یزدانی در گفتگو با خبرنگارباشگاه خبرنگاران تبریز، افزود:در این موزه که به عنوان دومین موزه تاریخی ایران پس از موزه ملی تهران شناخته شده بیش از 15 هزار اثر متعلق به دوران پیش از اسلام و دوران اسلامی به نمایش گذاشته شدهاند.
نقشهٔ تنظیمی بنای موزهٔ آذربایجان راآندره گدار،باستانشناس فرانسوی، تهیه نموده و اسماعیل دیباج ،رئیس وقت ادارهٔ فرهنگ تبریز،آن را ترسیم نمودهاست.
یزدانی افزود:در سالهای ۱۳۰۶ و ۱۳۰۷ خورشیدی، نمایشگاه سکههای تاریخی تبریز در کتابخانهٔ تربیت قرارداده شد. وطرح تأسیس موزهٔ آذربایجان در همین سالها در این شهر مطرح گردید.
در سال ۱۳۳۶ خورشیدی، ۲۰۲ عدد اثر تاریخی متعلق به موزهٔ ایران باستان به تبریز فرستاده شد تا در کتابخانهٔ ملی این شهر به نمایش گذاشته شود.
وی ادامه داد:بعدها نیز آثار و اشیای تاریخی تبریز در دبیرستان نجات این شهر نگهداری شده و به نمایش درآمدند. تااینکه در اردیبهشت ۱۳۳۷ خورشیدی بنای موزهٔ آذربایجان آغاز و این موزه به طور رسمی در سال ۱۳۴۱ خورشیدی به بهرهبرداری رسید.
وی تشریح کرد:این موزه دارای سه سالن هشتصد متری است که بعد ها در طبقه اول سالن جدیدی جهت نمایش سکه و مهرهای قدیمی ایران به آنها افزوده گشت.
در سالن همکف ، بازدید کنندگان شاهد یادگاری هایی از دوران پیش از تاریخ و حکومت های پیش از اسلام ایران هستند.
کهن ترین آثار موجود در این بخش متعلق به مجموعه کوچکی از سفالهای تپه اسماعیل آباد مربوط به هزاره پنجم قبل از میلاد می باشد.
از دیگر آثار شاخص دوران پیش از تاریخ سنگ های منقٌش به تصاویر حیوانات و گل و گیاه مربوط به هزاره سوم قبل از میلاد ست.
یزدانی درادامه به تشریح کلیات طبقات این موزه اشاره کرد و افزود: در طبقهٔ همکف موزهٔ آذربایجان، آثار و اشیای تاریخی مربوط به دوران پیش از تاریخ و دوران پیش از اسلام گردآوری شدهاند که سفالهای مربوط به تپهٔ اسماعیلآباد با هفت هزار سال قدمت، از تاریخیترین آثار این بخش بهشمار میروند.
قدمت سنگهای معدنی «سرپانتین» که در جیرفت یافته شدهاند نیز به دوران پیش از تاریخ میرسد؛ که برروی این سنگها تصاویری از گیاهان و حیوانات گوناگون نقش بستهاست.
همچنین مجسمهٔ الههٔ زن که در رستمآباد گیلان یافته شده، سه هزار سال قدمت دارد؛ این مجسمه ارزش زن را در دوران ایران باستان به تصویر کشیدهاست. ریتونهای مربوط به دو تا سه هزار سال پیش نیز در این موزه نگهداری میشوند.
اجساد مرد و زنی که مربوط به سه هزار سال پیش هستند در سال ۱۳۷۸ خورشیدی و در پیرامون مسجد کبود یافت شدهاست. این اجساد از بقایای گورستان سه هزار سالهای محسوب میشوند که برای بازدید عموم به موزه آذربایجان انتقال یافتهاند.
سنگ بسمالله اثر محمدعلی قوچانی نیز در انتهای سالن طبقه همکف قرار گرفتهاست. چهار قسمت از این سنگ پنجقسمتی قاب آن و یک قسمت باقیمانده نیز متن آن است.
وی ادامه داد:قدیمیترین آثار طبقهٔ اول موزهٔ آذربایجان مربوط به سدهٔ چهارم هجری و شهر نیشابور است که از مهمترین ویژگیهای آنها میتوان به استفاده از خط کوفی، استفاده نقشهای اسلیمی و استفاده از لعاب سفید در این آثار اشاره کرد. ظروف سفالی مربوط به دورهٔ ایلخانان و قفل رمزی مربوط به سدهٔ ششم هجری نیز از دیگر آثار تاریخی این بخش محسوب می شوند.
در سالن سکهها و مهرهای تاریخی ایران نیز قدیمیترین سکههای ضربشده در ایران از دورهٔ هخامنشیان تا دورهٔ قاجاریان به نمایش درآمدهاند.
یزدانی افزود:مجسمههای ساختهشده توسط آقاي احد حسینی در طبقهٔ زیرزمین موزهٔ آذربایجان نگهداری میشوند. این مجسمهها دید عمیقی نسبت به سرگذشت و اخلاق انسان در طول سدههای گذشته به خصوص سدهٔ بیستم دارند. حسيني از هنر مندان معاصر و در قيد حيات هستند و در تبريز زندگي ميكنند كارهاي ايشان هر بازديد كنند ه اي را تحت تاثير قرار ميدهد .
بخش سنگنگارههای تاریخی، از دیگربخش های موزهٔ آذربایجان است که درحياط كناري این موزه قرار گرفتهاست. در این بخش مجموعهای از پیکرههای انسانی، سنگ گورها، سنگهای کتیبهدار، قوچهای سنگی و مجسمههای سنگی به نمایش گذاشته شدهاند.
رئیس موزه آذربایجان ادامه داد: از دیگر آثار قابل ذکر این بخش می توان به ریتونها اشاره کرد که آثار ممتاز هزاره اول قبل از میلاد و آغاز اولین سالهای میلادی می باشد. دوره اوج ساخت ریتون در ایران همزمان با دوران هخامنشی است و تا دوره حکومت اشکانیان ادامه می یابد. یادگارهای به جا مانده از دوره حکومت های پیش از اسلام ایران که شامل سلسله های هخامنشیان، اشکانیان، وساسانیان می شوند نیز از تنوع قابل ذکر برخوردار است. دو یادگار برجسته ای که در این بخش به معرض دید علاقمندان گذاشته شده است شامل یک و یترین طراحی شده جهت نمایش اجساد یک زن و مرد تدفین شده مربوط به هزاره اول قبل از میلاد می باشد. این اجساد که در کاوشهای علمی 1378در محوطه مسجد کبود کشف شده اند در واقع بخشی از بقایای یک قبرستان سه هزار ساله بشمار میروند که بدلیل استثنایی بودن آنها به معنی اینکه زن و مرد تواماً در یک گور قرار گرفته بودند به موزه آذربایجان منتقل و به نمایش گذاشته شده اند .
ضمناً برای اینکه تصویر روشنی از کار کاوش باستانشناسان ارائه گردد لایه های کشف شده در جریان کاوش به صورت مجازی باز سازی گردیده تا سیر تاریخی شکل گیری و گسترش شهر تبریز نمایان گردد.
وی افزود: در منتهی الیه سالن و در دیوار ضلع شمالی ، سنگ بسم الله که یکی از نادرترین آثار هنری ایران محسوب می شود نصب گردیده است. این سنگ از پنج قسمت تشکیل شده، چهار قسمت آن قاب اثر و یک قسمت آن متن اثر است که تمام سطوح سنگ توسط هنرمند ایرانی محمد علی قوچانی حجاری شده است. در سالن طبقه اول در امتداد آثار تمدنهای باستانی ایران به دوره اسلامی می رسیم . قدیمی ترین اشیاء این دوران از قرن چهارم هجری و آثار بجای مانده از تمدن نیشابور که شاخصه آنها بکار گیری لعاب سفید نقش و نگارهایی با محتوای اسلامی و استفاده از خط کوفی است آغاز می گردد و به دوره قاجار منتهی می شود. از دیگر آثار برجسته این بخش می توان به ظروف سفالی دوره ایلخانی با نقش و نگارهای متنوع اشاره داشت. قفل رمزی مربوط به اواخر قرن شش هجری قمری نیز یکی دیگر از یادگار های قابل ذکر در این بخش به شمار می رود. در سالن جدید التاسیس این قسمت ، موزه آذربایجان اقدام به نمایش قدیمی ترین سکه های ضرب شده در گستره جغرافیایی ادوار مختلف تاریخ ایران کرده است. این سکه ها از دوره هخامنشی تا حکومت قاجاریه را شامل می شوند. همچنین نمونه ای از نادرترین و زیباترین مهرهای قدیمی در این بخش در کنار سکه ها دیده می شود.
وی با اشاره به اینکه بخش سنگ نگارهای قدیمی از قسمت های ایجاد شده جدید سال های اخیر می باشد گفت: این سنگ نگارهای متعلق به ادوار مختلف تاریخی است. در این بخش سنگ قبرهایی از دوران مختلف اسلامی انتخاب و به نمایش گذاشته شده است. همچنین قوچهای سنگی، مجسمه های سنگی، پیکره های انسانی و نمونه هایی از سنگ های کتیبه دار در این قسمت به چشم می خورد.
رئیس موزه آذربایجان تبریز افزود:نمایشگاه هزار قفل نیزاز جدید ترین بخش های موزه آذربایجان است که به نمایش هزار قفل و کلید اختصاص داده شده است. که در آن قفل و کلید های مربوط به دوره های مختلف تاریخی دیده می شود که از قدیمی ترین آنها قفلی ثابت است از ایران پیش از اسلام و متعلق به دوره ساسانیان می باشد.
وی ادامه داد: به صراحت می توان گفت: نمایشگاه هزار قفل برای اولین بار در دنیا با این تعداد و قدمت ایجاد شده است.
یزدانی یافته های باستان شناسی شهرستان خدا آفرین، زرنق شهرستان هریس،کول تپه شهرستان هادی شهر را از جدیدترین یافته های دو سال اخیر عنوان کرد و افزود: آثار سنگی و سفالی و فلزی از جمله آثار یافت شده در این مکانها می باشد.
وی همچنین نصب کپی کتیبه میخی اورارتو ئی ، کتیبه میخی خشاخ از دیگر آثار کشف شده دو سال اخیر عنوان کرد.
رئیس موزه آذربایجان با اشاره به جایگاه و اهمیت این موزه در کشور و استان و ثبت بیش از 15 هزار اثر در این موزه یادآور شد: جهت اطلاع رسانی بیشتر همو طنان و گردشگران خارجی مجموعه با معرفی این موزه و تشریح آثار آن در قالب سی دی ها تهیه گردیه همچنین آثار موزه در قالب دو کتاب تالیف گردیده که به زودی وارد بازار خواهد شد.