بادگیرها علاوه بر ابهت و زیبایی بخشیدن به ساختمان، نقش بسیار موثری در تهویه فضای درونی بناها و خنک کردن سرداب ها و آب انبارها دارند. این برج های مناطق کویری هوای دلپذیر و مطبوع را به قسمت زیرین خود هدایت می کنند.

باد به مجرد اینکه به چشمه های بادگیر می وزد به جهت اختلاف سطح و وضعیت ویژه چشمه های بادگیر، با سرعت هرچه تمامتر به پایین کشیده می شود و از چشمه های دیگر بادگیر هوای گرم و آلوده را به بیرون می فرستد. در گذشته از بادگیرها برای سرد نگه داشتن مواد غذایی نیز استفاده می شد.

یکی از منحصربه فردترین بادگیرهای یزد بادگیر باغ دولت آباد با 33/8 متر ارتفاع از سطح زمین است که شاهکار مهندسی و نشانه نبوغ معماران یزدی و یکی از عناصر معماری خشتی و آجری ارزشمند در جهان شناخته شده است.

این بادگیرها به صورت یک سو و چهار سویه ساخته شده اند

از دیگر بادگیرهای شاخص استان یزد بادگیر خانه آقازاده ابرکوه می باشد. این بادگیر دو طبقه و ارتفاع و مساحت آن 18 مترمربع است و در دهانه بادگیر 19 دریچه تنظیم هوا وجود دارد که با بادگیر دومی هماهنگی و ارتباط دارد.

بادگیرهای آب انبار شش بادگیری یزد، بادگیرهای آب انبار هفت بادگیری عصرآباد اردکان و بادگیرهای ارگ حکومتی، قلعه اسدان، مجموعه خان، خانه لاریها، آب انبار رستم گیو و خانه نواب وکیل نیز از بادگیرهای زیبا و شاخص استان یزد می باشند/ز.