به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران، اعمال تحریم‏هاى یک‏جانبه و محدودیت‏هاى مالى و تجارى، همواره یکى از ابزارهاى غیرقانونى نظام سلطه براى واردآوردن فشار به نظام جمهورى اسلامى ایران در طول سى و پنج سال گذشته بوده و مرتباً بر حجم این تحریم‏ها افزوده است. این وضعیت با اجراى تحریم خرید نفت، بانک مرکزى، کشتیرانى، بیمه و... از سوى نظام سلطه به اوج خود رسید.

 

در مقابل اتخاذ چنین رویکردى از سوى غرب، مقام معظم رهبرى بحث اقتصاد مقاومتى را مطرح و آن ‏را یک روش مهم در تغییر مسیر حرکت اقتصادى کشور عنوان کردند. اقتصاد مقاومتى این امکان را فراهم مى‏ کند تا سبک زندگى مردم به سمت حرکت جهادگونه و ایستادگى در برابر نقشه‏ هاى دشمن هدایت شود و مردم از سبک زندگى مبتنى بر فرهنگ غرب پرهیز کنند و روش زندگى خود را بر اساس الگوى اسلامى- ایرانى تنظیم کنند.

بر این اساس باید به تهدیدها به دید فرصت نگریست و با توجه به الزامات اقتصاد مقاومتى، کشور را در راستاى تحقق اهداف بلندمدت و منطبق بر چشم‏اندازها پیش ببریم. قطعا در این‏راه علاوه بر استفاده از نظرات کارشناسان امر، باید از اختلاف‏ نظرها چشم‏ پوشى و براى رسیدن به قله پیشرفت و تعالى ایران اسلامى همگام و با یک هدف اقدام کرد.

در این میان مسأله ‏اى که باید مورد توجه قرار گیرد جبه ه‏اى است که دشمن براى نفوذ به اراده ملت ایران انتخاب کرده است؛ دشمنان با زیرکى و کیاست به سراغ اقتصاد رفته ‏اند تا با ایجاد مشکلات و چالش‏هایى در این حوزه، بتوانند در خاکریز مقاومت ایرانیان، خللى ایجاد کنند. از این‏ رو رهبر انقلاب نیز با طرح مسأله اقتصاد مقاومتى، توجه و نگاه جامعه و مسؤولان را به این خاکریز جلب کرده‏ اند. طبیعى است تداوم مقاومت در جبهه اقتصاد نیز نیازمند اندوخته‏ هاى اقتصادى لازم در این حوزه است. مطابق فرمایشات رهبرى، مردمى‏ کردن اقتصاد، توجه به مدیریت مصرف، کاهش وابستگى به نفت و اجتناب از اتخاذ تصمیمات خلق الساعه از مصادیق مهم اقتصاد مقاومتى است. توجه به این راهکارها به ترسیم نقشه راه کمک اساسى خواهد کرد. تجربه دهه‏ هاى گذشته نشان داده است که هر زمان در اجراى توصیه ‏هاى ایشان کوتاهى شده، زمینه حسرت آینده مسؤولین و کارشناسان را فراهم آورده است. این غفلت به ‏ویژه اکنون که اقتصاد کشور شرایط خاصى را دنبال مى‏ کند، مى‏ تواند مشتمل بر ضررهاى غیرقابل جبران باشد.

در چند سال اخیر و با شدت‏یافتن تحریم‏هاى یک‏جانبه و غیرانسانى غرب علیه جمهورى اسلامى ایران با هدف متوقف‏ کردن برنامه ‏هاى صلح ‏آمیز هسته ‏اى ایران، واژه‏ ى جدید «اقتصاد مقاومتى» به ادبیات اقتصادى کشور اضافه و به فراخور حال و روز اقتصاد کشورمان مورد بحث قرار گرفته است.

این واژه اولین‏ بار در دیدار کارآفرینان با مقام معظم رهبرى در شهریور سال 1389 مطرح گردید. در همین دیدار، مقام معظم رهبرى «اقتصاد مقاومتى» را معنا و مفهومى از کارآفرینى معرفى و براى نیاز اساسى کشور به کارآفرینى نیز دو دلیل «فشار اقتصادى دشمنان» و «آمادگى کشور براى جهش» را معرفى نمودند.

در واقع، مفهوم «اقتصاد مقاومتى» به ‏عنوان یکى از کلیدواژه ‏هاى تبیین نقشه راه حرکت امت در پیچ تاریخى و حساس کنونى از سوى آیت ‏الله خامنه ‏اى (ادام ‏الله ظله) مطرح شده است. تکیه اصلى امر مولوى ایشان نیز در این برهه حساس، دستور به مقاومت همه‏ جانبه در عرصه اقتصادى است. زیرا دشمن نیز توان اصلى خود را روى اقتصاد گذاشته است و وقتى در یک نبرد همه ‏جانبه دشمن به یک محور حمله مى ‏کند، همه نیروهاى جبهه خودى باید اقدام به دفع حمله دشمن از آن محور و جلوگیرى از سقوط آن نمایند.

براى مفهوم اقتصاد مقاومتى، تعاریف متفاوتى ارائه شده که هر کدام از جنبه ‏اى به این موضوع نگاه کرده ‏اند. در این میان، تعریف جامع و کامل از اقتصاد مقاومتى را خود رهبر فرزانه انقلاب ارائه داده‏اند. ایشان در دیدار با دانشجویان فرمودند: «اقتصاد مقاومتى یعنى آن اقتصادى که در شرایط فشار، در شرایط تحریم، در شرایط دشمنى‏ ها و خصومت‏هاى شدید مى ‏تواند تعیین‏ کننده‏ ى رشد و شکوفایى کشور باشد.»

اقتصاد مقاومتى دانش‏ بنیان، بهره ‏ور، مولد، باعث ارزش افزوده بالا و کاهنده‏ ی ریسک‏هاى اقتصادى در جهان پُرتلاطم امروز است. این اقتصاد در عرصه‏ ى واردات، در مقایسه با اقتصاد مصرفى، ارزبرى کمتر و در عرصه ‏ى صادرات، ضمن افزایش کیفیت و تنوع‏ بخشى به آن در مقایسه با اقتصاد رانتى و تک‏ محصولى، ارزآورى بیشترى دارد. اقتصاد مقاومتى ظرفیت مالى بالایى در کشور به ‏وجود مى‏ آورد و با بازتوزیع درست ثروت‏هاى ملى، عدالت اجتماعى را بر پایه‏ ى آموزه‏ هاى دینى و بومى به ‏خوبى در جامعه‏ ى ما محقق خواهد کرد.

تعریف جامع و مانع مقام معظم رهبرى در مقدمه ‏ى ابلاغ سیاست‏هاى کلى اقتصاد مقاومتى، جمع‏ بندى کاملى از این بحث ارائه مى‏ دهد: «ایران اسلامى با استعدادهاى سرشار معنوى و مادى و ذخایر و منابع غنى و متنوع و زیرساخت‏هاى گسترده و مهم‏تر از همه، برخوردارى از نیروى انسانى متعهد و کارآمد و داراى عزم راسخ براى پیشرفت، اگر از الگوى اقتصادى بومى و علمى برآمده از فرهنگ انقلابى و اسلامى، که همان اقتصاد مقاومتى است، پیروى کند، نه تنها بر همه‏ ى مشکلات اقتصادى فائق مى ‏آید و دشمن را که با تحمیل یک جنگ اقتصادى تمام‏ عیار در برابر این ملت بزرگ صف‏آرایى کرده به شکست و عقب‏ نشینى وامى‏ دارد، بلکه خواهد توانست در جهانى که مخاطرات و بى ‏اطمینانى‏ هاى ناشى از تحولات خارج از اختیار، مانند بحران‏هاى مالى، اقتصادى، سیاسى و... در آن رو به افزایش است، با حفظ دستاوردهاى کشور در زمینه‏ هاى مختلف و تداوم پیشرفت و تحقق آرمان‏ها و اصول قانون اساسى و سند چشم ‏انداز بیست ‏ساله، اقتصاد متکى به دانش و فناورى، عدالت ‏بنیان، درون‏زا و برون‏گرا، پویا و پیشرو را محقق سازد و الگویى الهام ‏بخش از نظام اقتصادى اسلام را عینیت بخشد.»

جاى هیچ ‏تردیدى نیست که انقلاب اسلامى در مقطع بسیار حساسى از تاریخ جهان قرار گرفته است و دیدگان سایر ملت‏هاى مسلمان و آزاده به آن دوخته شده است. کشور ما با ورود به عرصه‏ ى اقتصاد مقاومتى از منظر نیازهاى اقتصادى که انقلاب اسلامى ناگزیر به ارائه‏ ى پاسخى بومى و درون‏زا به آن بوده است، به یک هویت مناسب در حوزه ‏ى اقتصاد دست مى‏ یابد و از این طریق مى ‏تواند به اهداف اولیه ‏ى انقلاب اسلامى نزدیک‏تر گردد و جامعیت و غناى فکرى آن‏ را در جنبه‏ هاى اقتصادى اداره ‏ى جامعه به جهانیان نشان دهد.

اقتصاد مقاومتى یک اقتصاد با مؤلفه‏ هاى اقتصاد اسلامى است و دربرگیرنده ‏ى تجارب بومى ملت ایران از وابستگى به قدرت‏هاى استکبارى در پیش از انقلاب اسلامى تا استقلال در عرصه‏ هاى اقتصادى، سیاسى، فرهنگى و نظامى در دهه ‏هاى اخیر است. این اقتصاد در زمینه‏ ى استفاده از مواهب خدادادى در این کشور، ریاضتى نیست، بلکه صیانتى ‏است؛ تا نسل‏هاى آینده نیز بتوانند از ثمرات این نعمت‏هاى الهى بهره‏ مند گردند.

نقشه راهى که مقام معظم رهبرى در رسیدن به اقتصادى شکوفا و مترقى و بدون وابستگى بتواند ما را به آرمان‏هاى مترقى انقلاب اسلامى رهنمون سازد، همان اقتصاد مقاومتى است. اقتصادى که با تکیه بر توانمندى‏ هاى داخلى و ظرفیت‏هاى درونى کشور، با رویکردى دانش ‏محور و تعامل صحیح با دنیاى خارج بنیان گذاشته شده است.

سؤال مهمى که مى‏ توان مطرح کرد این است که چگونه مى ‏توان به این اقتصاد رسید و بر این نقشه راه اطمینان نمود؟ این مطلب را مقام معظم رهبرى به‏ طور ظریف در تغییر نگاه مردم به چگونگى توانمندى‏ هاى خود مى ‏دانند و این مهم دست‏ نیافتنى نخواهد بود مگر نشاندن این مطلب در باورهاى فرهنگى مردم مبنى بر این‏که ظرفیت‏ها و توانایى‏ هاى مردمان این مرز بوم حد و مرز نمى‏ شناسد لذا نقش مهم فرهنگ به‏ عنوان یک اصل در کنار اقتصاد خود را نشان داده است.

سال‏هاست اقتصاد جهانى توسط امپریالیسم رسانه ‏ایى از طریق تغییر در نگاه فرهنگى مردمان کشورهاى واردکننده به ترغیب و تشویق آنان به مصرف‏ گرایى و استفاده از محصولات و اجناس وارداتى شرکت‏هاى چند ملیتى توانسته است بر تمامى شئون مردمان این کره خاکى چنگ بیاندازد و در نتیجه تولیدات ناخالص ملى کشورها به سمت سوددهى هرچه بیشتر براى شرکت‏هاى چند ملیتى کشیده شد./تسنیم