مهمانان این برنامه محمد حسین ادیب استاد دانشگاه (منتقد)، محمد اسلامیان عضو اتاق بازرگانی ایران(مدافع)، محمد بحرینیان تولید کننده قطعات خودرو(موافق)، بهرام شکوری عضو هیئت مدیره خانه معدن ایران(مدافع) و علینقی مشایخی استاد دانشگاه(موافق) سیاست های بسته توین شده توسط دولت برای خروج از رکو همراه با کنترل تورم بودند.

مهمانان این برنامه در قسمت ابتدایی برنامه که فرصت هریک از آن ها تنها 4 دقیقه بود به بیان نظرات اجمالی خود در خصوص بسته خروج از رکود پرداختند.

محمد حسین ادیب اولین نفراز مهمانان بود که نظرات منتقدانه خود را درخصوص سیاست های خروج از رکود بیان کرد و گفت:

بسته سیاستی دولت استوار بر عواملی است، که یکی کاهش منابع ارزی است و منابع نفتی ما از 2 میلیون بشکه به یک میلیون بشکه کاهش پیدا کرده اما متعاقبلاً صادرات میعانات گازی ما 250 هزار بشکه اضافه شده است و صادرات فرآورده‌های نفتی 220 هزار بشکه افزایش داشته و در مجموع صادرات انرژی کشور از 2میلیون 760 هزار بشکه در سال جاری به 2میلیون و 446 هزار بشکه کاهش یافته است به عبارت دیگر این گفته دولت که کمبود منابع ارزی دولت به دلیل تحریم است درست نیست و درآمد دولت از صادرات انرژی تنها 11 درصد کاهش داشته است که از طرق مختلف می توان راستی آزمایی کرد.
 
وی در ادامه افزود: در سال 90 اوج درآمدهای نفتی واردات  ما 61 میلیارد دلار بوده و در سال جاری بر اساس عملکرد 4 ماهه واردات ما 53 میلیارد دلار بوده که تنها 13 درصد کاهش داشته است به عبارت دیگر عامل رکو کاهش منابع ارزی نیست این کاهش فقط 13 درصد است و عامل رکود، سوء مدیریت است.
 
ادیب در ادامه گفت: دوم ادعای دولت مبنی بر مهار تورم است که در حوزه کشاورزی اصلاً‌ صادق نیست زیرا  تورم در این بخش نسبت به مدت مشابه سال قبل در 4 ماهه گذشته تنها 4 درصد بوده است و این صحیح نیست. اما واردات مواد کشاورزی از 1.5 میلیارد دلار در سال 81 به 10 میلیارد دلار در سال 91 و 14 میلیارد دلار در سال 92 افزایش یافته است و دولت تورم را در بخش کشاورزی با واردات کشاورزی خنثی کرده است.
 
این استاد دانشگاه و منتقد سیاست های بسته خروج از رکود در ادامه گفت: در واقع روستاها دارد تخلیه می شود و این مهار تورمی که دولت در بخش کشاورزی به آن دست یافته به ازای این است که 10 میلیارد دلار واردات مواد کشاورزی به  14میلیارد دلار افزایش یافته است و با 10 میلیارد دلار واردات مواد کشاورزی ما 56 درصد غذا را وارد می کردیم اما الان 70 درصد غذا را وارد می‌کنیم .
 
وی در ادامه در خصوص حوزه صنعت گفت: در حوزه تولیدات صنعتی هم این اتفاق افتاده زیرا نسبت به مهر 91 قیمت کالاهای خارجی تنها 2 درصد در بازارهای جهانی افزایش یافته اما نرخ ارز در ایران18 درصد کاهش داشته به عبارت دیگر کالاهای خارجی 16 درصد ارزان تر وارد ایران می‌شود در حالی که با شاخص بانک مرکزی هزینه تولید در ایران نسبت به مهر 91 به میزان 43 درصد افزایش داشته است.
 
وی در دقایق پایانی فرصت 4 دقیقه ای خود افزود: اتفاقی که دارد می‌افتد این است که تولید داخلی 43 درصد گران تر انجام شده است و کالاهای وارداتی 16 درصد ارزان تر وارد شده است. اختلاف به میزان 62 درصد است و جایگزین تولید داخلی شده است. اتفاقی که دارد رخ می دهد این است که دولت تلاش می کند به کمک واردات تورم را در داخل کشور مهار کند و این کاهش تورم درست است هم در کشاورزی و هم در صنعت اما به ازای جایگزینی واردات به جای تولید داخلی است.
 
 
 اما محمد اسلامیان عضو اتاق بازرگانی ایران موافق بسته پیشنهادی در زمانی که به او اختصاص داده شد گفت: اقتصاد بحث‌های ساختاری دارد که تجربه 8 ساله دولت قبل نشان داد  ما حدود 700 میلیارد تومان درآمدهای نفتی داشتیم و حداقل 200 هزار میلیارد تومان اوراق قرضه و اموال دولت را فروختیم و ارقام‌ زیادی هم بدهی اضافه کردیم. اما این  ثروت افسانه‌ای چه خروجی برای مردم داشت؟  
 
وی در ادامه افزود: به هر حال سالی حدود 30 تا 40 درصد میلیارد دلار درآمد نفتی شده سالی 70 میلیارد و آن چیزی که ما در جامعه احساس می کنیم شد حدود 670 هزار شغل در آخر سال 73 به 14 هزار شغل رسید.
 
اسلامیان در ادامه در خصوص مقایسه نرخ تورم ایران با سایر کشور ها گفت: کشور ما در تورم در دنیا شاگرد اول است، بعد به بحث تحریم‌ها خوردیم و دیگر درآمدهای نفتی نبود که ضعف‌های ساختاری ما را که سال ها با آن ها درگیر هستیم را نشان دهد.

وی در ادامه گفت: این اتفاقات چند سال اخیر یک درس برای ما داشته که با این مسیر راه به جایی نخواهیم برد زیرا در کشوری که 70 میلیون نفر جمعیت دارد و از نظر نعمات الهی، انرژی و... چیزی کم نداریم، استفاده درستی نکردیم.
 
این موافق بسته پیشنهادی دولت در ادامه گفت: ساختارغلط است و ما نتیجه می گیریم باید ساختارها را درست کنیم و اقتصاد دولتی در هیچ جای دنیا جواب نمی‌دهد و نتیجه عکس دارد.از این جهت ‌اولین موضوع برای مردم اشتغال و درجه دوم تورم است.
 
وی اظهار داشت:  ازاین جهت که دولت مهم‌ترین موضوع کشور را دردستور کار قرار داده باید کمک کنیم تا به اصلاح ساختار برسیم و من یقین دارم در مسیر خوبی قرار خواهیم گرفت.

زمان 4 دقیقه ای سوم در این برنامه متعلق به محمد بحرینیان رئیس کمیسیون اقتصاد کلان اتاق ایران بود که که در این خصوص اظهار داشت: بحث مشکل است زیرا مشکلات 60 سال گذشته به این دولت رسیده است و مشکلات متعددی را به وجود آورده است.

وی در ادامه افزود: طبق فرمان مقام معظم رهبری که گفتند در این که در این 30 سال اخیر کار ما آزمون و خطا بوده و دیگر زمان استفاده از سعی و خطا نیست.

بحرینیان تصریح کرد: باید نقد منصفانه خود را در خصوص این بسته ارائه کنیم تا از سعی و خطا دوباره جلوگیری شود.  
 
مهمان و موافق چهارم بهرام شکوری عضو هیئت مدیره خانه معدن ایران بود که در این خصوص گفت:

من به ذکر دو مورد نه به عنوان نقد بلکه به عنوان مکمل بحث های مطرح شده در بسته می پردازم.

شکوری در توضیح گفته های خود گفت: باید ببینیم چه کنیم که در این رونق اقتصادی، مناطق محروم و توسعه نیافته مثل استان های کردستان، سیستان و بلوچستان و ...سهم رابیشتری از توسعه ببرند که به نظر می رسد دولت باید در تعیین حداقل دستمزدها، میزان اخذ مالیات، میزان حق بیمه تأمین اجتماعی و پوشش بیمه و ... نگاه متفاوتی به استان ها و مناطق محروم و توسعه نیافته کشور داشته باشد زیرا نرخ درآمد در استان های متفاوت و همچنین در کشورهای پیشرفته دنیا نیز بین ایالت های مختلف بنا به شرایط خودشان از نظر میزان مالیات تفاوت وجود دارد.
 
وی افزود: پس دولت باید برای رفع محرومیت در استان های توسعه نیافته، به تشویق سرمایه گذارها با ایجاد معافیت های مالیاتی برای سرمایه گذاری در مناطق محروم بپردازد .
 
 
این موافق بسته خروج از رکود در خصوص حق بیمه گفت: میزان حق بیمه نیز دولت باید در مناطق محروم بازنگری کند مثلا حق بیمه پرداختی تأمین اجتماعی را از 30 درصد به 10 درصد کاهش دهد که این موضوع می تواند بسیار موثر باشد.
 
وی ادامه داد: معدن می تواند جایگزین مناسبی برای نفت باشد و باید با تدوین یک استراتژی مشخص از رفتار بی ثبات در دولت جلوگیری شود.
 
آخین مهمان این برنامکه که پشت تریبون این برنامه به بیان نظرات خود در خصوص بسته خروج از رکود پرداخت، علینقی مشایخی استاد دانشگاه بود و گفت: اقتصاد سیستم پیچیده ای است که اداره این سیستم تنها می تواند مبتنی بر تفکر و مطالعات علمی باشد همانطور که گفته شد، در 8 سال قبل از این دولت با  حدود 700 میلیارد دلاری درآمدزایی ارزی، بدهی های عظیمی ریالی می بینیم که برای کشور نتیجه و خروجی نامطلوبی داشت به طوری که اشتغال زایی سالی 600 ، 700 هزار شغل در سال، قبل از سال 84 به سالی 14 هزار شغل کاهش یافت که این ناشی از بی توجهی به اداره کشور بر مبنای مطالعات اقتصادی است.
 
ور در ادامه با بیان اینکه در اقتصاد ما دو نوع مسئله می توان تبیین کرد، گفت: یکی مبنای ساختاری است که به دلیل وجود نفت شکل گرفته و دیگری تورم بالا و رکورد زیاد است که باید به آن نائل آمد و هنر سیاستمداران غلبه بر موارد کوتاه مدت همسو با حل مسائل بلندمدت باید باشد.
 
مشایخی ادامه داد: بسته خروج غیرتورمی از حالت رکورد دولت مبتنی بر علم اقتصاد و به صورت عالمانه تدوین شده است و دولت باید با کاهش مستمر تورم را مهار کند، نرخ ارز تلاطم زیادی نداشته باشد تا ثبات اقتصادی فضا را برای سرمایه گذاری مناسب کند.
 
وی افزود: دولت باید محرکه هایی را ایجاد کند و ما باید ببینیم که این ساختارسازی هایی که در این بسته آمده چقدر می تواند گسترده شود و موضوعات کشور به چه صورت می تواند عالمانه حل شود که در این خصوص باید دید چه پیشنهاداتی به دولت می توان داد تا سیاست ها کامل تر شود و برنامه های تدوین شده بهتر اجرایی شود تا کشور از رکود خارج شود.
 
ادیب: متوسط کار شاغلان دولتی آنها 35 دقیقه است

پس از تنفس رسانه ای کوتاه و بررسی اجمالی پاسخ مردم به سوال برنامه که به عملکرد دولت بر مهار تورم اشاره داشت، قسمت دوم برنامه  مناظره با موضوع "بررسی بسته خروج از رکود" آغاز شد.
 
در این قسمت برنامه هم محمد حسین ادیب آغاز کننده ی بحث بود و گفت: در حال حاضر 2 میلیون و 900 هزار نفر شاغل دولتی داریم که به گفته وزیر تعاون،کار و رفاه اجتماعی و 1 میلیون و 800 هزار نفر بازنشسته داریم که کار می‌کنند و این به این معنی است که دولت ابتدای هر ماه به 4 میلیون و 700 هزار نفر حقوق پرداخت می‌کند که 2 میلیون و 900 هزار نفر آنها تنها 35 دقیقه کار می‌کنند.
 
این منتقد بسته خروج از رکود گفت: در سال جاری به میزان 80 هزار میلیارد هزینه حقوق و20 هزار میلیارد تومان هم هزینه پرسنلی است، یعنی 100 هزار میلیارد تومان صرف حقوق می‌شود. درآمد نفت سال گذشته 60 هزار میلیارد تومان بوده است و 40 هزار میلیارد تومان هم سهم مالیات بوده که در مجموع می‌شود 100 هزار میلیارد تومان.
 
وی ادامه داد: ما درآمد نفت را در سال جاری به کسانی می‌دهیم که کار نمی کنند. درآمد مالیات را هم به کسانی می‌دهیم که کار نمی‌کنند. نحوه عملکرد سازمان تأمین اجتماعی چگونه است؟ 29هزار میلیارد تومان حق بیمه دریافت می‌کند. این حق بیمه را باید سرمایه گذاری کند و این افراد موجود که بازنشست شده‌اند در بازنشستگی حقوق دریافت کنند. اما به جای این کار تأمین اجتماعی این پول را دریافت و به بازنشستگان فعلی پرداخت می‌کند. یعنی از بخش فعال اقتصاد دریافت و به کسانی که کار نمی‌کنند پرداخت می‌کند.
 
 
ادیب افزود: اگر این سه مورد کنار هم قرار گیرد نشان دهنده این است که درآمد نفت، پول مالیات اخذ و به کسانی که 35 دقیقه کار می‌کنند پرداخت می‌شود و پول حق بیمه نیز دریافت وبه کسانی که کار نمی‌کنند پرداخت می‌شود. با این شرایط رکود طبیعی است. اگر غیر از این بود باید متعجب می‌شدیم. در بسته سیاستی خروج از رکود هیچ راهکاری برای تغییر این وضعیت دیده نشده است. پاسخ دولت به این مشکل چیزی جز یک برگه سفید نیست.
 
وی ادامه داد: پس جوهره کلام بنده این است که ریشه رکود چیزی مسائلی است که به آن پرداخته نشده و تا زمانی که این مسائل حل نشود رکود حل به همین شکل باقی است.  
 
ادیب در ادامه تأکید کرد: دولت در این بسته سیاستی خود باید ستون مصارف و منابع تعیین می‌کرد تا اشاره شود که منابع از کجا تأمین خواهد شد. مصارف را اگر با هم جمع کنیم حدود 400 هزار میلیارد تومان بار مالی دارد که دولت مشخص نکرده است که قرار است از کجا تأمین شود. این بسته سیاستی دولت است.
 
وی ادامه داد: قرار است 30 میلیارد دلار در پارس جنوبی سرمایه گذاری کنند،33 میلیارد دلار هم در بخش پتروشیمی سرمایه گذاری کنند که در مجموع 63 میلیارد دلار می‌شود که این کار 200 هزار میلیارد تومان منابع لازم دارد. بانک مرکزی به صراحت اعلام کرده است میزانی که بانک‌ها توان وام دهی دارند امسال 280هزار میلیارد تومان است و 140 هزار میلیارد تومان شرکت‌های بزرگ است که بعدها به آنها پرداخت می‌شود. یعنی توان وام دهی بانک ها 140 هزار میلیاردتومان است.
 
ادیب افزود: این 140هزار میلیارد تومان هم نوعاً‌وام‌های خرد و  تسهیلات خرد است .در این بسته سیاستی دولت قرار است این 400 هزار میلیارد تومان از کجا تأمین شود؟!می‌خواهند از محل این 140 هزار میلیارد تومان پرداخت شود؟! 30 هزار میلیارد دلار پارس جنوبی نیازمند منابع است. یعنی اگر دولت بخواهد فقط پارس جنوبی را تأمین منابع کنند باید اعطا وام در کل کشور متوقف شود. بنابر این این بسته سیاستی دولت یک چک سفید بلا محل است.
 
بحرینیان در ادامه مناظره گفت: ما نمی توانیم همه چیز را جهت دهی کنیم که مشکلات این دولت است بلکه این دولت میراث دار گذشته است .
 
در ادامه مناظره این مدافع بسته خروج از رکود گفت: مسیری که در این چند سال داشتیم مسیری بود که به سمت عقلانیت و پختگی حرکت می‌کرد. در سال 82 و 83 به رشد اقتصادی خوبی رسیدیم و تورم به صورت طبیعی به 10 درصد رسید و سالیانه 700 هزار شغل ایجاد می شد مثلاً فولاد از 2 میلیون به   14میلیون رسیده که در به نهایت رشد صنعتی 14درصد رسیدیم.

اسلامیان ادامه داد: کشور حدود 4 تا 5میلیون بیکار دارد پس باید کمک کنیم تا مشکلات حل شود و باید زمینه هایی را ایجاد کنیم که بانک‌ها بنگاه‌داری نکنند.‌از 45 سال گذشته با تورم و رکود همراه بودیم و نقد ما به بسته دولت منصافانه است. چون این دولت مسئول تورم و رکود نیست پس این بسته به تنهایی نمی‌تواند  کشور را از رکود خارج کند.ما برنامه چهارم و پنجم توسعه را می بینیم که یا مجلس یا دولت به آن اصلاحیه می‌زنند.

ضمانت اجرایی برنامه خروج از تورم دولت چیست؟ نمی توانیم مشکلات اقتصاد را با همین ساختارها حل کنیم.
 
در ادامه ادیب استاد دانشگاه و منتقد بسته خروج از رکود دولت گفت: کاهش نرخ ارز در یکسال گذشته نشانگر وضعیت خوبی نیست. اگر نرخ ارز 18 درصد کاهش یافته و تورم  43 درصد شده به معنای حذف تولید داخلی است.وظیفه بانک مرکزی این است که بین تورم ریالی و نرخ ارز بالانس ایجاد کند این وظیفه اصلی بانک مرکزی است، بانک مرکزی به این وظیفه اصلی عمل نکرده است. 

وی بیان کرد: به دلیل نرخ بهره بالا هزینه تولید افزایش یافته و با توجه به این‌که تورم کاهش یافته باید سود بانکی کاهش می‌یافت. اما یک مانع اساسی در این میان وجود دارد و آن موسسات مالی هستند. این موسسات از سال 81 و دولت اصلاحات تشکیل شده‌اند و در دولت‌های بعدی نیز همینگونه بوده است.

ادیب افزود: سیاست‌های پولی را بانک مرکزی تعیین نمی‌کنند بلکه این موسسات پولی و مالی هستند که این کار را انجام می‌دهند. یک پست مافوق به نام موسسات مالی اجازه نمی‌دهند نرخ سود پایین بیاید.  
 
در ادامه این برنامه شکوری گفت: اظهارات ادیب درست است  و ‌سود 22 درصدی تیر خلاص به تولید است. اینکه  دولت به هر حال دولت وارث بدهی به بانک مرکزی و پیمانکاران بوده چیزی نیست که امروز ایجاد شده باشد با متهم کردن همه چیزی درست نمی‌شود. اشکالاتی به بسته وارد است و باید حل شود.

وی در خصوص عامل نجات دهنده تولید، اظهار کرد: اگر بسته می‌تواند این رونق را ایجاد کند که باید به اجرای آن کمک کنیم. اگر  به سمت سیاست‌های درست  برویم این برنامه محقق می‌شود.

شکوری گفت:  در ایران 64 نوع ماده معدنی داریم و در صنایعی از جمله آلومینیوم رتبه‌های خوبی  در دنیا داریم و در حوزه اکتشاف کارهای اساسی صورت نگرفته است . سه میلیون متر اکتشاف صورت نگرفته است. با اکتشاف 8 درصدی سرزمین ایران به ذخایر 57 میلیاردی رسیده ایم. دولت در این بخش باید سرمایه گذاران بخش خصوصی را وارد کند.
 
مشایخی در ادامه گفت: عین این سیاست در بسته خروج از تورم دولت دیده شده است، مسئله اجراست که لازمه آن داشتن اقتدار بانک مرکزی است. بانک مرکزی تا امروز در مقابل دولت ایستاده‌ و به تعرض دولت تن نداده است. باید همین اقتدار را در برابرموسسات مالی نیز داشته باشند.
ادیب در پاسخ  به  مشایخی گفت: وظیفه انضباط مالی بر عهده بانک مرکزی است و این بانک نمی‌تواند این کار را انجام دهد. بانک مرکزی متهم است. نباید بانک ها را متهم ‌کنید.
 
مشایخی هم در پاسخ به ادیب گفت: این شرایط حاصل چند سال است، مدیریت بانک مرکزی از افزایش پایه پولی جلوگیری کرده است. بانک‌ها در حال حاضر به بنگاه داری مشغول اند اما این در حالی است کهباید  بانکداری کنند زیراهنگامی که بنگاه داری می کنند یا ساختمان می‌خرند بانک را از صحنه اقتصاد کشور حذف می‌کنند. موسسات پولی و مالی باید تحت کنترل بانک مرکزی دربیاورد.
 
در ادامه کارشناسان به سوالات مطرح شده از سوی مخاطبان برنامه و حضار پرداختند.
در بخش چهارم و پایانی برنامه محمدحسین ادیب در خصوص مطلب جامانده در بحث، گفت:  از راه‌حل خروج از رکود در بحث امروزغافل ماندیم.

وی در خصوص خودروسازان اظهار داشت: در ایران ،خودروسازان قدرت دارد و در دولت فعلی لیدرهای صنعت خودروسازان هستند  .

ادیب در ادامه افزود: اگر ما 90 هزار میلیارد تومان یارانه بنزین را پرداخت نکنیم و یا اگر خودرو تولید نکنیم با احتساب یارانه بنزین خودروهایی که در طول یک‌سال تولید می‌شوند و هزینه تولید خودرو در ایران سالی 50 هزار میلیارد تومان آزاد می‌شود که می‌توانیم این 50 هزار میلیارد تومان را به اولویت‌هایی همچون پارس جنوبی اختصاص دهیم.
 
وی در خصوص یارانه دریافتی مردم گفت: اگر مردم 4 ماه یارانه نقدی خود را به خودروسازان بدهند تا خودرو تولید نکنند قیمت خودرو یک سوم قیمت فعلی می‌شود.دولت در این بسته مشکلات را دیده اما راه‌حل درستی برای حل آنها ندارد.
 
در ادامه علینقی مشایخی در بخش مناظره دو نفره اظهار داشت:خودروسازی ایران مشکل تاریخی دارد زیرا خودروسازی در ایران مقارن با صنعت خودروسازی در کشور کره آغاز به کار کرد اما هیوندای کره به پیشرفت های نوینی دست یافته که مطمئناً مرهون سیاست های درست دولتی است.
 
مشایخی در خصوص وضعیت خودروسازی در ایران گفت: خودروسازی در ایران در حال حاضر بسیار گسترده و عظیم است به همین دلیل نمی‌توانیم این صنعت عظیم را سریع و در کوتاه مدت متوقف کنیم.  
 
در همین راستا مشایخی در خصوص موضوع بخاری‌های گازسوز بیان کرد: اصلاح وسایل انرژی‌سوز که بخاری‌های گازی را نیز شامل می‌شود در این بسته دولت سیاست هایی اندیشیده شده تا از این محل صرفه‌جویی شود.
 
مشایخی در خصوص روان سازی وضعیت کسب و کار گفت: تشکیل یک شرکت در ایران 4 تا 6 ماه طول می‌کشد اما در سایر نقاط دنیا در 20 دقیقه یک شرکت جدید ایجاد می‌شود، تمامی این مسائل و سیاست هاستکه این است که فضای کسب و کار را به گونه ای تنظیم می کند تا ازسرمایه‌های اقتصادی و انسانی بهترین استفاده شود.

در پایان گفتنی است؛ نتیجه نظرسنجی برنامه نشان از نارضایتی مردم از دولت در خصوص مهار تورم را داشت .

انتهای پیام/