بر اینکه تمام خودروهای تولید شده اسکانیا استاندارد است، می‌گوید: تصادف موضوعی نیست که تنها به خودرو مربوط باشد بلکه مسائل مختلفی مانند راننده نیز می‌تواند در حادثه دخیل باشد!

سکانس سوم: آیا آخرین مهلت اسکانیا بازهم تمدید می‌شود؟!

گرچه در کش و قوس تعیین مقصر در بروز حوادث آتش‌سوزی اتوبوس‌های اسکانیا و استاندارد بودن یا نبودن این اتوبوس‌ها که لقب «ارابه جهنمی جاده‌ها» را نیز به دوش می‌کشد، نظرهای متفاوت و بعضاً متناقضی ارائه می‌شد ولی اصرار پلیس و برخی از کارشناسان مبنی بر وجود نقص فنی در این نوع از اتوبوس‌های اسکانیا از یک طرف و حوادث پی‌ در پی که به آتش گرفتن این راهور جاده‌های کشور می‌انجامید، از طرف دیگر باعث شد تا کار به اعلام مهلت‌ برای رفع نواقص و ایرادات این خودرو و تهدید پلیس بر توقف شماره‌گذاری این خودروها و جلوگیری از تردد این اتوبوس‌ها در جاده‌های کشور کشیده شود.

در اولین اولتیماتوم، پلیس، بهمن ماه سال گذشته را به عنوان مهلتی برای رفع نواقص و ایرادات اتوبوس‌های اسکانیا مطرح کرد و در پایبندی به این اولتیماتوم چنان مصر بود که رادان در نشستی که در دی ماه گذشته با خبرنگاران داشت، در واکنش به این سوال که آیا امکان تمدید مهلت درنظر گرفته شده برای اسکانیا وجود دارد یا خیر گفت: «تمدید مهلت برای کشتن مردم چه معنایی دارد؟! من از شما سئوال می‌پرسم که نرخ جان مردم چقدر است که 40 نفر از آنان را آتش بزنیم و بعد مهلت بخواهیم؟ این مهلت برای خودروهای حمل و و نقل عمومی معنا ندارد؛ انشاءالله اراده پلیس بر این است که از حقوق مردم کوتاه نیایند»

در ادامه این ماجرا اگرچه پلیس در پایبندی به مهلت سه ماهه خود و توقف شماره گذاری این خودرو در صورت عدم رفع نواقص، ایستاد و توقف شماره گذاری این خودرو را در دومین روز از بهمن ماه سال گذشته اعلام کرد ولی بُرندگی تیغ پلیس در برابر این ارابه جهنمی، چندان دوام نیاورد و در روزهای انتهایی سال، خبر تمدید مهلت برای این خودرو و از سرگیری شماره‌گذاری آن نشان داد که پلیس در برابر رفع نقص عقاب افشان، دل به تمدید مهلت خوش کرده است!

اما فارغ از این موارد و با توجه به اینکه آخرین مهلت رفع ایرادات برای این خودرو روز گذشته پایان یافت، باید دید که آیا اسکانیا در سکوت مسئولان همچنان ارابه‌های جهنمی خود را در جاده‌های ایران می‌تازاند و یا اینکه این بار شجاع‌دلی برای روشن شدن موضوع پای به میدان می‌گذارد و از حق مردم و خون‌هایی که ریخته شده دفاع می‌کند؟