امروز در تاریخ؛
از روز بزرگداشت ملاصدرا تا آغاز هفته معدن
روز بزرگداشت ملاصدرا، آغاز محاصره اقتصادی ایران، آغاز هفته معدن، روز بهره وری، درگذشت «ویکتور هوگو» و ... از مهمترین رخدادهای تاریخی امروز است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 1 خرداد 1393 خورشیدی برابر با 22 رجب 1435 هجری و 22 می 2014 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:
روز بزرگداشت "صدرالدین محمدقوام شیرازی" معروف به "ملاصدرا"
صدرالدین محمد شیرازی مشهور به صدرالمُتِألّهین و ملاصدرا در نهم جمادی الاولی سال 980 ق در شیراز به دنیا آمد. سنگ بنای علمی و اخلاقی ملاصدرا در محضر درس شیخ بهایی، عالم کم نظیر دوران صفوی بنانهاده شد و تکمیل این بنای معنوی در محضر دانشمند نامی و استاد بزرگ، میرداماد، صورت گرفت. ملاصدرا، درایه، رجال، فقه و اصول را از شیخ بهایی؛ فلسفه، کلام، عرفان و علوم ذوقی را از میرداماد و علوم طبیعی، ریاضی، نجوم و هیئت را از محضر حکیم ابوالقاسم میرفندرسکی از علمای نامدار زمان فراگرفت. وی سپس بر مسند تدریس تکیه زد و ضمن آشنایی با فلسفه اشراق و مکتب مَشّاء، به تدوین حکمت متعالیه پرداخت. ملاصدرا با ترکیب چهار مکتب مهم عرفانی، فلسفی و دینی شامل مشاء، اشراق، عرفان محیی‌الدین عربی و آموزه‌های دینی اسلام، حکمت متعالیه را بنیان نهاد و تأثیری شگرف و غیرقابل انکار بر فلسفه اسلامی گذاشت.
آغاز محاصره اقتصادی ایران توسط آمریکا و اروپا (1359 ش)
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، دولت آمریکا به دخالت‌های خود در امور داخلی ایران ادامه داد. در آبان 1358 که شاه ظاهراً برای درمان به آمریکا رفت، روابط جمهوری اسلامی با آمریکا بسیار بحرانی شد. ملت ایران ضمن محکوم کردن اقدامات آمریکا به دلیل حمایت از رژیم محمد رضا پهلوی، خواستار استرداد وی جهت محاکمه شدند، اما آمریکا این درخواست را رد کرد. به دنبال رد این خواسته و نیز در پی افزایش مداخلات آمریکا در امور داخلی ایران، سفارت آمریکا در 13 آبان 1358 به تصرف دانشجویان پیرو خط امام درآمد و کلیه کارکنان آن به گروگان گرفته شدند. در پی تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در تهران، شیطان بزرگ که به ایران پس از انقلاب اسلامی، به چشم همان ایرانِ زمان رژیم ستم‌شاهی می‌نگریست، و به دنبال شکست‌های سیاسی، تبلیغاتی و نظامی خویش برای رهایی گروگان‌ها، در اول خرداد 1359، به حربه تحریم اقتصادی توسل جست؛ اما از همان آغاز، شکست چنین توطئه‌ای روشن بود. از اینرو آمریکا به کمک بازار مشترک اروپا، داد و ستدهای اقتصادی ایران را تحریم کرده تا ایران را منزوی سازند.
آغاز به کار "هیئت‌های مؤتلفه اسلامی" با نظارت حضرت امام خمینی (ره) (1342 ش)
پس از وقایع مربوط به لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی در سال 1341، دسته‌های گوناگون مردمی تشکیل گردیدند که در صدد مبارزه با رژیم شاه بودند. این گروه‌ها طی جلساتی با هم آشنا شده و با نظر و تصویب حضرت امام خمینی (ره)، استاد شهید مرتضی مطهری و چند تن دیگر از شخصیت‌های روحانی، متکفّل هدایت و تغذیه معنوی آنان که از آن پس، هیئت‌های مؤتلفه اسلامی خوانده می‌شدند، گردیدند. مهمترین اقدام این هیئت‌ها، ترور و اعدام انقلابی حسنعلی منصور، نخست وزیر سرسپرده رژیم پهلوی و عامل تصویب قانون ننگین کاپیتولاسیون و تبعید حضرت امام به ترکیه بود. اغلب اعضای جمعیت مؤتلفه، پس از پیروزی انقلاب، جذب حزب جمهوری اسلامی شدند. در سالیان بعد جمعیت موتلفه اسلامی موجودیت خود را حفظ کرده است.
آغاز هفته معدن
روز بهره وری و بهینه سازی مصرف
تاریخچه بهره وری می‌توان گفت برای نخستین بار لغت «بهره وری» توسط فردی به نام «کوئیزنی» در سال ۱۷۷۶ (میلادی) بکار برده شد. بیش از یک قرن بعد یعنی در سال ۱۸۳۳ (میلادی) فردی به اسم «لیترِ» بهره‌وری را «قدرت و توانایی تولید کردن» تعریف کرد. بایستی توجه داشت که واژه بهره‌وری با گسترش انقلاب صنعتی و جهت افزایش سودمندی حاصل از نیروی کار, سرمایه و مواردی از این دست گسترش یافت ولی اصطلاح بهره‌وری آب در چند ساله اخیر و به دلیل کمبود این ماده ارزشمند گسترش یافته است.
شهادت محمد بروجردی فرمانده قرارگاه حمزه سیدالشهداء 1362 ش
اول خرداد 1362 هجری شمسی: محمد بروجردی فرمانده قرارگاه حمزه سیدالشهدا براثر انفجار مین به شهادت رسید. بروجردی در جوانی برای آموزش‌های نظامی و فراگیری فنون چریکی عازم سوریه ولبنان شد. و بعد از آن به نیروهای تحت فرماندهی شهید چمران پیوست.
تولد محسن بدیع پیشگام صنعت لابراتوار فیلم در ایران 1368 ش
متولد 1287 در بصره، سال 1303 به ایران آمد و در 1306 به فرانسه رفت و دیپلم مهندسی مکانیک و برق گرفت. در فاصله سال‌های 1310 تا 1320 در فرانسه و انگلستان بود و با گرفتن بورس رادیو از انگلستان به لندن رفت و پس از چهار سال مدرکی معادل لیسانس گرفت. سال 1321 به ایران بازگشت، با این هدف که کارگاه ساخت دستگاه گیرنده رادیو تأسیس کند اما چون تصور می‌کردند حرفش نادرست است به او پروانه کسب ندادند. در سال 1327 در فیلم دوم دکتر کوشان به عنوان صدار بردار فعالیت کرد. سپس استودیو فیلم برداری عقاب را تأسیس کرد و امکانات خود را در اختیار علی دریا بیگی قرارداد تا فیلم شکار خانگی را بسازد. ولگرد سومین فیلمی بود که محسن بدیع فیلم برداری و تروکاژهای آن را انجام داد. آخرین شب فیلم دیگری بود که مهندس بدیع در سال 1333 تهیه کرد. وی به تدریج آنقدر در کارش تبحر یافت که همراه موشق سروری و ساموئل خاچیکیان " تروکاژ های ” شب نشینی در جهنم را فراتر از ظرافیت های سینمای ایران انجام داد. ستاره ای چشمک زد (1342) آخرین فیلم بدیع است. بدیع تا آخرین سال‌های زندگیش در امور لابراتوار فیلم در استودیو بدیع که در اواخر دهه 1340 به مرکز خدمات صنایع فیلم ایران تغییر نام داد، فعال بود. وی در سال 1367 در گذشت.
بستری شدن امام خمینی (رحمة الله علیه) در بیمارستان قلب جماران 1368 ش
تولد عباس یمینی شریف شاعر کودکان (1298 ش)
عباس یمینی شریف، متولد سال ۱۲۹۸ در تهران از نخستین شاعران و نویسندگان کودک ایران است. او بیش از ۳۰ کتاب برای کودکان دارد که از آن میان شعر با الفبا، باغ دوستی، پلنگ یکه تاز، کتاب توکا، ... می‌توان نام برد. برخی ازاین آثار از کانون‌های ادبی و فرهنگی ایرانی و بین المللی جوایزی دریافت کرده است. او از بینان گذاران شورای کتاب کودک و انجمن پژوهش‌های آموزشی پویا است و سردبیری و مدیریت شماری از مجله‌های کودکان را نیز بر عهده داشته است. او و کودکی خود را در روستای دربند سپری کرد. او از دوران کودکی شعر می‌سرود اما سرودن برای کودکان را هنگامی آغاز کرد که در دانشسرای مقدماتی آموزگاری با ادبیات کودکان دیگر کشورها آشنا شد. در سال ۱۳۲۱ برای نخستین بار یکی از سروده‌هایش در روزنامه نونهالان چاپ شد. یک سال بعد با برنده شدن در نخستین مسابقه شعر برای کودکان به عنوان شاعر کودکان شناخته شد و از سال ۱۳۲۴ سروده‌هایش به کتاب‌های درسی دوره دبستان راه یافت. یمینی شریف در همان سال مجله "بازی کودکان" را منتشر کرد که توانست به سبب زبان و محتوای مناسب با کودکان ارتباط برقرار کند چنانچه گروهی از کارشناسان "بازی کودکان" را نخستین نشریه کودکان می‌دانند. از دیگر فعالیت‌های او، بنیانگذاری جایزه ادبی عباس یمینی شریف برای تشویق نویسندگان و تصویرگران ایرانی، نگارش کتاب اول ابتدایی، کتاب اول و دوم برای بزرگسالان نوآموز، کتاب‌های آموزشی برای پدران ومادران و مقاله‌های آموزشی و اجتماعی در روزنامه کیهان آن زمان بود. عباس یمینی شریف پس از نیم سده فعالیت برای کودکان در ۲۸ آذر ۱۳۶۸ به سبب بیماری درگذشت.
درگذشت عالم بزرگ "ملاعلی نوری" حکیم و فقیه شیعه (1246 ق)
ملاعلی بن جمشید معروف به آخوند نوری از محضر اساتید بزرگی چون محمد بیدآبادی کسب فیض نمود. سپس به تدریس مشغول شد و حوزه بزرگی در فلسفه تأسیس کرد که از نظر کمّی بی‌نظیر بود. آخوند نوری علاوه بر تحصیل و تدریس به مقام شامخی نیز در حکمت متعالیه نائل گشت تا بدان پایه که برخی از دانشمندان فلسفه، پایگاه او را از این جهت به مقام و موقعیت "صدرالمتألهین" نزدیک دانسته‌اند. از آثار متعددی که به وی نسبت می‌دهند حواشی اسفار و رساله‌ای در وحدت وجود است. مدفن این عالم طراز اول قرن 13، کفشکن حرم حضرت علی (ع) در نجف اشرف می‌باشد که به وصیت او بوده است.
ارتحال فقیه نامدار شیعه "شیخ الفقهاء شیخ جعفر کاشف الغطا" (1228 ق)
شیخ جعفر کاشف الغطاء در سال 1154 ق در نجف اشرف به دنیا آمد و از همان اوان کودکی به تحصیل علوم دینی پرداخت. در آغاز، مقدمات را نزد پدر آموخت و سپس از محضر بزرگانی نظیر شیخ محمدمهدی فتونی، محمدباقر وحید بهبهانی و سیدمهدی بحرالعلوم کسب دانش کرد. شیخ جعفر سپس به تألیف و تدریس پرداخت و شاگردان فراوانی تربیت نمود و کتب متعددی نگاشت. یکی از کارهای مهم وی، مقابله با اخباری‌گری بودو تلاش مؤثری در از بین بردن این فتنه انجام داد. سرانجام این عالم سترگ پس از هفتاد و چهار سال عمر با برکت، دار فانی را وداع گفت و زندگی جاودان خود را آغازکرد.
روز ملی و اتحاد دو یمن (1990 م)
در پی نشست دو جانبه وزرای خارجه دو کشور یمن شمالی و جنوبی و در یک اعلامیه مشترک، اتحاد دو یمن در 22 مه 1990 م اعلام شد. به این ترتیب این دو کشور، تحت عنوان جمهوری یمن، بار دیگر کشوری واحد تشکیل دادند و اعضای پارلمان مشورتی دو کشور، قانون اساسی یمن واحد را به اتفاق آراء تصویب کردند. پس از این تحولات، سرهنگ علی عبداللَّه صالح، به عنوان رئیس جمهور یمن متحد انتخاب شد. اتحاد دو یمن بیشتر متأثر از تمایل مردم دو کشور به اتحاد و هم‌چنین تغییراتی بود که بر اثر اعمال سیاست فضای باز سیاسی صورت گرفت. در سال 1914 م، در پی قراردادی میان امپراتوری عثمانی و انگلیس، یمن جنوبی از یمن شمالی، جدا شده بود. یمن در جنوب غربی آسیا و در حاشیه جنوبی شبه جزیره عربستان واقع است. پایتخت یمن شهر صنعا و از شهرهای مهم آن عدن، مکلا و حدیده است. واحد پول یمن، ریال و نظام سیاسی حاکم بر آن جمهوری چندحزبی با دو مجلس قانون‌گزاری است. 22 مه 1990 م سال‌روز اتحاد بین دو یمن شمالی و جنوبی روز ملی یمن نام گرفته است.
درگذشت «ویکتور هوگو» شاعر و نویسنده مشهور فرانسوی (1885 م)
ویکتور هوگو، درخشان‌ترین شخصیت ادبی فرانسه در قرن نوزدهم، در 26 فوریه 1802 مدر شهر بزان سون فرانسه به دنیا آمد. وی در ابتدا وارد عرصه ادبیات گردید و پس از مطالعه آثار بزرگان، مقام ادبی مهمی به دست آورد. وی در 25 سالگی به عضویت آکادمی فرانسه پذیرفته شد و هم‌زمان به عنوان نماینده به پارلمان فرانسه راه یافت. هوگو در زمان حکومت ناپلئون سوم، به دلیل مخالفت با سیاست‌های مستبدانه وی از صحنه سیاست دور افتاد و نزدیک به 19 سال در تبعید به سر برد. در همین دوران بود که ویکتور هوگو، رمان‌های ماندگار خود را خلق کرد. هوگو را می‌توان مروج و پیشاهنگ مکتب رمانتیسم در این دوره دانست چرا که این مکتب به وسیله او به اوج شکوفایی و رشد رسید. بر اساس مکتب رمانتیسم، قواعد و سنت‌های کلاسیک، مانع درک طبیعت، لذت بردن از آن و بیان آن بود.
انحلال "کمینْتِرْنْ" یا کمونیست بین‌الملل توسط استالین رهبر شوروی (1943 م)
بعد از پیروزی انقلاب روسیه و روی کار آمدن کمونیست‌ها، ایجاد و برقراری نهضت سوسیالیسم جهانی در دستور کار سران مسکو قرار گرفت. در این زمینه در سال 1919 م کمینْتِرْنْ به معنای کمونیست بین‌الملل تشکیل شد. شکل‌گیری این ساختار علاوه بر آنکه از نظریه "صدور انقلاب" نشأت می‌گرفت، به تحرکات و تحریکات دول غربی به ویژه انگلستان و فرانسه باز می‌گشت. این مسائل باعث گردید تا حزب کمونیست شوروی برای مشاوره و برنامه‌ریزی جهت مبارزه با مشکلات و نیز ایجاد هماهنگی، به کمینترن روی آورد. دهه 1920 م شاهد اوج‌گیری قدرت کمینترن بود اما در نیمه دهه 1930 م و پس از ناکامی در گسترش انقلاب و برقراری نهضت جهانی سوسیالیسم، سیاست مبارزه جویی کنار گذاشته شد. در نیمه ماه مه 1943 و در اوج جنگ جهانی دوم، مقامات شوروی با اطلاع از بدگمانی متتفقین در مورد توسعه مبانی و اندیشه‌های کمونیسم، برای دادن اطمینان خاطر به آن‌ها تصمیم به انحلال این سازمان گرفتند. مقامات شوروی در نهایت در 22 ماه مه 1943 م انحلال کمینترن را اعلام کردند. در واقع سران کرملین با این عمل خود قصد داشتند. به جهانیان وانمود کنند که از ترویج عقاید اشتراکی در کشورهای دیگر دست کشیده‌اند و سیاست تنش‌زدایی در پیش گرفته‌اند. این مسئله هم‌چنین از اختلافات داخلی در احزاب کمونیست و نیز عقاید تروتسکی که به انقلاب جهانی پای‌بند بود ناشی می‌گردید.
تولد لارنس الیویر بازیگر انگلیسی (1989-1907)
لورنس الیویر (Laurence Olivier) در ۲۲ مه ۱۹۰۷ در انگلستان به دنیا آمد او در کودکی کارش را در عرصه‌ی هنر با اجرای نمایشنامه‌های شکسپیری آغاز کرد و در طی چند سال به یکی از بهترین بازیکران تئاتر لندن بدل شد او خیلی سریع در تئاتر پیشرفت کرد به طوری که بسیاری او را بهترین هنرپیشه تئاتر قرن بیستم می‌دانند.
ورود نخستین چاپخانه مدل گوتنبرگ به ایران
تاریخ ورود نخستین چاپخانه به ایران را 22 می سال 1640 میلادی (370 سال پیش، یکم خرداد) نوشته‌اند.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
