آشنایی با پنج ناو محافظ کمترشناخته‌شده +عکس
تا چند دهه قبل کشورهایی مثل روسیه، آمریکا، انگلستان و یا فرانسه به عنوان سازندگان اصلی کلاس ناو محافظ شناخته می شدند اما امروزه کشورهای دیگری نیز پا به این عرصه گذاشته و محصولات بسیار باکیفیتی را عرضه کرده اند.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران،ناوهای محافظ که در زبان انگلیسی با عنوان "frigate" شناخته می شوند، نسلی
از شناورهای سریع و مانور پذیر هستند که از قرن 17 میلادی به این سو در
نیروهای دریایی دنیا وارد خدمت شدند. این شناورها توانایی انجام عنوان
مختلفی از امور مثل جنگ های ضد سطح، ضد زیردریایی، ضد هوایی، دفاع از
کاروان های تجاری و حتی نقش کنترل و فرماندهی را دارند.
امروزه اکثر نیروهای دریایی مدرن جهان تعدادی از این شناورها در خدمت داشته و تولید مدل های جدیدتر و همچنین نوسازی گونه های قدیمی تر نیز در دستور کار عمده این کشورها قرار دارد.
تا چند دهه قبل کشورهایی مثل روسیه، آمریکا، انگلستان و یا فرانسه به عنوان سازندگان اصلی این کلاس از شناورها شناخته می شدند اما امروزه کشورهای دیگری نیز پا به این عرصه گذاشته و محصولات بسیار باکیفیتی را عرضه کرده اند. در این مطلب با 5 گونه از ناوهای محافظ کمتر شناخته شده در جهان آشنا می شویم.
کلاس Alvaro de Bazan
اسپانیا با شروع عصر دریانوردی و اکتشاف در اروپای عصر رونسانس خود را به عنوان یکی از قدرتهای برتر جهانی در عصر دریانوردی نظامی معرفی کرد و نزدیک به یک قرن کشتی های نظامی این کشور در اکثر اقیانوس های دنیا در حال حرکت بوده و از همین راه از منافع امپراطوری اسپانیا حفاظت می کردند.
اما با ظهور قدرتهایی مثل انگلستان و فرانسه قدرت دریایی اسپانیا رو به افول رفته و برای مدت زمان زیادی دیگر این کشور در صحنه قدرت های دریایی و ساخت ناوهای نظامی حرف زیادی برای گفتن نداشت.
اما در چند دهه اخیر صنایع دریایی این کشور حرکت رو به رشد خود را آغاز کرده است که یکی از نشانه های آن ناوهای محافظ کلاس F100 Alvaro de Bazan ساخت شرکت کشتی سازی اسپانیایی Izar است. این ناو محافظ اسپانیایی علاوه بر بهره بردن از خواص پنهانکاری در طراحی بدنه از سامانه دفاع هوایی "ایجیس" ساخت آمریکا نیز بهره می برد. در حال حاضر 5 فروند از این ناوها در نیروی دریایی اسپانیا فعال هستند و سفارشی برای ششمین فروند از کلاس نیز صادر شده است.
وزن این کلاس از ناوهای محافظ در حدود 6300 تن ، طول آن در حدود 146 متر و عرض آن نیز حدودا 18 متر است. با توجه به مجهز شدن این شناور به سامانه ایجیس نقش اصلی آن ایجاد چتر دفاع هوایی است که با کمک این سامانه و موشک های ضد هوایی استاندارد ایجاد می شود.
البته این ناو محافظ به موشک های ضد کشتی هارپون ، اژدرهای مارک 32 و همچنین موشک های ضد هوایی برد کوتاه RIM-162 ، یک توپ 127 میلی متری مارک 45 در جلوی ناو و همچنین سامانه توپ 20 میلی متری دفاع نزدیک Meroka ساخت اسپانیا مجهز است.
به غیر از سامانه ایجیس که رادار اصلی این ناو محسوب می شود این شناور اسپانیایی به سامانه جنگ الکترونیک ساخت اسپانیا و همچنین سیستم دفاع در برابر اژدر AN/SLQ-25A ساخت آمریکا مجهز است.
سامانه های سونار فعال و غیر فعال این ناو نیز ساخت شرکت ریتهون آمریکا می باشد. این شناور با داشتن دو توربین و دو موتور دیزل می تواند با سرعت 52 کیلومتر بر ساعت تا مسافتی در حدود 8300 کیلومتر را طی کند. این ناو توان حمل یک فروند بالگرد سی هاوک را نیز داشته و تعداد خدمه آن نیز 250 نفر می باشد.
کلاس 054A
جدیدترین ناومحافظ نیروی دریایی ارتش چین کلاس 054A است که مجموعه ای بسیار پیشرفته از انواع سلاح ها و سامانه های الکترونیکی را در یک شناور با طراحی پنهانکار جمع کرده است.
چین در سالهای اخیر گام های بسیار موفقی را در بحث مدرن سازی نیروی دریایی خود برداشته است و ناوهای محافظ کلاس 054A یکی از جدیدترین اقدامات چین در این بخش است. نیروی دریایی چین به دنبال 22 فروند از این شناور است و تاکنون 16 فروند از این ناوهای محافظ توسط دو شرکت چینی Hudong-Zhonghua و Huangpu ساخته و به نیروی دریایی ارتش چین تحویل شده است.
این ناوهای 4 هزار تنی با طول 134 و عرض 16 متر به 4 موتور ترکیبی دیزلی مجهز بوده و می توانند با سرعت 50 کیلومتر در ساعت مسافتی در حدود 14800 کیلومتر را طی کند. این ناوها از 165 نفر خدمه بهره می برند.
ناوهای محافظ کلاس 054A به مجموعه ای از رادارهای ساخت چین مثل رادار جستجو گر سه بعدی تایپ 382، رادار هدف یاب ماوراء افق تایپ 344 و یا رادارهای کنترل آتش موشک های سطح به هوا و سطح به سطح مجهز است. سامانه ارتباط ماهواره ای در باند Ku ، گیرنده هشدار راداری و سامانه جمع آوری سیگنالهای الکترونیکی که همه ساخت چین است از دیگر سامانه های الکترونیکی این ناو به حساب می آید.
در بخش تسلیحات این شناور چینی به 32 موشک سطح به هوای HQ-16 و 8 فروند موشک سطح به سطح کروز C-803 با قابلیت حمله به اهداف در روی سطح آب و خشکی مسلح شده است. یک توپ 76 میلی متری و دو توپ 7 لول 30 میلی متری به همراه اژدرهای 324 میلی متری و راکت های ضد زیردریایی تسلیحات این ناومحافظ چینی را تشکیل می دهند. این ناو همچنین توان حمل یک فروند بالگرد مثل کاموف 28 یا Z-9C را دارا می باشد.
کلاس Iver Huitfeldt
سه فروند ناو محافظ کلاس Iver Huitfeldt توسط شرکت کشتی سازی Odense Steel دانمارک برای نیروی دریایی این کشور طراحی و ساخته شده است. نقش اصلی که برای این ناوهای محافظ در نیروی دریایی دانمارک تعریف شده است بحث دفاع هوایی می باشد. این ناوها هر کدام دارای وزنی در حدود 6600 تن ، طولی در حدود 138 و عرضی در حدود 19 متر دارند.
4 موتور دیزل سرعتی در حدود 52 کیلومتر در ساعت و بردی در حدود 17 هزار کیلومتر را در اختیار این کلاس از ناوهای محافظ قرار می دهد. این ناو دارای 101 نفر خدمه می باشد.
نقطه قوت این ناومحافظ استفاده از رادار آرایه فازی غیرفعال مدل SMART-L ساخت شرکت تالاس در هلند است که می تواند تا فاصله 400 کیلومتری را جستجوکند. در کنار این رادار نیرومند این ناو به موشک های پدافند هوایی استاندارد 2 و همچنین RIM-66 مجهز است.
موشک ضد کشتی هارپون، اژدرهای ضد زیردریایی MU-90 به همراه یک قبضه توپ 76 میلی متری در جلوی ناو و دو توپ 35 میلی متری نیز بخش های دیگر مجموعه تسلیحاتی این ناو محافظ هستند. همچنین احتمال نصب موشکهای کروز تام هاوک نیز بر روی این شناورها وجود دارد.
این ناو به سامانه های جنگ الکترونیک و همچنین پرتاب گرهای چف و فلیر برای گمراه کردن موشک های ضد کشتی نیز مجهز شده است. سامانه سونار این کشتی ساخت آلمان و رادارهای کنترل آتش آن نیز توسط شرکت ساب سوئد طراحی و ساخته شده است. این ناو به یک فروند بالگرد لینکس ساخت انگلستان مجهز شده است و بر روی ناو نیز آشیانه و تجهیزات کامل برای پشتیبانی بالگرد نیز نصب شده است. کانادا نیز برای خدمت گرفتن این شناور ابراز علاقه کرده است.
کلاس Shivalik
ناوهای محافظ پنهانکار کلاس Shivalik ساخت شرکت هندی Mazagon Dock جدیدترین ناوهای محافظ نیروی دریایی هند هستند که 3 فروند از آنها ساخته شده و در فاصله سالهای 2010 تا 2012 میلادی وارد خدمت شده اند.
این شناورها به عنوان ناوهایی چند منظوره با مجموعه ای نیرومند از سلاح های گوناگون ، سامانه های الکترونیکی پیشرفته و همچنین طراحی رادارگریز از جمله پیشرفته ترین ناوهای محافظ حال حاضر در دنیا به حساب می آیند. این ناوها با وزنی در حدود 6800 تن ، طولی در حدود 142 متر و عرض 16 متر از دو موتور دیزل بهره برده و می تواند تا 59 کیلومتر در ساعت سرعت داشته باشند. این ناوها دارای 257 نفر خدمه می باشد.
در بخش رادار این ناوها به سامانه رادار جستجوگر سه بعدی MR-760 Fregat M2EM ساخت روسیه مجهز شده اند و در بخش سونار نیز از سامانه های ساخت شرکت تالاس بهره می برند.
شرکت هندی Bharat Electronics نیز سامانه جنگ الکترونیک این ناو را ساخته است. در بخش تسلیحات این ناو می تواند از 8 فروند موشک کلاب ساخت روسیه و یا 8 فروند موشک برهاموس که به صورت مشترک بین هند و روسیه ساخته شده است استفاده کند.
در بخش دفاع هوایی این ناو با سامانه موشکی Shtil-1 ساخت روسیه که نمونه دریایی موشک باک است مجهز شده است و در کنار آن از دو قبضه توپ 30 میلی متری AK-630 و یک قبضه توپ 76 میلی متری نیز بهره می برد. پرتاب گر اژدر و راکت های ضد زیردریایی نیز بر روی این ناو محافظ نصب شده است. ناوهای کلاس Shivalik قابلیت حمل دو فروند بالگرد سی کینگ یا Dhruv را دارند.
کلاس Brandenburg
آخرین شناوری که در این مطلب به آن خواهیم پرداخت ناوهای محافظ کلاس Brandenburg ساخت آلمان هستند. 4 شناور از این کلاس در طول دهه 1990 میلادی طراحی و ساخته شده اند و در حال حاضر در نیروی دریایی آلمان به انجام وظیفه مشغول هستند. نقش اصلی این ناوهای آلمانی بحث جنگ ضد زیردریایی بوده است اما در عین حال در خصوص بحث مقابله با تهدیدات هوایی و همچنین سطحی نیز شناورهای این کلاس به خوبی مجهز شده اند.
وزن این ناوهای محافظ در حدود 3600 تن بوده و طول آنها 138 و عرض آنها 16 متر است. در بخش پیشران این ناوها از ترکیبی از موتورهای دیزل و توربین های گازی بهره می برند که سرعتی در حدود 54 کیلومتر بر ساعت و بردی در حدود 7400 کیلومتر را برای این ناوها به ارمغان می آورد. این شناور دارای 219 نفر خدمه می باشد.
در بخش رادار این شناور آلمانی از یک رادار LW08 ساخت تالاس در باند D برای جستجوی هوایی و همچنین رادار جستجوگر مدل SMART-S ساخت تالاس در باند اف بهره می برد. سامانه سونار این کشتی توسط شرکت Atlas آلمان طراحی و ساخته شده است. سامانه جنگ الکترونیکی این ناو نیز توسط شرکت چند ملیتی EADS ساخته شده است. پرتاب گر های چف و فلیر برای گمراه کردن موشک های ضد کشتی نیز در این ناو نصب شده است.
در بخش تسلیحات این کشتی در حال حاضر به موشکهای ضد کشتی اگزوست ساخته فرانسه مجهز شده اند. موشک های ضد هوایی RIM-66 ، توپ 76 میلی متری ساخت ایتالیا و توپ 20 میلی متری مدل RH202 ساخت آلمان و 4 پرتاب گر اژدر 324 میلی متری از دیگر تسلیحات این کشتی به حساب می آیند.
ناوهای کلاس Brandenburg به یک فروند بالگرد لینکس مسلح به اژدر ضد زیردریایی و موشک های ضد سطحی نیز مجهز است.
امروزه اکثر نیروهای دریایی مدرن جهان تعدادی از این شناورها در خدمت داشته و تولید مدل های جدیدتر و همچنین نوسازی گونه های قدیمی تر نیز در دستور کار عمده این کشورها قرار دارد.
تا چند دهه قبل کشورهایی مثل روسیه، آمریکا، انگلستان و یا فرانسه به عنوان سازندگان اصلی این کلاس از شناورها شناخته می شدند اما امروزه کشورهای دیگری نیز پا به این عرصه گذاشته و محصولات بسیار باکیفیتی را عرضه کرده اند. در این مطلب با 5 گونه از ناوهای محافظ کمتر شناخته شده در جهان آشنا می شویم.
کلاس Alvaro de Bazan
اسپانیا با شروع عصر دریانوردی و اکتشاف در اروپای عصر رونسانس خود را به عنوان یکی از قدرتهای برتر جهانی در عصر دریانوردی نظامی معرفی کرد و نزدیک به یک قرن کشتی های نظامی این کشور در اکثر اقیانوس های دنیا در حال حرکت بوده و از همین راه از منافع امپراطوری اسپانیا حفاظت می کردند.
اما با ظهور قدرتهایی مثل انگلستان و فرانسه قدرت دریایی اسپانیا رو به افول رفته و برای مدت زمان زیادی دیگر این کشور در صحنه قدرت های دریایی و ساخت ناوهای نظامی حرف زیادی برای گفتن نداشت.
اما در چند دهه اخیر صنایع دریایی این کشور حرکت رو به رشد خود را آغاز کرده است که یکی از نشانه های آن ناوهای محافظ کلاس F100 Alvaro de Bazan ساخت شرکت کشتی سازی اسپانیایی Izar است. این ناو محافظ اسپانیایی علاوه بر بهره بردن از خواص پنهانکاری در طراحی بدنه از سامانه دفاع هوایی "ایجیس" ساخت آمریکا نیز بهره می برد. در حال حاضر 5 فروند از این ناوها در نیروی دریایی اسپانیا فعال هستند و سفارشی برای ششمین فروند از کلاس نیز صادر شده است.
وزن این کلاس از ناوهای محافظ در حدود 6300 تن ، طول آن در حدود 146 متر و عرض آن نیز حدودا 18 متر است. با توجه به مجهز شدن این شناور به سامانه ایجیس نقش اصلی آن ایجاد چتر دفاع هوایی است که با کمک این سامانه و موشک های ضد هوایی استاندارد ایجاد می شود.
البته این ناو محافظ به موشک های ضد کشتی هارپون ، اژدرهای مارک 32 و همچنین موشک های ضد هوایی برد کوتاه RIM-162 ، یک توپ 127 میلی متری مارک 45 در جلوی ناو و همچنین سامانه توپ 20 میلی متری دفاع نزدیک Meroka ساخت اسپانیا مجهز است.
به غیر از سامانه ایجیس که رادار اصلی این ناو محسوب می شود این شناور اسپانیایی به سامانه جنگ الکترونیک ساخت اسپانیا و همچنین سیستم دفاع در برابر اژدر AN/SLQ-25A ساخت آمریکا مجهز است.
سامانه های سونار فعال و غیر فعال این ناو نیز ساخت شرکت ریتهون آمریکا می باشد. این شناور با داشتن دو توربین و دو موتور دیزل می تواند با سرعت 52 کیلومتر بر ساعت تا مسافتی در حدود 8300 کیلومتر را طی کند. این ناو توان حمل یک فروند بالگرد سی هاوک را نیز داشته و تعداد خدمه آن نیز 250 نفر می باشد.
کلاس 054A
جدیدترین ناومحافظ نیروی دریایی ارتش چین کلاس 054A است که مجموعه ای بسیار پیشرفته از انواع سلاح ها و سامانه های الکترونیکی را در یک شناور با طراحی پنهانکار جمع کرده است.
چین در سالهای اخیر گام های بسیار موفقی را در بحث مدرن سازی نیروی دریایی خود برداشته است و ناوهای محافظ کلاس 054A یکی از جدیدترین اقدامات چین در این بخش است. نیروی دریایی چین به دنبال 22 فروند از این شناور است و تاکنون 16 فروند از این ناوهای محافظ توسط دو شرکت چینی Hudong-Zhonghua و Huangpu ساخته و به نیروی دریایی ارتش چین تحویل شده است.
این ناوهای 4 هزار تنی با طول 134 و عرض 16 متر به 4 موتور ترکیبی دیزلی مجهز بوده و می توانند با سرعت 50 کیلومتر در ساعت مسافتی در حدود 14800 کیلومتر را طی کند. این ناوها از 165 نفر خدمه بهره می برند.
ناوهای محافظ کلاس 054A به مجموعه ای از رادارهای ساخت چین مثل رادار جستجو گر سه بعدی تایپ 382، رادار هدف یاب ماوراء افق تایپ 344 و یا رادارهای کنترل آتش موشک های سطح به هوا و سطح به سطح مجهز است. سامانه ارتباط ماهواره ای در باند Ku ، گیرنده هشدار راداری و سامانه جمع آوری سیگنالهای الکترونیکی که همه ساخت چین است از دیگر سامانه های الکترونیکی این ناو به حساب می آید.
در بخش تسلیحات این شناور چینی به 32 موشک سطح به هوای HQ-16 و 8 فروند موشک سطح به سطح کروز C-803 با قابلیت حمله به اهداف در روی سطح آب و خشکی مسلح شده است. یک توپ 76 میلی متری و دو توپ 7 لول 30 میلی متری به همراه اژدرهای 324 میلی متری و راکت های ضد زیردریایی تسلیحات این ناومحافظ چینی را تشکیل می دهند. این ناو همچنین توان حمل یک فروند بالگرد مثل کاموف 28 یا Z-9C را دارا می باشد.
کلاس Iver Huitfeldt
سه فروند ناو محافظ کلاس Iver Huitfeldt توسط شرکت کشتی سازی Odense Steel دانمارک برای نیروی دریایی این کشور طراحی و ساخته شده است. نقش اصلی که برای این ناوهای محافظ در نیروی دریایی دانمارک تعریف شده است بحث دفاع هوایی می باشد. این ناوها هر کدام دارای وزنی در حدود 6600 تن ، طولی در حدود 138 و عرضی در حدود 19 متر دارند.
4 موتور دیزل سرعتی در حدود 52 کیلومتر در ساعت و بردی در حدود 17 هزار کیلومتر را در اختیار این کلاس از ناوهای محافظ قرار می دهد. این ناو دارای 101 نفر خدمه می باشد.
نقطه قوت این ناومحافظ استفاده از رادار آرایه فازی غیرفعال مدل SMART-L ساخت شرکت تالاس در هلند است که می تواند تا فاصله 400 کیلومتری را جستجوکند. در کنار این رادار نیرومند این ناو به موشک های پدافند هوایی استاندارد 2 و همچنین RIM-66 مجهز است.
موشک ضد کشتی هارپون، اژدرهای ضد زیردریایی MU-90 به همراه یک قبضه توپ 76 میلی متری در جلوی ناو و دو توپ 35 میلی متری نیز بخش های دیگر مجموعه تسلیحاتی این ناو محافظ هستند. همچنین احتمال نصب موشکهای کروز تام هاوک نیز بر روی این شناورها وجود دارد.
این ناو به سامانه های جنگ الکترونیک و همچنین پرتاب گرهای چف و فلیر برای گمراه کردن موشک های ضد کشتی نیز مجهز شده است. سامانه سونار این کشتی ساخت آلمان و رادارهای کنترل آتش آن نیز توسط شرکت ساب سوئد طراحی و ساخته شده است. این ناو به یک فروند بالگرد لینکس ساخت انگلستان مجهز شده است و بر روی ناو نیز آشیانه و تجهیزات کامل برای پشتیبانی بالگرد نیز نصب شده است. کانادا نیز برای خدمت گرفتن این شناور ابراز علاقه کرده است.
کلاس Shivalik
ناوهای محافظ پنهانکار کلاس Shivalik ساخت شرکت هندی Mazagon Dock جدیدترین ناوهای محافظ نیروی دریایی هند هستند که 3 فروند از آنها ساخته شده و در فاصله سالهای 2010 تا 2012 میلادی وارد خدمت شده اند.
این شناورها به عنوان ناوهایی چند منظوره با مجموعه ای نیرومند از سلاح های گوناگون ، سامانه های الکترونیکی پیشرفته و همچنین طراحی رادارگریز از جمله پیشرفته ترین ناوهای محافظ حال حاضر در دنیا به حساب می آیند. این ناوها با وزنی در حدود 6800 تن ، طولی در حدود 142 متر و عرض 16 متر از دو موتور دیزل بهره برده و می تواند تا 59 کیلومتر در ساعت سرعت داشته باشند. این ناوها دارای 257 نفر خدمه می باشد.
در بخش رادار این ناوها به سامانه رادار جستجوگر سه بعدی MR-760 Fregat M2EM ساخت روسیه مجهز شده اند و در بخش سونار نیز از سامانه های ساخت شرکت تالاس بهره می برند.
شرکت هندی Bharat Electronics نیز سامانه جنگ الکترونیک این ناو را ساخته است. در بخش تسلیحات این ناو می تواند از 8 فروند موشک کلاب ساخت روسیه و یا 8 فروند موشک برهاموس که به صورت مشترک بین هند و روسیه ساخته شده است استفاده کند.
در بخش دفاع هوایی این ناو با سامانه موشکی Shtil-1 ساخت روسیه که نمونه دریایی موشک باک است مجهز شده است و در کنار آن از دو قبضه توپ 30 میلی متری AK-630 و یک قبضه توپ 76 میلی متری نیز بهره می برد. پرتاب گر اژدر و راکت های ضد زیردریایی نیز بر روی این ناو محافظ نصب شده است. ناوهای کلاس Shivalik قابلیت حمل دو فروند بالگرد سی کینگ یا Dhruv را دارند.
کلاس Brandenburg
آخرین شناوری که در این مطلب به آن خواهیم پرداخت ناوهای محافظ کلاس Brandenburg ساخت آلمان هستند. 4 شناور از این کلاس در طول دهه 1990 میلادی طراحی و ساخته شده اند و در حال حاضر در نیروی دریایی آلمان به انجام وظیفه مشغول هستند. نقش اصلی این ناوهای آلمانی بحث جنگ ضد زیردریایی بوده است اما در عین حال در خصوص بحث مقابله با تهدیدات هوایی و همچنین سطحی نیز شناورهای این کلاس به خوبی مجهز شده اند.
وزن این ناوهای محافظ در حدود 3600 تن بوده و طول آنها 138 و عرض آنها 16 متر است. در بخش پیشران این ناوها از ترکیبی از موتورهای دیزل و توربین های گازی بهره می برند که سرعتی در حدود 54 کیلومتر بر ساعت و بردی در حدود 7400 کیلومتر را برای این ناوها به ارمغان می آورد. این شناور دارای 219 نفر خدمه می باشد.
در بخش رادار این شناور آلمانی از یک رادار LW08 ساخت تالاس در باند D برای جستجوی هوایی و همچنین رادار جستجوگر مدل SMART-S ساخت تالاس در باند اف بهره می برد. سامانه سونار این کشتی توسط شرکت Atlas آلمان طراحی و ساخته شده است. سامانه جنگ الکترونیکی این ناو نیز توسط شرکت چند ملیتی EADS ساخته شده است. پرتاب گر های چف و فلیر برای گمراه کردن موشک های ضد کشتی نیز در این ناو نصب شده است.
در بخش تسلیحات این کشتی در حال حاضر به موشکهای ضد کشتی اگزوست ساخته فرانسه مجهز شده اند. موشک های ضد هوایی RIM-66 ، توپ 76 میلی متری ساخت ایتالیا و توپ 20 میلی متری مدل RH202 ساخت آلمان و 4 پرتاب گر اژدر 324 میلی متری از دیگر تسلیحات این کشتی به حساب می آیند.
ناوهای کلاس Brandenburg به یک فروند بالگرد لینکس مسلح به اژدر ضد زیردریایی و موشک های ضد سطحی نیز مجهز است.
در باشگاه خبرنگاران جوان پیگیری شد؛
معلمان نهضت سوادآموزی چگونه میتوانند استخدام آموزشوپرورش شوند؟
