بدبینانه‌ترین توضیح برای چنین موضوعی این است که انسان‌ها پیش‌تر به اوج هوشی خود رسیده‌اند. بین دهه‌های 1930 و 1980، بهره هوشی مردمان آمریکا تا سه نمره بالا رفت و در ژاپن و دانمارک پس از جنگ نیز نمره‌های هوشی افزایش یافت. این واقعیت «اثر فلین» (Flynn) نام دارد. به گفته «جیمز فلین» از دانشگاه اوتاگو، این افزایش بهره هوشی به دلیل تغذیه خوب، شرایط زندگی و همچنین تحصیل بهتر بوده است.

هم‌اکنون کارشناسان آغاز افول «اثر فلین» در کشورهای پیشرفته را اعلام کرده‌اند و این که بهره‌های هوشی در حال کاهش است. دانشمندانی مانند دکتر فلین معتقدند تحصیلات بهتر می‌تواند این روند را معکوس کند، با این حال محققان دیگر چندان خوش‌بین نیستند. برخی معتقدند چنین موضوعی به این دلیل است که افراد تحصیل‌کرده تصمیم به داشتن فرزندان کمتری می‌گیرند و بنابراین نسل‌های بعدی بیشتر از افراد دارای هوش کمتر تشکیل می‌شوند.

ریچارد لین، روانشناس دانشگاه اولستر، زوال هوشی را با استفاده از افت پتانسیل ژنتیکی انسان محاسبه کرد. وی با بهره‌گیری از بهره‌های هوشی متوسط مردم سراسر جهان در سال‌های 1950 و 2000 نشان داد بهره هوشی جمعی تا یک نمره افت داشته است.

«لین» معتقد است در صورت ادامه همین روند، تا سال 2050 بهره هوشی انسان 1.3 نمره دیگر کاهش خواهد یافت.

به گفته «جان ته نیجنهیوس»، پروفسور روانشناسی دانشگاه آمستردام، غربی‌ها از زمان عصر ویکتوریا تاکنون به طور متوسط 14 نمره هوشی از دست داده‌اند.