به گزارش خبرنگار سیاست خارجی باشگاه خبرنگاران؛ "محمودرضا امینی" طی یادداشتی به بررسی نقش بندر بن سلطان رئیس سابق دستگاه اطلاعاتی عربستان در دولت این کشور پرداخته است.

متن یادداشت به شرح ذیل است:

بازگشت بندر بن سلطان رئیس سابق دستگاه اطلاعاتی عربستان به قدرت یکی از مهمترین اخباری بود که شاید بسیاری از سیاستمداران و تحلیل‌گران انتظار آن را نداشتند. وی که با در دست گرفتن زمام پرونده سوریه همه تلاش خود را برای سرنگونی بشار اسد به کار برده بود، در این پروژه شکست خورد و نهایتا از دستگاه اطلاتی عربستان برکنار شد.
 
با این حال این برکناری معنی‌دار، از آن جهت اهمیت می‌یافت که شاید نوید دهنده تغییر رفتار عربستان در قبال سیاست‌های منطقه‌ای این کشور باشد. سیاست‌هایی که بندر در آن نقش بسزایی داشت به خصوص تشدید ناآرامی‌ها در سوریه و روند تنش‌زایی میان روابط ریاض و تهران.

اما با همه خوش‌بینی‌هایی که در نتیجه برکناری بندر بن سلطان از ترسیم چشم‌انداز سیاست منطقه‌ای عربستان بوجود آمده بود؛ چندی پیش رسانه‌های ایران و منطقه مجددا از بازگشت دوباره بندر به قدرت خبر دادند. انتصاب بندر به عنوان مشاور و فرستاده ویژه ملک عبدلله از آن جهت مورد توجه قرار می‌گیرد که تحولات عراق و حضور نیروهای تکفیری و تروریستی داعش صحنه‌ای را خلق کرده که موجب شده پادشاه عربستان ناچارا با حمایت و مشورت شرکای سیاسی‌اش از جمله ایالات متحده، بندر بن سلطان را به عنوان مناسب‌ترین گزینه، مامور پیگیر تحولات این کشور انتخاب کند. استفاده از لفظ «ناچارا» بدان جهت است که ملک عبدلله چندان از حضور وی رضایت و اطمینان خاطر نداشته و ندارد، چرا که سابقا بعضی منابع عربی اعلام کرده بودند که بندر بن سلطان به عنوان رئیس دستگاه امنیتی عربستان طی توافقی محرمانه با آمریکا قصد داشت تا با کنار زدن ملک عبدالله، برادر خود را به‌عنوان پادشاه جدید معرفی کند. همچنین وی درباره برخی از سیاست‌های عربستان سعودی در قبال سوریه، با ملک عبدالله اختلاف نظر شدیدی داشت به طوری‌که به بحث و جدال میان آن‌ها نیز منجر شده بود.
 
در مورد این بازگشت فارغ از همسویی عربستان و آمریکا، همراهی بندر بن سلطان با پادشاه عربستان در هواپیمای شخصی‌اش و دیدار با «عبدالفتاح سیسی» رئیس جمهور مصر در میدان هوایی قاهره، حرف و حدیث‌های بسیاری را در خصوص بازگشت وی مطرح کرده بود. برخی نیز معتقدند طیف پشتیبان بندر بن سلطان رئیس سابق سازمان اطلاعات عربستان توانسته‌ است با کمک وزارت خارجه این کشور، پادشاه و نزدیکان وی را برای بازگشت به فعالیت‌های امنیتی راضی کنند.
 
در این میان یکی از مهمترین دلایل بازگشت بن سلطان و ماموریت وی در عراق را می‌توان، تمرکز نگرش امنیتی بر پرونده‌ها و تحولات منطقه‌ای عربستان دانست. عربستان به عنوان کشوری حافظ وضع موجود در منطقه، همواره در قالب محورهای دیپلماتیک خاورمیانه، نگرش عمیق امنیتی، به خاورمیانه و سیاست‌های خویش در این منطقه را دنبال می‌کند. در حال حاضر این دولت با تفکیک سیاست حفظ وضع موجود در برخی کشور‌ها و تغییر وضع موجود در برخی دیگر، نگاه امنیتی متمرکزی بر پرونده‌های منطقه‌ای دنبال می‌کند. در این معنا، بندر که عموماً کارویژه‌هایی را خارج از عربستان به عهده داشت به چنین کنشی (هدایت گروه‌های تروریستی در عراق) کشانده شده است.

آنچه در ارتباط با این ماموریت ویژه بندر در عراق مشهود به نظر می‌رسد تلاش برای تداوم ناآرامی‌های این کشور در راستای اثبات ناتوانی نخست وزیر شیعه عراق یعنی نوری المالکی است. تلاش بندر در جهت از بین بردن نظم و ساختار سیاسی شیعی در منطقه بر هیچ کس پوشیده نیست. بندر در بحران‌سازی‌های سه سال گذشته سوریه و نیز انفجارهای اخیر لبنان نقش کاملا پر رنگی ایفا کرد و با ارتباط گسترده‌ای که با رهبران گروه‌های تروریستی داشت بخش مهمی از سازماندهی این گروه‌ها را به عهده گرفت.
 
بندر بن سلطان همچنین در طول سال‌های اخیر بار‌ها به فلسطین اشغالی مسافرت کرد و با مقامات بلند پایه امنیتی رژیم صهیونیستی پیرامون مسائل منطقه ونحوه بهره برداری از گروهک‌های تروریستی گفتگو کرد. بندر در سازماندهی القاعده برای مقابله با نیروهای اتحاد جماهیر شوروی سابق در افغانستان نیز نقش اساسی داشت.

به طور کلی استراتژی بندر بن سلطان بر قطع محور تهران – دمشق – بیروت، حذف مقاومت اسلامی منطقه، کاهش حوزه نفوذی ایران و شیعیان و هماهنگ کردن محیط عربی با سیاست‌های رژیم صهیونیستی و آمریکا، تکیه دارد. هر چند در موضوع سوریه بندر بن سطان با دادن گزارش‌های غیر واقعی به آمریکا مبنی بر اینکه نظام سوریه در یک فرایند زمانی ۶ ماهه سرنگون خواهد شد مورد خشم کاخ سفید قرار گرفت اما او همچنان مهره محبوب سازمان سیا و موساد است. وی در سازماندهی گروه ۱۴ مارس لبنان برای تقابل با حزب الله و جریان‌های همسو با مقاومت اسلامی نقش داشته است.

بندر بن سلطان سر انجام به دلیل ارائه گزارش‌های مبالغه‌آمیز مورد خشم کاخ سفید قرار گرفت و باراک اوباما رئیس جمهوری امریکا در سفر اخیر خود به ریاض به ملک عبدالله پادشاه عربستان دستور داد تا وی را از ریاست سازمان امنیت عربستان بر کنار کند. دلیل ناکامی وی برای سرنگونی بشار اسد رئیس جمهوری سوریه ارزیابی اشتباه وی از شرایط سیاسی و اجتماعی و نظامی سوریه بود که به شکست سیاست‌های آمریکا، عربستان، قطر و ترکیه در سوریه منجر شد. اما با توجه به رخدادهای اخیر عراق، ملک عبدالله پرونده این کشور را در اختیار بندر بن سلطان قرار داد.

آنچه این روز‌ها در عراق در حال وقوع است از اقدامات خشونت آمیز گرفته تا انفجارهای تروریستی و تحریک طوایف و مذاهب مختلف عراقی و همچنین ایجاد هرج و مرج در این کشور، اهدافی در پس وقوع این حوادث نهفته است که در درجه اول وحدت و یکپارچگی ملت عراق را هدف قرار داده است. به عبارتی پیگیری پروژه تقسیم عراق توطئه جدیدی است که هم اکنون توسط دشمنان ملت و دولت این کشور دنبال می‌شود.
 
انتخاب بندر بن سلطان نشان داد بدون شک عربستان توطئه مشکوکی را فرماندهی و رهبری می‌کند و همچنین حمایت مالی از این دسیسه ضد عراقی را برعهده گرفته است. مقامات امنیتی سعودی، گروه‌های تروریستی مستقر در این کشور را به افزایش عملیات خرابکارانه در می‌ادین، بازار‌ها و امکان دینی ترغیب و تشویق می‌کنند و حتی آنان را به حمله به نیروهای ارتش و نیروهای امنیتی عراق و دامن زدن به هرج و مرج در تظاهرات و اعتراضات فرا می‌خوانند.

بدین ترتیب می‌توان گفت عراق به دنبال ماموریت جدید بندر بن سلطان با چالش‌های سیاسی و امنیتی فراوانی مواجه شود زیرا یکی از اهداف اصلی عربستان و آمریکا از بحران سازی در این کشور را براندازی دولت بغداد است که محور آن انجام عملیات خرابکارانه و تروریستی با هدف ناامن جلوه دادن عراق و در پی آن ایجاد بی‌اعتمادی میان مردم و دولت می‌باشد.

انتهای پیام/