تحلیل‌گر مسائل خاورمیانه در آمریکا؛
تحلیل‌گر مسائل خاورمیانه در آمریکا؛
به گزارش سرويس بين‌‌الملل باشگاه خبرنگاران؛ گراهام آلیسون در مقاله‌ای که در نشریه آمریکایی آتلانتیک منتشر شده است، آورده است: آمریکا در حال حاضر در حال همکاری با ایران برای مقابله با داعش است، چه واشنگتن این مسئله را بپذیرد چه نپذیرد.
به گفته آلیسون استراتژی اوباما برای مبارزه با داعش از سوی مخالفان و موافقان مورد انتقادات گسترده‌ای قرار گرفته است. وی کناره‌گیری آمریکا از ورود نیروهای نظامی خود در میدان جنگ زمینی و تکیه به نیروهای ارتش عراق، نیروهای پیشمرگه و گروهک موسوم به ارتش آزاد سوریه را راهبردی محتوم به شکست خوانده است.
با این حال در عرصه سیاست همواره همکاری‌های عجیب و بعضا پیچیده‌ای شکل می‌گیرد و آمریکا به خوبی بر این نکته اشراف دارد. وضعیت ائتلاف‌ها در دوران جنگ می‌تواند پیچیده‌تر از همیشه شود. به طور مثال در دوران جنگ جهانی دوم کار بدانجا رسید که بریتانیا و آمریکا برای مقابله با هیتلر به ائتلاف با اتحاد جماهیر شوروری روی آوردند. سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که آیا در شرایط حاضر نیز آمریکا روی همکاری با دشمنان خود و از استفاده از پتانسیل‌های آنها نیز حساب می‌کند؟ پاسخ آلیسون به این پرسش مثبت است.
به گفته این استاد دانشگاه هاروارد واقعیات پیچیده صحنه سیاست را نمی‌توان انکار کرد. مقامات آمریکایی هم اکنون از ایران و دولت بشار اسد به عنوان دو تن از دشمنان دیرینه خود انتظار دارند که مبارزه خود را با گروه تروریستی داعش تشدید کنند و این حقیقتی است که بیان کردن آن چندان راحت نیست. ایران و دولت بشار اسد هر یک داعش را به عنوان تهدیدی قریب‌الوقوع علیه خود می‌بینند و هیچ یک به نفع ایالات متحده وارد میدان نبرد نشده‌اند. اگر چه اعتراف به این واقعیت دشوار است، اما باید پذیرفت که در حال حاضر ایران مهم‌ترین نقش را در مبارزه با داعش دارد و مبارزانی که مورد حمایت ایران هستند تا کنون بیشترین توفیق را در از پای در آوردن جنجگویان داعش داشته‌اند.
به عقیده آلیسون اگر چه با توجه به دشمنی آمریکا با دولت سوریه و ایران، تایید رسمی نقش آنها از سوی واشنگتن غیر دیپلماتیک به نظر می‌رسد اما موفقیت ائتلاف آمریکا بدون لحاظ کردن اقداماتی که نیروهای وابسته به این دو کشور انجام داده‌اند نیز بی معنی به نظر می‌رسد.
در مورد سوریه می‌توان از ایران به عنوان مهم‌ترین حامی دولت بشار اسد نام برد. بدیهی است که دولت اسد بیش از هر گروه دیگری از حملات هوایی آمریکا به مواضع داعش در سوریه منتفع می‌شود و نمود آن را نیز می‌توانیم در عدم مخالفت وزیر خارجه سوریه با این حملات شاهد باشیم. از سوی دیگر بیشترین مخالفت‌ها با این حملات از سوی مخالفان اصلی بشار اسد که متحدان آمریکا محسوب می‌شوند از جمله ارتش آزاد سوریه صورت گرفته است.
به گفته گراهام آلیسون نگاه به تحولات هفته گذشته سوریه و ارسال تجهیزات نظامی به کردهای مبارز در کوبانی می‌تواند تا حدودی تناقضات پیش گفته را آشکارتر کند. آمریکا در حالی از مبارزان کرد وابسته به پ.ک.ک در کوبانی حمایت می‌کند که پیشتر آنها را به عنوان گروه‌های تروریستی تشخیص داده بود. جان کری هم در توجیه این تناقض توضیح می‌دهد که اگر چه این مبارزان شاخه‌ای از دشمن رده اول متحد آمریکا ( ترکیه) هستند، اما در حال حاضر دلاورانه در مقابل نیروهای داعش ایستادگی می‌کنند.
در عراق اوضاع از سوریه نیز پیچیده‌تر است. زمانی که داعش به سوی اربیل، مرکز منطقه کردستان عراق پیشروی کرد، ایران اولین نیرویی بود که به کمک مردم کرد شتافت و در مقابل این گروه تروریستی ایستادگی کرد. نمود نقش برجسته ایران را می‌توانیم در کنفرانس خبری مشترک «مسعود بارزانی» رئیس اقلیم کردستان عراق و «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران ببینیم. این کنفرانس پیش از آن که آمریکا یا سایرین برای مبارزه با داعش اقدامی انجام دهند، صورت پذیرفت و بارزانی در این کنفرانس به صراحت اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران اولین حامی اقلیم کردستان در مواجهه با این تهدید نوظهور بوده است.
آلیسون در ادامه به برقراری امنیت در دو شهر مقدس عراق، کربلا و نجف و حفظ دولت عراق علی رغم اشغال موصل، تکریت و سامرا و حمله به اطراف بغداد به دست نیروهای داعش اشاره می‌کند و این وضعیت را مرهون توجه ایران به شرایط عراق تفسیر می‌کند. به گفته آلیسون تلاش‌های ایران در حفظ عراق زمانی آغاز شده بود که آمریکا 13 هفته پس از آن اولین حملات هوایی محدود خود به اطراف بغداد را آغاز کرد. نقش سپاه قدس و حمایت‌های مشورتی آن به شبه نظامیان عراقی از مهم‌ترین موضوعاتی است که نباید در تحلیل شرایط عراق از آن غافل شد.
این تحلیل‌گر مسائل خاورمیانه در کنار اذعان به نقش موثر ایران در مبارزه با گروه تروریستی داعش به نتایج بلند مدت آن نیز پرداخته است. موضوع تقسیم قدرت میان گروه‌های سنی، شیعه و کرد از مهم‌ترین موضوعاتی که می‌تواند بعد از اضمحلال داعش، شرایط عراق را همچنان بحرانی نگاه دارد. احتمال تبدیل گروه‌های شبه نظامی شیعه عراق به حزب‌الله لبنان و خطراتی که می‌تواند چنین وضعیتی برای منافع آمریکا داشته باشد نیز از دیگر ابعادی است که آلیسون توجه به آن را لازمه تحلیلی رئالیستی خوانده است.
به گفته آلیسون اوباما امیدوار است که بتواند در ماه‌های آتی، ترکیه و متحدان عرب خود را راضی کند که نیروهای خود را وارد جبهه جنگ زمینی علیه داعش کرده و از ائتلاف بین‌المللی مبارزه با داعش حمایت مالی کنند. بازسازی ارتش عراق، تقویت نیروهای سنی و پیشمرگه و تعلیم بیش از 5 هزار نیروی معارض سوری از جمله دیگر برنامه‌هایی است که باید با دیدی واقع بینانه بار دیگر مورد ارزیابی قرار بگیرد.
در شرایط اضطراری فعلی گروه تروریستی داعش بیش ار آن که تهدیدی علیه آمریکا محسوب بشود، تهدیدی علیه همسایگان خود است. تناضع سنی و شیعه، اختلاف ایران و عربستان و تعارض دولت اسد و شورشیان مهم‌ترین هدف‌هایی است که در شرایط حاضر می‌تواند توجه نیروهای داعش را به خود جلب کند. در این شرایط اوباما برای این که بتواند استراتژی خود را به سوی موفقیت سوق بدهد باید ترکیبی پیچیده از دیپلماسی را درک کند. اگر چه آمریکا نمی‌تواند به طور رسمی به نقش موثر ایران و دولت بشار اسد اعتراف کند، اما نمی‌تواند نقش این دو نیرو را نیز نادیده گرفت.
انتهای پیام/
