نقش کویت در آرام‌سازی بحران سوریه؛
میانجیگری شیخ صباح بین ریاض و تهران
سفر امیر کویت به تهران که در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در سوریه برگزار می‌شود پیام‌های سیاسی بر خلاف تمایلات عربستان سعودی خواهد داشت.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران، شیخ صباح الاحمد الصباح در رأس هیأتی بلندپایه امروز یکشنبه وارد تهران می‌شود؛ سفر امیر کویت به ایران در شرایطی صورت می گیرد که اختلافاتی میان این دو کشور به ویژه در زمینه حل بحران سوریه وجود دارد.
این درحالی است پس از ناکامی میانجیگری عمان، این کویت بود که وارد میدان شده و با ارتباط بین ایران و عربستان توانست در حل بحران سوریه نقش بسزایی ایفا کند.
چند ماه پیش طرحی به بشار اسد رئیس جمهور سوریه پیشنهاد شد با این محتوا که وی برای تشکیل دولت جدید وزارت‌خانه‌های دفاع و کشور و نیروهای امنیتی و سازمان اطلاعاتی سوریه را در دست خود نگه دارد و وزارتخانه های امور خارجه و مالی را به معارضان بدهد. بعد از این طرح معرکه قلمون آغاز شد و سوریه نیز مشغول این معرکه شد و دستاوردهای این جنگ باعث شد تا این سناریو بدون بررسی رها شود.
همزمان با ارائه این سناریو، عراقی‌ها نیز پیامی از سوی دمشق دریافت کردند با این مضمون که دمشق مجبور است مرزهای خود با عراق را برای خروج عناصر مسلح از سوریه باز بگذارد و دولت سوریه به دنبال سازش است. این پیام را یک منبع ارشد از زبان بشار اسد رئیس جمهور سوریه به بغداد رساند، این موضوع با بسیاری از نوشته ها در مورد تلاش‌ها و تماس‌های بین‌المللی و منطقه‌ای در آن دوره همخوانی داشت.
صحبت از نشانه‌های سازش منطقه‌ای پیشتر در گزارش های مطبوعاتی نیز مورد اشاره قرار گرفته بود و فضای مثبت خط مناسبات میان تهران - ریاض این احتمال را قوی‌تر می کرد، بعد از این رویدادها بود که به نوشته منبع المنار توافق حمص با تفاهم منطقه‌ای و تفکر ایرانی به دست آمد.
پایگاه خبری المنار نوشت: این توافق از سوی دولت سوریه و گردان‌های تحت لوای جبهه اسلامی امضا شد، گردان‌هایی که برخی از عناصر آنها مانند جیش الاسلام وابسته به عربستان سعودی هستند و برخی از آنها مانند احرار الشام و التوحید دنباله رو قطر هستند.
در این راستا سرمقاله روزنامه الوطن عربستان از امکان حل بحران سوریه با استفاده از رویکرد توافق حمص خبر داد و نوشت: این آتش‌بس می تواند بسیاری از انسان‌ها را نجات دهد، انسان‌هایی که در صورت انجام نشدن توافق ممکن بود از بین بروند. این آتش‌بس می تواند یک دستاورد انسانی باشد که در التیام زخم بسیاری از خسارت دیدگان از محاصره حمص مفید است، البته در پایان کار نیز این توافق می‌تواند تغییراتی را در قواعد بازی جنگ سوریه که از سه سال پیش آرام نشده، ایجاد کند. مهم ترین این تغییرات می‌تواند رسیدن به راه حل بحران سوریه بدون کشتار و ویرانی باشد. احتمال می‌رود که این آخرین توافق در سوریه نباشد و احتمالا توافق‌های دیگری نیز در راه است که بعدها یکی پس از دیگری نمایان خواهد شد.
میانجگری کویت و عمان
صحبت در مورد نقش عمان و کویت بر اساس اعلام منابع ویژه المنار غیر دقیق است، چرا که میانجگری عمانی ها از سوی سعودی ها مورد استقبال قرار نگرفت. عربستان از میانجگری عمان در مورد همگرایی بین ایران و آمریکا خوشش نیامده بود و تصور می‌کند که عمان نمی‌تواند میانجی بی طرفی در این عرصه باشد.
بنا بر اعلام منابع آگاه، به همین علت کویت وارد میدان شد و از طریق شخص صباح احمد الصباح امیر این کشور تماس‌هایی را بین ایران و عربستان سعودی ترتیب داد. امیر کویت برداشت خوبی از بحران سوریه و سرنوشت آن داشت. این منبع البته بروز هر نوع پیشرفتی در این مذاکرات را تکذیب کرد.
امروز (یکشنبه) شیخ صباح میهمان رسمی جمهوری اسلامی ایران خواهد بود، این دیدار که در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در سوریه برگزار می‌شود، پیام های سیاسی بر خلاف تمایلات عربستان سعودی خواهد داشت. امیر کویت در این دیدار با استفاده از روابط خود با ایران به دنبال ایجاد گذرگاهی خاص برای ورود به دمشق خواهد بود و سعی دارد مناسبات کشورش با سوریه را در دوره آینده ریاست جمهوری بشار اسد در این کشور مرتب کند.
تهران، عربستان را مسؤول عدم تعامل با پیام‌های ایران می داند که برای انجام سازش در موضوع سوریه و ایجاد گشایش در پرونده‌های منطقه اصرار دارد. در این زمینه نام سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان سعودی نیز برده شده و تاکید شده که وی مانع از هر پیشرفت در روند مذاکرات میان دو کشور بوده است.
سعود الفیصل خواستار دیدار بین معاونان وزارت خارجه و بعد از آن دیدار در سطح وزرای خارجه شده و پس از آن دیدار بین رئیس جمهور ایران و شاه عربستان را پیشنهاد داده است، اما تهران با این موضوع مخالفت کرده و خواستار دیدار مستقیم با ملک عبدالله است.
الفیصل تنها به همین مقدار نیز برای مقابله با ابتکارهای ایران بسنده نکرده، بلکه دعوتنامه‌ای را برای علی اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام فرستاه است تا بتواند با برگه های داخلی در ایران بازی کند، این موضوع را البته آیت الله هاشمی متوجه شده و پاسخ مثبت به این دعوت را رد کرده و گفت: می دانم که رفتن من به این سفر مشکل را حل نمی‌کند، چرا که مشکل جای دیگری است و راهکار آن دست من نیست.
با وجود پاسخ‌های غیر مثبت ریاض، اما تصمیم سازان ایران امید خود را در مورد هر توافق آینده از دست نداده و اعلام می‌دارند که این توافق می‌تواند بر تمام پرونده‌های منطقه ای از جمله سوریه و لبنان و عراق و بحرین تاثیر بگذارد. ایرانی‌ها معتقدند ممکن است موانعی که الان وجود دارد، بعد از تاریخ 3 ژوئن [زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در سوریه] وجود نداشته باشد.
گرایش اروپا به سوی دمشق
این در حالی است که خارج از فضای منطقه، اروپایی ها نیز کانال های ارتباطی خود را از پشت دریای مدیترانه با دمشق فعال کرده اند. اروپایی ها از جمله فرانسوی ها امروز می دانند که در سایه شکست تمام گزینه های نظامی هیچ چاره ای جز تعامل با بشار اسد ندارند. چیزی که الان اروپایی ها را نگران می کند، گزارش هایی است که از سازمان‌های فعال جاسوسی آنها در سوریه مخابره می شود. این گزارش ها تاکید دارند که نیروهای فعال در اراضی که تحت اشغال مخالفان سوری قرار دارد، تنها در دست عناصر تروریستی است و اینها در صورت بازگشت به اروپا به گروه های واگرایی تبدیل می شوند که مهار آنها غیر ممکن خواهد بود.
موضع اروپا در این راستا با آمریکایی ها متفاوت است، آمریکا وارد جنگ فرسایشی علیه سوریه شده و می‌خواهد ارتش سوریه و گروه های افراط گرا را دچار فرسایش کند. این جنگ از دیدگاه آمریکا تنها منحصر به سوریه نیست و مشابه همین راهکار را در قبال روسیه در اوکراین در پیش گرفته است. البته در این میان نیز آمریکا از سلاح اتحادیه اروپا و اموال خلیجی بهره می برد.
از اینجا می توان تمایل اروپا برای پایان دادن به جنگ‌های فرسایشی را درک کرد، چرا که امنیت آن در انرژی و اقتصاد در سایه این جنگ‌ها به خطر افتاده و از سوی دیگر غرب از تاثیرات گروه های افراط گرای مبارز در سوریه بر امنیت ملی خود می‌ترسد. این چیزی است که "جیل دی کریشوف" هماهنگ کننده مبارزه با تروریسم اتحادیه اروپا به صراحت بیان کرده و نسبت به خطرات بازگشت عناصر مبارز در سوریه به اروپا هشدار داده است. ویلیام هیگ نیز هشدار مشابهی را در سفر اخیر خود به بیروت مطرح و تاکید کرد که هر قدر که درگیری ها در سوریه ادامه داشته باشد، خطر آن نیز بیشتر و بیشتر می‌شود.
صحبت از باز گذاشتن دست ارتش سوریه برای رهایی از گروه های تروریستی چیز جدیدی نیست، در راستای این تفاهمات پیام‌هایی نیز از کاخ ریاست جمهوری سوریه به عراق رسیده مبنی بر اینکه گذرگاه های امنی را برای عناصر مسلحی که به دنبال خروج از کشور هستند، ایجاد می کند. این گذرگاه ها همزمان با پیروزی های نظامی ارتش سوریه که روند شتابانی به خود گرفته و در آینده ای نزدیک وعده فتح حلب را داده، ادامه خواهد داشت.
این درحالی است پس از ناکامی میانجیگری عمان، این کویت بود که وارد میدان شده و با ارتباط بین ایران و عربستان توانست در حل بحران سوریه نقش بسزایی ایفا کند.
چند ماه پیش طرحی به بشار اسد رئیس جمهور سوریه پیشنهاد شد با این محتوا که وی برای تشکیل دولت جدید وزارت‌خانه‌های دفاع و کشور و نیروهای امنیتی و سازمان اطلاعاتی سوریه را در دست خود نگه دارد و وزارتخانه های امور خارجه و مالی را به معارضان بدهد. بعد از این طرح معرکه قلمون آغاز شد و سوریه نیز مشغول این معرکه شد و دستاوردهای این جنگ باعث شد تا این سناریو بدون بررسی رها شود.
همزمان با ارائه این سناریو، عراقی‌ها نیز پیامی از سوی دمشق دریافت کردند با این مضمون که دمشق مجبور است مرزهای خود با عراق را برای خروج عناصر مسلح از سوریه باز بگذارد و دولت سوریه به دنبال سازش است. این پیام را یک منبع ارشد از زبان بشار اسد رئیس جمهور سوریه به بغداد رساند، این موضوع با بسیاری از نوشته ها در مورد تلاش‌ها و تماس‌های بین‌المللی و منطقه‌ای در آن دوره همخوانی داشت.
صحبت از نشانه‌های سازش منطقه‌ای پیشتر در گزارش های مطبوعاتی نیز مورد اشاره قرار گرفته بود و فضای مثبت خط مناسبات میان تهران - ریاض این احتمال را قوی‌تر می کرد، بعد از این رویدادها بود که به نوشته منبع المنار توافق حمص با تفاهم منطقه‌ای و تفکر ایرانی به دست آمد.
پایگاه خبری المنار نوشت: این توافق از سوی دولت سوریه و گردان‌های تحت لوای جبهه اسلامی امضا شد، گردان‌هایی که برخی از عناصر آنها مانند جیش الاسلام وابسته به عربستان سعودی هستند و برخی از آنها مانند احرار الشام و التوحید دنباله رو قطر هستند.
در این راستا سرمقاله روزنامه الوطن عربستان از امکان حل بحران سوریه با استفاده از رویکرد توافق حمص خبر داد و نوشت: این آتش‌بس می تواند بسیاری از انسان‌ها را نجات دهد، انسان‌هایی که در صورت انجام نشدن توافق ممکن بود از بین بروند. این آتش‌بس می تواند یک دستاورد انسانی باشد که در التیام زخم بسیاری از خسارت دیدگان از محاصره حمص مفید است، البته در پایان کار نیز این توافق می‌تواند تغییراتی را در قواعد بازی جنگ سوریه که از سه سال پیش آرام نشده، ایجاد کند. مهم ترین این تغییرات می‌تواند رسیدن به راه حل بحران سوریه بدون کشتار و ویرانی باشد. احتمال می‌رود که این آخرین توافق در سوریه نباشد و احتمالا توافق‌های دیگری نیز در راه است که بعدها یکی پس از دیگری نمایان خواهد شد.
میانجگری کویت و عمان
صحبت در مورد نقش عمان و کویت بر اساس اعلام منابع ویژه المنار غیر دقیق است، چرا که میانجگری عمانی ها از سوی سعودی ها مورد استقبال قرار نگرفت. عربستان از میانجگری عمان در مورد همگرایی بین ایران و آمریکا خوشش نیامده بود و تصور می‌کند که عمان نمی‌تواند میانجی بی طرفی در این عرصه باشد.
بنا بر اعلام منابع آگاه، به همین علت کویت وارد میدان شد و از طریق شخص صباح احمد الصباح امیر این کشور تماس‌هایی را بین ایران و عربستان سعودی ترتیب داد. امیر کویت برداشت خوبی از بحران سوریه و سرنوشت آن داشت. این منبع البته بروز هر نوع پیشرفتی در این مذاکرات را تکذیب کرد.
امروز (یکشنبه) شیخ صباح میهمان رسمی جمهوری اسلامی ایران خواهد بود، این دیدار که در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در سوریه برگزار می‌شود، پیام های سیاسی بر خلاف تمایلات عربستان سعودی خواهد داشت. امیر کویت در این دیدار با استفاده از روابط خود با ایران به دنبال ایجاد گذرگاهی خاص برای ورود به دمشق خواهد بود و سعی دارد مناسبات کشورش با سوریه را در دوره آینده ریاست جمهوری بشار اسد در این کشور مرتب کند.
تهران، عربستان را مسؤول عدم تعامل با پیام‌های ایران می داند که برای انجام سازش در موضوع سوریه و ایجاد گشایش در پرونده‌های منطقه اصرار دارد. در این زمینه نام سعود الفیصل وزیر خارجه عربستان سعودی نیز برده شده و تاکید شده که وی مانع از هر پیشرفت در روند مذاکرات میان دو کشور بوده است.
سعود الفیصل خواستار دیدار بین معاونان وزارت خارجه و بعد از آن دیدار در سطح وزرای خارجه شده و پس از آن دیدار بین رئیس جمهور ایران و شاه عربستان را پیشنهاد داده است، اما تهران با این موضوع مخالفت کرده و خواستار دیدار مستقیم با ملک عبدالله است.
الفیصل تنها به همین مقدار نیز برای مقابله با ابتکارهای ایران بسنده نکرده، بلکه دعوتنامه‌ای را برای علی اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام فرستاه است تا بتواند با برگه های داخلی در ایران بازی کند، این موضوع را البته آیت الله هاشمی متوجه شده و پاسخ مثبت به این دعوت را رد کرده و گفت: می دانم که رفتن من به این سفر مشکل را حل نمی‌کند، چرا که مشکل جای دیگری است و راهکار آن دست من نیست.
با وجود پاسخ‌های غیر مثبت ریاض، اما تصمیم سازان ایران امید خود را در مورد هر توافق آینده از دست نداده و اعلام می‌دارند که این توافق می‌تواند بر تمام پرونده‌های منطقه ای از جمله سوریه و لبنان و عراق و بحرین تاثیر بگذارد. ایرانی‌ها معتقدند ممکن است موانعی که الان وجود دارد، بعد از تاریخ 3 ژوئن [زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در سوریه] وجود نداشته باشد.
گرایش اروپا به سوی دمشق
این در حالی است که خارج از فضای منطقه، اروپایی ها نیز کانال های ارتباطی خود را از پشت دریای مدیترانه با دمشق فعال کرده اند. اروپایی ها از جمله فرانسوی ها امروز می دانند که در سایه شکست تمام گزینه های نظامی هیچ چاره ای جز تعامل با بشار اسد ندارند. چیزی که الان اروپایی ها را نگران می کند، گزارش هایی است که از سازمان‌های فعال جاسوسی آنها در سوریه مخابره می شود. این گزارش ها تاکید دارند که نیروهای فعال در اراضی که تحت اشغال مخالفان سوری قرار دارد، تنها در دست عناصر تروریستی است و اینها در صورت بازگشت به اروپا به گروه های واگرایی تبدیل می شوند که مهار آنها غیر ممکن خواهد بود.
موضع اروپا در این راستا با آمریکایی ها متفاوت است، آمریکا وارد جنگ فرسایشی علیه سوریه شده و می‌خواهد ارتش سوریه و گروه های افراط گرا را دچار فرسایش کند. این جنگ از دیدگاه آمریکا تنها منحصر به سوریه نیست و مشابه همین راهکار را در قبال روسیه در اوکراین در پیش گرفته است. البته در این میان نیز آمریکا از سلاح اتحادیه اروپا و اموال خلیجی بهره می برد.
از اینجا می توان تمایل اروپا برای پایان دادن به جنگ‌های فرسایشی را درک کرد، چرا که امنیت آن در انرژی و اقتصاد در سایه این جنگ‌ها به خطر افتاده و از سوی دیگر غرب از تاثیرات گروه های افراط گرای مبارز در سوریه بر امنیت ملی خود می‌ترسد. این چیزی است که "جیل دی کریشوف" هماهنگ کننده مبارزه با تروریسم اتحادیه اروپا به صراحت بیان کرده و نسبت به خطرات بازگشت عناصر مبارز در سوریه به اروپا هشدار داده است. ویلیام هیگ نیز هشدار مشابهی را در سفر اخیر خود به بیروت مطرح و تاکید کرد که هر قدر که درگیری ها در سوریه ادامه داشته باشد، خطر آن نیز بیشتر و بیشتر می‌شود.
صحبت از باز گذاشتن دست ارتش سوریه برای رهایی از گروه های تروریستی چیز جدیدی نیست، در راستای این تفاهمات پیام‌هایی نیز از کاخ ریاست جمهوری سوریه به عراق رسیده مبنی بر اینکه گذرگاه های امنی را برای عناصر مسلحی که به دنبال خروج از کشور هستند، ایجاد می کند. این گذرگاه ها همزمان با پیروزی های نظامی ارتش سوریه که روند شتابانی به خود گرفته و در آینده ای نزدیک وعده فتح حلب را داده، ادامه خواهد داشت.
منبع: مشرق نیوز
