کنسرسیوم نیوز گزارش داد
در پس سیاست نفتی عربستان سعودی چه می‌گذرد؟
"به طور معمول زمانی که قیمت نفت كاهش می‌یافت، عربستان سعودی با کاهش تولید خود ، روند نزول قیمت‌های جهانی نفت را متوقف می‌كرد، اما این بار، رفتار عربستان متفاوت بوده است! آیا دلایل اقتصادی دارد یا ژئوپلیتیکی و یا احتمالا راهی است برای مجازات ایران و روسیه در خصوص موضع این دو كشور در قبال سوریه؟!".
به گزارش سرويس بين‌‌الملل باشگاه خبرنگاران، کنسرسیوم نیوز در گزارشی به قلم " اندرس كالا" نوشت: عربستان سعودی بر خلاف رفتار مرسوم این كشور پادشاهی در مواجه با نزول قیمت نفت در بازارهای جهانی، این بار حجم تولیدات نفتی خود را برخلاف روند كاهش قیمت فعلی نفت ، همچنان ثابت نگه داشته است. اكنون قیمت جهانی نفت به كمتر 80 دلار در هر بشكه كاهش یافته است ، به عبارتی دیگر پایین‌ترین قیمت در 4 سال گذشته و همچنین پایین‌تر از سطحی كه قطعا عربستان سعودی باید تدابیر فوری برای مواجه با كسری مالی احتمالی خود در سال‌های آتی اتخاذ كند . سوال بزرگ این است که دلیل این رفتار عربستان سعودی چه می‌تواند باشد ؟ آیا انگیزه ریاض از این عدم واكنش به كاهش قیمت نفت ، دلایل اقتصادی دارد یا ژئوپولیتیکی است !! ، به عنوان مثال ، آیا هدف ریاض از این کار مجازات تولیدکنندگان بزرگ نفت جهان مانند ایران و روسیه در خصوص سوریه می‌تواند باشد؟
توضیح و توجیه غیر منطقی رسانه‌های جریان اصلی از رفتار عربستان این است که، اقدام ریاض ، دفاع از سهم بازار جهانی خود است ! بازاری كه با افزایش تولید نفت آمریكا مواجه بوده و از طرفی رشد تقاضای نفت چین و اروپا نیز متوقف شده است.... تفکر مرسوم فعلی این چنین القاء می‌کند که : اگر عربستان سعودی صادرات خود را كاهش دهد ، قیمت‌ها افزایش می‌یابد ، اما ممكن است دیگر تامین کنندگان نفت ، مشتریان ریاض را به سمت خود بكشانند !!
دیگر تحلیلگران بر این باورند كه عربستان سعودی در حال انجام یك حمله غیر مستقیم بر تولید نفت آمریکاست، چرا كه هزینه استخراج نفت از شیل از پمپاژ نفت خام سبک از ذخایر نفت عربستان به مراتب گران‌تر تمام می‌شود . قیمت‌های پایین‌تر برای نفت جهان ، فعالیت استخراج نفت پر هزینه در این قسمت را مختل خواهد كرد .
اما نگرانی‌های اقتصادی قطعا دلیل اصلی این سیاست نفتی عربستان سعودی نیست . در عوض ، عربستان سعودی ممکن است بخواهد از قابلیت‌های اهرمی خود در بازار نفت جهان برای پیشبرد منافع ژئوپلتیک مانند کمک به دولت نظامی وابسته به انرژی مصر - یک متحد نزدیك برای عربستان - و یا تضعیف دولت‌های سوریه و ایران و همچنین روسیه که به عنوان یک متحد کلیدی در حمایت از دمشق مصر هستند ! استفاده ابزاری كند .
هر چند کاهش قیمت نفت ، قطعا عربستان سعودی را هم متضرر خواهد كرد ، اما عربستان سعودی با داشتن ذخایر عظیم مالی به خوبی در برابر ركورد اقتصادی حاصل از كاهش قیمت نفت ایستادگی خواهد كرد . اما ركود اقتصادی حاصل از كاهش جهانی نفت برای روسیه و ایران گران تمام خواهد شد ، هر دو كشور در دفاع از سوریه و بشار اسد ، سرمایه‌گذاری سنگینی كرده‌اند . به عبارت دیگر ، عربستان سعودی ممکن است ، افت ناگهانی در قیمت جهانی نفت را به عنوان یک سلاح اقتصادی در جنگ قومیتی تلقی كند.
كاهش جهانی قیمت نفت ، در مورد منافع جغرافیای سیاسی دولت اوباما نیز قابل توجیه است ! به عبارتی دیگر با فشار بر روسیه برای تحکیم کنترل خود بر اوکراین و تلاش برای اعمال فشار بر ایران برای تسلیم شدن در مذاکرات برنامه هسته‌ای ، قابل توجه است .
اما بر حسب دلایل جغرافیای سیاسی عربستان برای حفظ تولید خود در مرز 9.5 میلیون بشکه در روز ، به احتمال قوی سوریه را نشانه رفته است ، كشوری كه در آنجا ریاض سناریوی حذف بشار اسد را تامین مالی كرده است ، بشار اسدی كه در نقطه مقابل ریاض ، دیدگاه و اعتقاداتی شیعی دارد و خود را نماینده رسمی علوی ، شیعه ، مسیحی و دیگر اقلیت‌های سوری می‌داند . با سرنگونی اسد و جایگزینی او با یک دولت سنی عمدتا طرفدار ریاض ، عربستان سعودی ضربه سنگینی به ایران و شیعیان منطقه وارد خواهد كرد .
بنابراین ، عربستان سعودی در برابر فشار از شرکای خود در سازمان کشورهای صادر کننده نفت به منظور پیشبرد منافع منطقه‌ای خود ، ایستادگی خواهد كرد . برای ریاض ، ركورد اقتصادی حاصل از كاهش جهانی نفت قابل مدیریت خواهد بود ، اما ضربه‌زدن به بشار اسد و متحدان آن از طریق ایستادگی ریاض در برابر كاهش تولید نفت ، به مراتب خوشایندتر خواهد بود.
***ژئواستراتژیک
سال‌هاست سلطنت سنی عربستان سعودی ، با متحدان خود مانند ترکیه و در زمان‌هایی حتی به تنهایی ، در تلاش برای سرنگونی بشار اسد و مقابله با سوریه است. رژیم اسرائیل نیز اهداف مشتركی از برکناری اسد، به امید شكست "هلال شیعه" - از تهران تا دمشق و بیروت – دارد .
"سیاست سوریه و تغییر دولت دمشق" عربستان سعودی ، زمانی که باراک اوباما ، رئیس جمهور آمریكا حاضر به جنگ علیه اسد در سال گذشته نشد و بشار اسد به پیروزی دست یافت، ریاض را تحریك به ادامه این كار كرد . روسیه نیز بر اساس منافع استراتژیک خود در منطقه به حمایت ار بشار اسد ادامه داد . روسیه بارها عربستان سعودی و قطر را برای تبدیل كردن سوریه به پناهگاه تروریست‌ها که تهدید امنیت جهانی به حساب می‌آید، هشدار داده است، به ویژه ظهور جبهه النصره از شاخه القاعده !
زمانی كه این سنی‌های افراطی مسلح اعلام ماهیت كردند ، عربستان سعودی خود را عملا در موقعیت تشویق و همکاری این عناصر تروریستی که کنترل بخش‌های سنی‌نشین عراق و سوریه را در اختیار داشت ، نشان داد . سپس ، استراتژی داعش به استفاده از خشونت ، از جمله اعدام‌های دسته جمعی و سر بریدن‌ها ، ارعاب را در دل دشمنان خود وارد كرد . این وحشی‌گری‌ها عمدتا برای فشار سیاسی بر اوباما برای دخالت در برابر ایجاد این افراط‌گرایان انجام شد!
پادشاهی عربستان سعودی خود نیز از گسترش "خلافت" داعش احساس خطر كرده است . خانواده سلطنتی می‌داند که داعش در میان برخی از سلفی‌های سنی محافظه‌کار عربستان سعودی محبوب است ، كسانی كه احتمال پیوستن آنها به داعش برای تصرف میادین نفتی عربستان سعودی وجود دارد!! . داعش پیشتر در مرز عربستان با عراق و یمن فعال بوده است .
بنابراین ، با اذعان و شناخت این خطرات و در پاسخ به فشارهای آمریکا ، عربستان سعودی برای پیوستن به ائتلاف جنگ علیه داعش به رهبری ایالات متحده برای انجام حملات هوایی علیه مواضع داعش در عراق و سوریه اجبارا موافقت كرد . اما عربستان سعودی به طور کامل امید خود را از سرنگونی بشار اسد از دست نداده است و در دیدار وزیر امور خارجه ، جان کری در جریان سفر سپتامبر از ریاض از وی تضمین‌های قوی برای عدم حضور بشار اسد در قدرت ، درخواست‌هایی داشته است .(به گفته وال استریت ژورنال) .
استفاده عربستان سعودی از نفت به عنوان یک سلاح اقتصادی برای رسیدن به اهداف دیگر مانند برکناری اسد با كاهش قیمت نفت و ضربه‌زدن به حامیان اصلی دمشق مانند ایران و روسیه قابل توجیه است .
*** تاثیر جهانی از قیمت‌های پایین نفت
البته ، خطرات دیگری برای عربستان سعودی در پذیرش ریسك قیمت‌های پایین نفت وجود دارد . برای نمونه ، درآمد از دست رفته حاصل از كاهش قیمت جهانی نفت ، به تضعیف توانایی پادشاهی ریاض در حوزه رفاه اجتماعی مردم خود دامن خواهد زد . پول نفت تاکنون این کشور را از بی‌ثباتی شدید سیاسی حفظ كرده است .
بر اساس گزارش صندوق بین المللی پول، عربستان سعودی با کسری مالی در اوایل سال مالی 2015 مواجه خواهد بود ، یك هشدار كه قبل از سیاست نفتی عربستان (حفظ روند كاهشی قیمت نفت) اعلام شده بود . هزینه‌های عمومی عربستان بین سال‌های 2010 تا 2013 ، 50 درصد افزایش داشته است ( استراتژی دفع وقوع بهار عربی در كشور خود ) . با این اوصاف و با توجه به تلاش ریاض برای جلوگیری از اعتراض احتمالی مردمی به وضعیت بد اقتصادی رفاهی ، هزینه‌های پیش‌بینی‌شده تا سال 2018 نیز روند افزایشی خواهد داشت .
بر اساس گزارش صندوق بین المللی پول: هزینه‌های دولت عربستان سعودی ممکن است از درآمد ملی ریاض نیز در سال 2015 فراتر رود. ( تقریبا بیشتر از درآمد حاصل از ) تا سال 2019 کسری عمومی به 7.4 درصد از تولید ناخالص داخلی عربستان خواهد رسید . برای تعدیل بودجه این كشور در سال 2015 قیمت پایه هر بشكه نفت باید بالاتر از 91 دلار باشد، اما قیمت فعلی نفت كمتر از این حد است .
با این حال، ریزش قیمت نفت در حال حاضر بیشتر به ضرر ایران و روسیه است . روسیه ، چندی پیش با تحریم‌های غرب در مورد اوکراین مقابله كرده است . روسیه به شدت به درآمد نفت وابسته است و ولادیمیر پوتین ، رئیس جمهور از بی‌ثباتی روسیه بر اثر کاهش قیمت انرژی کاملا آگاه است .
ایران نیز از كاهش جهانی قیمت نفت متاثر خواهد شد ، اما نه تا آن حدی كه ایران را در مقابل ایالات متحده و غرب بر سر مذاكرات هسته‌ای در موضع ضعف قرار دهد . اقتصاد ایران در شرایط تحریم‌های ناعادلانه بر سر برنامه هسته‌ای و هزینه‌های جنگ‌های متعدد نیابتی در منطقه ، آسیب دیده است . اما ایران به لحاظ تاریخی، مشکلات اقتصادی را تحمل كرده است و در موضوع اولویت‌های خود، از جمله دفاع از متحدان شیعه در سوریه و عراق ، حسن نیت خود را نشان داده است .
از سوی دیگر، عربستان سعودی می‌دانند كه متحدان غربی تصمیم به نگه داشتن پایین قیمت نفت را می‌پسندند ، در نتیجه این رفتار عربستان به کشورهای وارد کننده نفت كمك خواهد كرد . وقتی مصرف‌کنندگان ایالات متحده در قبال واردات نفت پول كمتری پرداخت كنند ، این بدان معناست که آنها برای خریدهای دیگر پول بیشتری خواهند داشت!
سعودی‌ها همچنین می‌دانند که واکنش مرسوم بازار به بی‌ثباتی در منطقه نفت خیز خاورمیانه افزایش قیمت‌ها خواهد بود ، احتمالا به 150 دلار در هر بشکه، که یک اثر بد بر اقتصادهای غربی و فشارهای سیاسی در كشورهای توسعه یافته خواهد داشت .
یكی دیگر از دستاوردهای جغرافیای سیاسی برای عربستان سعودی از طریق کاهش قیمت نفت، کمک به اقتصاد مصر است، كشوری كه در آن عربستان سعودی میلیاردها دلار به رژیم نظامی که دولت اخوان المسلمین محمد مرسی را سرنگون كرده است ، هزینه كرده است. اگرچه اخوان المسلمین نیز اهل سنت است ، اما ایدئولوژی پوپولیسم آن ، اخوان المسلمین را در نظر خانواده سلطنتی به عنوان یک تهدید وجودی نشان می‌دهد .
اخوان المسلمین حامیان قوی خود را دارد ، از جمله قطر ، بنابراین حمایت رژیم نظامی مصر به لحاظ اقتصادی برای عربستان سعودی بسیار حیاتی است . کاهش قیمت نفت ، با افزایش نسبی قدرت مالی مردم مصر همراه خواهد بود و در نتیجه احتمال یک شورش مردمی علیه رژیم نظامی را کاهش می‌دهد .
اما عربستان سعودی نمی‌تواند قیمت‌های پایین را به طور نامحدود حفظ كند . اوپک در ماه دسامبر جلسه‌ای در این خصوص خواهد داشت و می‌تواند تولید اسمی فعلی را كاهش دهد، اگر چه عربستان سعودی تصمیم گیرنده نهایی است . از زمان آغاز بحران اقتصادی جهان در سال 2008 ، عربستان سعودی خود را به عنوان یک بانک مرکزی بازارهای جهانی نفت معرفی كرده است. این کشور قادر به پمپاژ نفت بیشتر یا کمتر برای مدیریت در عرضه و تقاضا است.
طرح نفتی عربستان ، هر چند اقتصاد این كشور را نیز تحت تاثیر خود قرار خواهد داد ، اما مهمترین هدفی كه ریاض دنبال می‌كند ، "ضربه‌زدن بر متحدان سوریه و تضعیف آنان است تا از این طریق اجرای سناریوی تغییر نظام سوریه" به سرانجام رسد .
انتهای پیام./
در گزارش باشگاه خبرنگاران جوان بخوانید؛
غزه غرق خون؛ ریاض میزبان سوپراستارهای غربی!/ سعودی‌ها با برگزاری جشنهای پرهزینه دنبال چه هستند؟
روایتهایی دردناک از خشونت علیه کادر درمان؛
خشونت علیه کادر درمان، ریشهها و دلایل
سقوط آل سعود بسیار نزدیک تر شد.....
وقتی آنها هزینه های حمله به غزه را می پردازند ، دیگر خیانتی بزرگ تر از این وجود دارد ؟