به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران،سفر جان
برینان رئیس سازمان جاسوسی مرکزی آمریکا (سی آی ای) به اوکراین در 13 ماه
جاری میلادی برای تفریح نبود، بلکه برای تقویت فرصتهای همکاری بین این
کشور با سازمان اطلاعات اوکراین بود. این در حالی بود که بر اساس اطلاعات
کنونی برینان بیشتر به دنبال آن بود که اطلاعاتی از تحرکات نظامی روسیه در
نزدیکی مرزها به دست آورد.
مناطق
انرژی خیز اوکراین امروز به رینگ بوکس روسیه و آمریکا تبدیل شده است، این
در حالی است که ابعاد ژئو استراتژیک این کشور میتواند در راستای
بلندپروازی های امنیتی و سیاسی دو قطب جهانی قرار گیرد، به همین علت است
که علاوه بر جنگ امنیتی بین دو قدرت روند جذب اطلاعات از طرف مقابل نیز در
سطحی وسیع دنبال می شود.
حضور
آمریکا در اوکراین تنها منحصر به فعالیتهای جاسوسی برای پیگیری تحرکات
ارتش روسیه نمیشود، بلکه وزارت خارجه روسیه در 8 آوریل جاری هشدار داد که
نگرانی زیادی از مشارکت 150 کارشناس آمریکایی از سازمان نظامی خصوصی
گریستون دارد که فرماندهی مبارزان کییف در شرق اوکراین را بر عهده دارند.
این نیروها لباس های نیروهای ویژه اوکراین موسوم به سوکول را بر تن می
کنند. علاوه
بر اینها سفر جان برینان به کی یف یک دیدار غیر عادی و فوقالعاده به شمار
می رود. آندری آیشهوور نویسنده غربی در روزنامه دی ولت آلمان به این سفر
اشاره کرده و از مطالبات برینان از این سفر سوال کرده است. این در حالی است
که سی آی ای نیز مضمون مذاکرات برینان در این سفر بویژه با ارسینی
یاتسینیوک نخستوزیر و ویتالی یاریما معاون وی را فاش نکرده است.
این
در حالی است که مدتی بعد جی کارنی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا از انجام این
دیدار پرده برداشت. برخی منابع امنیتی اعلام کردند که مسئولان سازمان
جاسوسی آمریکا به اوکراین تعهد دادهاند که از این کشور حمایت سیاسی
میکنند. این موضوع را روزنامه دی ولت از زبان سخنگوی سی آی ای نقل کرد.
البته آقای سخنگو به جزئیات بیشتری اشاره نکرده و گفت که وارد جزئیات
امنیتی نخواهد شد.
این در حالی است که رسانههای روسی گزارش دادند
که برینان با نام مستعار به اوکراین سفر کرده است. خبرگزاری روسی اینترفاکس
اعلام کرد که وی در این کشور با مقامات جدید اوکراین مذاکرات محرمانهای
را انجام داده که درباره بحران در شرق اوکراین بوده است.
اینترفاکس
نوشت که مدیر سی آی ای در این دیدار به کییف پیشنهاد داده که اتخاذ
تدابیری برای مبارزه با تروریسم علیه جدایی طلبان شرق کشور را آغاز کند.
این عملیاتی است که از چند روز پیش بر علیه حامیان دولت روسیه در شرق و
جنوب اوکراین آغاز شده و حاصل آن تاکنون کشته شدن سه تن از شبه نظامیان
حامی روسیه و بازداشت تعداد دیگری از آنهاست. این اطلاعات
شاید با دیدگاه لیزلی گیلب نویسنده مسائل سیاسی و مقام سابق پنتاگون تناسب
داشته باشد، وی در پایگاه خبری دیلی بیست نوشت که هدف برینان از انجام این
دیدار دادن این پیام به ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه است که باید به
عواقب اقدامات خود در حمله به شرق اوکراین و احتمال مواجه شدن با جنگ های
چریکی در این منطقه به دقت فکر کند. درست مانند اتفاقی که چند دهه پیش برای
نیروهای اتحادیه شوروی سابق در افغانستان افتاد.
روزنامههای
اوکراینی احتمال دادند که مذاکرات انجام شده در این دیدارها در مورد تبادل
اطلاعات بین دو طرف بوده است، این در حالی است که آیشهوور گفت که فیلیپ
بریدلاف از افسران پیمان آتلانتیک شمالی پیشتر از غرب خواسته بود تا پروژه
های بیشتری نظیر سامانه های ماهواره ای را در اوکراین راهاندازی کند. این
پیشنهاد البته با مخالفت کاخ سفید مواجه شد، چرا که آمریکا هنوز معتقد است
ارتش اوکراین تا حد زیادی تحت نفوذ سازمان اطلاعات روسیه قرار دارد و
نمیتوان به آن اعتماد کرد.
با وجود اینها بنا بر اظهارات آیشهوور
غرب به این نتیجه رسیده که موضوع شراکت های امنیتی و تبادل اطلاعات نظامی
بین روسیه و اوکراین بعد از اینکه دولت کییف به نفع غرب تغییر کرد و شبه
نظامیان مسلح هوادار روسیه به ساختمانهای دولتی حمله کردند، شروع به تغییر
کرده است.
این روزنامه آلمانی گزارش داد که بنا بر اعلام سی آی ای
بعد از این موضوع دولت اوباما تمایل بیشتری برای ارائه اطلاعات جاسوسی به
اوکراین پیدا کرده است. این اطلاعات بویژه در مورد تحرکات نیروها و فهرست
تماسهای نظامی بین آنهاست که برای دولت اوکراین در اوضاع کنونی خیلی مهم
است.
از
سوی دیگر تحلیلگران نظامی کییف به موضوع فقر رویکرد راهبردی و لوجستیک در
ارتش این کشور توجه دارند و معتقدند که تماسهای نظامی آنها نیز از سوی
سازمان جاسوسی روسیه شنود شده و اطلاعات آن به شبه نظامیان حاکم مسکو در
شرق این کشور تحویل داده میشود. آنها تاکید دارند که کد گذاری
اطلاعات نیز برای جلوگیری از این موضوع کافی نیست. به همین علت است که
رسانههای این کشور اعلام کردند کی یف در این راستا از آمریکا درخواست کمک
کرده است، چرا که ارتش نیاز به تکنولوژی پیشرفته ارتباطاتی دارد تا از شنود
اطلاعات در امان بماند.
به
نظر میرسد که دولت آمریکا فقط ماهیت تجهیزات نظامی "غیر کشنده" خود را که
به ارتش اوکراین داده، فاش می کند. این در حالی است که اظهارات مقامات
آمریکایی نشان میدهد که آنها به دنبال تجهیز ارتش اوکراین در برابر شبه
نظامیان روس تبار هستند تا به نیابت از آنها وارد جنگ شوند.
احتمالا
برخی اقدامات محرمانه در آینده نزدیک بین آنها شکل گیرد، به این معنا که
کاخ سفید به دنبال تجهیز بیشتر اوکراین به سلاحهای لازم برای جنگ چریکی از
جمله بمبهای کوچک و گلولههای توپ و سلاحهای کوچک و سبک و بمبهای دستی
باشد. این موضوع را روزنامه دیلی بیست فاش کرده است.
روزنامه
دی ولت همچنین نوشت که تبادل اطلاعات جاسوسی بین واشنگتن و کی یف همچنان
محدود است، چرا که آنها هنوز نمیخواهند از خطوط قرمز عبور کنند. با این
وجود ولادیمیر گولوب نماینده پارلمان اوکراین معتقد است که در حال حاضر
اداره امنیتی دولت و سازمان اطلاعات این کشور همکاری خوبی به صورت فعلی با
سازمان جاسوسی آمریکا دارند. وی تاکید کرد که آمریکاییها به دنبال تسلط
بر سازمانهای جاسوسی اوکراین هستند.
در مقابل به نظر میرسد
روسها نیز از اتفاقات موجود در سطح اطلاعاتی بین اوکراین و آمریکا اطلاع
دارند، به همین علت است که فرانتس کلینزویچ نایب رئیس کمیسیون نظامی دومای
روسیه تبادل اطلاعات جاسوسی بین دو طرف را برای مسکو تحریک کننده خواند.
شاید
مذاکرات چهار جانبهای که اخیرا در مورد خلع تمامی سلاحهای مشروع و
بازگرداندن تمام ساختمانهای دولتی در اوکراین مطرح شده، به نفع روسیه
باشد، چرا که پوتین طرحی را ارائه کرده است که بر اساس آن دولتی بی طرف در
اوکراین روی کار آید که جزو اتحادیه اروپا نباشد و طبعا جزو ائتلاف ناتو
نیز نباشد. این چیزی است که روزنامه آلمانی از آن تحت عنوان "فنلاندیزه
کردن اوکراین در جریان جنگ سرد" نام میبرد. چرا که دیدگاه های نظامی
فنلاند نیز دفاع مستقلانه از خود و عدم اعتماد به هر کمک و حمایت خارجی و
عدم دخالت در درگیریهای بینالمللی است.
از
سوی دیگر مسکو نگران این نکته است که اطلاعاتی از سلاح های روسیه که در
اختیار اوکراین قرار دارد، به کشورهای مخالف با مسکو ارسال شود.
شاید همین نکته انگیزه ای بر این خواسته مسکو باشد که اعلام کرد مقامات
اوکراینی نباید نظام منع اشاعه سلاح های کشتار جمعی را به هم بزنند.
این اظهارات در واکنش به خبری منتشر شد که نشان می داد اوکراین احتمالا
تکنولوژی قویترین موشک بالستیک در جهان موسوم به "فویفودا" را به کشوری
متخاصم از جمله ترکیه خواهد فروخت. این موشک قادر است کلاهک انفجار به
میزان 500 کیلوگرم را تا مسافت 300 کیلومتر حمل کند.
اوکراین
پیشتر تولید موشک های جنگی اتحادیه جماهیر شوروی را متوقف کرده بود، اما
ساختارهای دفاعی و صنعتی آن را حفظ کرده و ممکن است در صورت توقف
همکاریهای صنایع نظامی بین کارخانه های روسی و اوکراینی این تکنولوژی را
به دیگران واگذار کند.
از این منظر تا
زمانی که اوکراین اسرار نظامی و امنیتی همسایه روس خود را از زمان اتحادیه
جماهیر شوروی سابق در اختیار دارد، سفر جان برینان به این کشور میتواند
عمیقتر از بررسی تحولات اوضاع میدانی باشد. حالا باید دید همپیمانان مسکو
تا چه حد توان کنترل اوضاع اطلاعاتی را در کشورهای در معرض تجزیه در
اختیار دارند.