پس از اظهارات رئیس دانشگاه  آزاد، علیرضا زاکانی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی از افزایش "فاجعه‌انگیز" ظرفیت تحصیلات تکمیلی خبر داد و گفت: در حال حاضر دانشگاه آزاد ظرفیت دکترای خود را 8 برابر کرده است، بدون آنکه ظرفیت ارائه خدمات به دانشجویان دکترا را داشته باشد.

وی اینگونه افزایش ظرفیت‌های دوره تحصیلات تکمیلی را فاجعه توصیف کرد و گفت: این اقدام فاجعه خیلی بزرگی است و ابعاد بسیار زیادی دارد که مجلس به این موضوع ورود خواهد کرد و مانع آن خواهد شد

با این حال پس از اظهارات علیرضا زاکانی، علوی فاضل معاون سنجش و پذیرش دانشگاه آزاد بدون در نظر گرفتن خبری که از سوی حمید میرزاده در اتباط با افزایش ظرفیت‌های دوره تحصیلات تکمیلی عنوان شده بود، می‌گوید: "من این خبر را تکذیب می کنم. این اطلاعات کاملاً غلط است. من از صبح سعی کردم که با آقای زاکانی تماس بگیرم  اما موفق نشدم. ما می خواهیم پیگیری کنیم و ببینیم این اطلاعات را از کجا آورده‌اند. اگر آماری دارند باید بگویند منبع این آمار از کجا است. در هر صورت ما این آمار را تکذیب می‌کنیم."

علوی فاضل در گفت‌وگویی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه دانشگاه آزاد در مقطع دکتری چه میزان افزایش ظرفیت داشته است می‌گوید: "ما واحد های علوم تحقیقات را در سراسر کشور تجمیع و تعطیل کردیم. واحد علوم و تحقیقات به جز واحد تهران که در حدود 41 واحد دانشگاهی است از سال تحصیلی جدید تعطیل شده است و این واحدها را با دانشگاه های همجوار تجمیع کرده ایم."

این در حالی است که حمید میرزاده رئیس دانشگاه آزاد اسلامی پیش از این از افزایش ظرفیت‌های دوره دکتری خبر داده است و حتی می‌گوید:" علاوه بر امکان افزایش پذیرش دانشجو، تحصیل این عزیزان در محل سکونتشان نیز امکان‌‌پذیر می‌کند."

همچنین علوی فاضل که ریاست مرکز آزمون دانشگاه آزاد را بر عهده دارد در دیدار نمایندگان تام الاختیار و معاونان هماهنگی دانشگاه آزاد با آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، به ارائه گزارشی از فعالیت‌های این مرکز پرداخت و از افزایش 20 هزار نفری ظرفیت دانشگاه‌ها در دوره دکتری خبر داده بود و گفت: "در مقطع دکترای تخصصی نیز پس از تجمیع تعداد کل رشته‌ محل‌های مصوب از 342 به 926 رشته محل افزایش پیدا کرد که دراین مقطع نیز شاهد رشدی 271 درصدی هستیم. با تصویب رشته‌های جدید در واحدهای دانشگاهی ساماندهی شده از مهر ماه 93 شاهد افزایش حدود 20هزار نفری ظرفیت پذیرش دانشجوی کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی هستیم."

بر اساس آماری که رئیس مرکز آزمون دانشگاه آزاد به آیت‌الله هاشمی رفسنجانی می‌دهد، در دوره دکتری تقریبا افزایش 3 برابری صورت گرفته است ولی رئیس دانشگاه آزاد می‌گوید: "با تجمیع واحدهای علوم تحقیقات این دانشگاه در سراسر کشور ظرفیت دوره دکتری تنها 1.7 برابر افزایش یافته است."

در این حین نیز سرپرست وزارت علوم نیز برای دفاع از حمید میرزاده پا به میدان می‌گذارد و می‌گوید: "این مسئله با نظر وزارت علوم صورت گرفته و از نظر ما کاملاٌ قانونی است و آنچه رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، درباره پذیرش دانشجو در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری در سال 93 گفته، مورد تائید وزارت علوم بوده است."

وی بار دیگر آمار متناقض مسئولان دانشگاه آزاد را اعلام می‌کند و می‌گوید: این که گفته می شود، ظرفیت پذیرش دانشجویان دکتری در دانشگاه آزاد اسلامی 8 برابر افزایش یافته، نظر منتقدان دانشگاه آزاد اسلامی است؛ اما بر اساس محاسباتی که رئیس دانشگاه آزاد انجام داده بود، این رقم صحیح نیست و میزان پذیرش در این مقطع نسبت به سال قبل، فقط 1.7 درصد افزایش داشته است."

قاسم جعفری سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی  در مورد رویکرد وزارت علوم به مسئله دانشگاه آزاد گفت: "متاسفانه وزارت علوم در این زمینه به گونه‌ای رفتار می‌کنند که نباید خیلی به دانشگاه آزاد کار داشته باشند و یکی از مشکلات همین رفع تکلیفی است که وزارت علوم از خودش می‌کند و آقای فرجی‌دانا بارها در کمیسیون آموزش گفته بودند که دانشگاه آزاد از 7 دولت آزاد است."

پس از اظهارات مسئولان دانشگاه آزاد و وزارت علوم بار دیگر علیرضا زاکانی در رابطه با افزایش 8 برابری ظرفیت‌ها در جمع دانشجویان گفت: "من چند روز پیش صحبت کوتاهی در تلویزیون درباره دانشگاه آزاد و مجوزهایی که این دانشگاه صادر کرده، داشتم و گفتم که شما سال گذشته در دو رشته‌ محل برق قدرت، دانشجو می‌گرفتید و الان 32 رشته محل برق قدرت اعلام کردید. اولاً دانشگاه‌های دولتی این مقدار رشته محل را نیز اعلام نمی‌کنند. شما چند عضو هیئت‌علمی دارید که قادر هستند برق قدرت درس بدهند.  آقای میرزاده گفت ما همه دانشگاه‌های علوم و تحقیقات را با هم ترکیب کردیم و قابلیت ایجاد شده است. میرزاده خودش می‌گفت من وقتی دانشگاه آزاد را تحویل گرفتم 34 واحد علوم و تحقیقات کشوری بیش از 80 هزار دانشجو داشت که 3 استاد هم نداشت. آقای زارعی به او گفت که می‌دانی چه می‌گویی؟ گفت متوجه هستم. برای اینکه هر رشته محل را تأسیس کنند سه استادیار و دو دانشیار می‌خواهند. به مردم راست نمی‌گویند و با مغلطه حرف می‌زنند. چه کسی است که واکاوی کند و بگوید شما به مردم دروغ می‌گویید؟ آن علم است و این مسئله(فساد اقتصادی) سرنوشت کشور است."

*** دانشجویان از افزایش 8 برابری تا 30 برابری ظرفیت‌ها می‌گویند

از سوی دیگر دانشجویان و پژوهشگران دانشگاه آزاد نیز نتوانستند نسبت به این مسئله بی تفاوت باشند و انتقاد خود را از روند افزایش ظرفیت دوره تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد بیان کردند.

در این راستا، جمعی از دانشجویان دکترای محیط زیست دانشگاه‌ آزاد در نامه‌ای سرگشاده به  محمدعلی نجفی سرپرست وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در مورد آمار افزایش ظرفیت‌های تحصیلات تکمیلی گفتند: "همان‌گونه که مستحضرید جناب آقای دکتر میرزاده، رئیس محترم دانشگاه آزاد اسلامی اعلام نمودند که "افزایش ظرفیت در مقطع دکتری 1.77 برابر می‌باشد و افزایش 8 برابری کذب محض است"، اما اینجانبان به شما اعلام می‌داریم که متاسفانه تنها واقعیت موجود همان افزایش 8 برابری می‌باشد."

دانشجویان در این بیانیه نوشتند:"به‌ عنوان مثال رشته علوم محیط زیست(شامل سه گرایش آلودگی‌های محیط زیست، تنوع زیستی و آمایش محیط زیست) که تا سال 92 حداکثر 37 نفر را به مصاحبه دعوت کرده و تنها 16 نفر را در این سه رشته جذب کردند در سال 1393 با اقدامی ناباورانه به جای 37 نفر از 228 نفر دعوت به مصاحبه شد و به جای 16 نفر حدود 150 را جذب شده‌اند." 

همچنین مهدی پیرحیاتی، مهندس معمار و از پژوهشگران دکتری مرمت ابنیه و بافت دانشگاه آزاد در یادداشتی در سایت تخصصی "معماری نیوز" افزایش ظرفیت دانشگاه آزاد را 30 برابر عنوان کرد و نوشت: "چند روز قبل نتایج دکتری دانشگاه آزاد اسلامی اعلام شد. بعد از مدت اندکی نیز تکمیل ظرفیت این مقطع نیز در سایت دانشگاه آزاد اسلامی نمایه گردید تا داوطلبانی که در مرحله اول پذیرش نشدند بتوانند شانس خود را یک بار دیگر برای قبولی در این مقطع حساس آزمایش کنند، اما در تکمیل ظرفیت یک اتفاق باورنکردنی روی داد. خیلی از رشته ها مخصوصاً رشته های «معماری و شهرسازی» تعداد پذیرش تکمیل ظرفیتشان تا 30 برابر ظرفیت اصلی اعلام گردید!"

این پژوهشگر دکتری می‌نویسد: "تا سال گذشته تنها 3 واحد دانشگاهی تهران مرکزی، نجف آباد و علوم تحقیقات تهران و آن همه در تعداد بسیار کم و حدود 20 نفر پذیرش داشتند که قبول شدن در این آزمون کار بسیار سختی بوده و قبول شدگان مطمئناً دارای جنبه های مثبت بسیاری بودند که توانسته بودند در این ماراتن معماری پذیرفته شوند. اما امسال افزایش ظرفیت از 20 نفر به حداقل 300 نفر در 28 واحد دانشگاهی از تبریز تا شیراز و از بروجرد تا کیش مطمئناً نشان از یک کار بدون برنامه‌ریزی شده از سوی برنامه ریزان دانشگاه آزاد می‌باشد."

*** تحلیل مجلسی‌ها از افزایش ظرفیت تحصیلات تکمیلی دانشگاه آزاد

قاسم جعفری سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی در خصوص افزایش بی‌رویه ظرفیت‌های دوره دکتری دانشگاه آزاد گفت: "این حرکت دانشگاه آزاد به نوعی شائبه اقتصادی و مالی را به جای مباحث آموزشی تقویت می‌کند ولی من به عنوان سخنگوی کمیسیون آموزش و تحقیقات نمی‌توانم به طور قطع این موضوع را مطرح کنم."

همچنین عباس مقتدایی عضو هیئت رئیسه کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با انتقاد از افزایش بی‌رویه ظرفیت‌های دانشگاه آزاد در دوره تحصیلات تکمیلی گفت: "خط مشی دانشگاه آزاد، به ویژه در سال‌های جدید، بر دو محور اصلی شکل گرفته است؛ یک، حضور جدی در عرصه‌های مختلف ملی و جهانی و دوم، تلاش برای رقابت با دانشگاه‌های داخلی و این تلاش دانشگاه آزاد برای رقابت سبب شده است تا کسب درآمد به عنوان یک محور در دانشگاه آزاد خودنمایی کند. شکی نیست که دست‌یابی حد بالاتر از توان مالی و اقتصادی سرلوحه برنامه‌ریزان دانشگاه آزاد قرار گرفته است."

زهره طبیب‌زاده عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نیز از افزایش ظرفیت‌های دوره تحصیلات تکمیلی دقیقا با اهداف اقتصادی و مالی است تا آموزشی دانست و گفت: با توجه به شرایطی که برای دانشگاه‌های غیرانتفاعی، به خصوص برای دانشگاه آزاد به وجود آمده، مجبور شده‌اند نسبت بسیاری از رشته/محل‌ها را حذف کنند، به همین دلیل با این بهانه افزایش ظرفیت بی رویه‌ای در بخش تحصیلات تکمیلی اتفاق می‌افتد، در حالی که به هیچ عنوان دانشگاه آزاد ظرفیت‌ها و زیر ساخت‌های لازم را آماده نکرده است.