به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 22 آبان 1393 خورشیدی برابر با 19 محرم 1436 هجری و 13 نوامبر 2014 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:
اجتماع بزرگ مردم تهران درباره تعیین نوع حکومت در مقرّ محمدعلی شاه قاجار (1287 ش)
در گیرودار نهضت مشروطهخواهی، در بیست و دوم آبان 1287 ش به دستور شیخ فضلاللَّه نوری، اجتماع بزرگی در باغ شاه، مقر محمدعلی شاه قاجار، با شرکت روحانیون، رجال، معاریف، بازرگانان، اصناف و مالکین تشکیل شد و مذاکراتی پیرامون نوع حکومت در ایران آغاز گردید. شیخ فضل اللَّه فریاد برآورد، مشروطه با شریعت سازگار نیست و تلگرافهایی را که از طرف بعضی از روحانیون شهرها و مردم در مخالفت با مشروطه غیر مشروعه رسیده بود قرائت کرد. سرانجام نامهای به شاه نوشته و از شاه خواستند از مشروطه صرف نظر نماید. عده زیادی این نامه را امضا کردند که امضاء اول مربوط به شیخ فضلاللَّه نوری بود. در پی این درخواست علما ومردم، محمدعلی شاه هم آن را تایید نمود.
رحلت آیت اللَّه "شیخ عبداللَّه مازندرانی" از رجال دوران مشروطه (1291 ش)
آیتاللَّه شیخ عبداللَّه مازندرانی در حدود سال 1219 شمسی به دنیا آمد. سالها بعد به عراق مهاجرت کرد و در کربلا از محضر عالم بزرگ، شیخ زینالعابدین مازندرانی استفاده کرد. وی از آنجا راهی نجف اشرف شد و نزد اساتید نامداری همچون شیخمهدی کاشف الغطاء و ملامحمد فاضل ایروانی و به ویژه میرزا حبیباللَّه رشتی به مدارج والای علمی دست یافت. این عالم مجاهد در جریان نهضت مشروطه به همراه آخوندملامحمدکاظم خراسانی و میرزا خلیل، در حوزه نجف، به عنوان یکی از سه رهبر دینی و فکری این جنبش مردمی عمل میکرد و با صدور اعلامیههای متعدد و رهنمودهای سازنده، به هدایت مردم میپرداخت. از شیخ عبداللَّه مازندرانی آثار متعددی بر جای مانده که رساله الوقف، شرح شرایع، کتاب التجاره و کتاب الرَّهن و... از آن جملهاند. این فقیه سترگ سرانجام در روز بیست و دوم آبان 1291 ش برابر با چهارم ذیحجّه 1330 ق در هفتاد و دو سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد و در صحن شریف علوی در نجف اشرف به خاک سپرده شد.
یورش ساواک به منزل "امام خمینی"(ره) در قم و ربودن هزاران جلد کتاب و اسناد ایشان (1346 ش)
حضرت امام خمینی (ره) قبل از تبعید به نجف، در منزلی در مقابل مدرسه حجتیه قم، محلی به عنوان کتابخانه و محل درس و بحث طلاب تاسیس کرده بودند که مورد مراجعه فراوان طلاب واقع گردید. ساواک که از فعالیت این مکان در جهت معرفی حضرت امام هراسناک شده بود، در چنین روزی در سال 1346، به آنجا و نیز بیت آن حضرت در قم یورش برد و کلیه کتابها و نشریات و جزوات موجود که بالغ بر ده هزار جلد بود، به همراه اوراق و اسناد تاریخی به یغما برد. از آن پس دَرِ کتابخانه بسته شد و رفت و آمد به آنجا، ممنوع اعلام گردید.
رحلت عالم مجاهد آیت اللَّه "سیدمرتضی پسندیده" برادر بزرگ حضرت امام خمینی (ره) (1375 ش)
آیت اللَّه سیدمرتضی پسندیده، برادر بزرگ حضرت امام خمینی، در سال 1274 ش به دنیا آمد. سید مرتضی پس از شهادت پدر، به همراه مادر و عمه خود، به سرپرستی حضرت امام مشغول بود. سید مرتضی، علوم مقدمات و سطوح را نزد علمای اصفهان آموخت و سپس در درس خارج استادان زمان شرکت کرد. پس از آن به خمین مراجعت نمودو به تدریس فقه، اصول، کلام و منطق همت گماشت. آیتاللَّه پسندیده در دوران سلطنت رضاخان بر اثر مخالفت با رژیم پهلوی و ایستادگی در برابر سرسپردگان حکومت جور، مدتی تبعید شد و زمانی نیز به دلیل مخالفت با طرح کشف حجاب محاکمه گردید.
ایشان از محضر آیتاللَّه شهید سیدحسن مدرس نیز فیض برده بود و در مبارزات ملی شدن نفت با آیتاللَّه کاشانی دیدار و مشارکت داشت. وی در جریان نهضت اسلامی ملت ایران، بر اثر حمایت از انقلاب و امام، بارها به دادگاه نظامی احضار شد و تحت محاکمه قرار گرفت. حضرت امام نیز در تمام ادوار زندگی خویش، همواره با معلم و برادر بزرگ خود با تکریم و تجلیل و نهایت احترام و تواضع برخورد مینمودند و نسبت به ایشان اظهار خضوع میکردند. سرانجام این عالم ربانی و فقیه سترگ پس از 101 سال مجاهده، در بیست و دوم آبان سال 1375 ش برابر با 30 جمادی الثانی 1417 ق بدرود حیات گفت و در مسجد بالاسر حضرت معصومه (س) به خاک سپرده شد.
تحریم کالاهای آمریکایی توسط جمهوری اسلامی ایران (1358 ش)
در پی تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در تهران توسط دانشجویان مسلمان پیرو خط امام در سیزدهم آبان 1358، مقامات آمریکایی، ایران را به عکس العملهای شدید سیاسی، اقتصادی و نظامی از جانب خود تهدید نمودند. در این حال مسؤولان جمهوری اسلامی، در دومین روز اشغال سفارت آمریکا، ابتدا مسأله تحریم صادرات نفتی ایران به آمریکا را مطرح کردند و از پانزدهم آبان 1358، صدور نفت ایران به ایالات متحده قطع شد. در ادامه، وزارت بازرگانی، فروش کالاهای آمریکایی را ممنوع اعلام نمود و سپس جامعه داروسازان ایران، از جامعه پزشکان خواست از تجویز داروهای آمریکایی خودداری نماید. از آن سو، کارتر، رییس جمهور وقت آمریکا نیز دستور قطع خرید نفت از ایران را صادر کرد. با افزایش تنش میان ایران و آمریکا و حل نشدن مسأله گروگانها، در بیست چهارم آبان 1358 داراییهای ایران در آمریکا مسدود و بلوکه شد تا اینکه روابط سیاسی دو کشور در فروردین 1359 ش به صورت رسمی قطع گردید. دولت آمریکا از آن پس همه گونه تهدید، تحریم، تجاوز و دخالت در امور جمهوری اسلامی ایران را سرلوحه اعمال زورگویانه خود قرار داد و قصد داشت تا ایران را در جهان منزوی سازد. این تلاشها هر چند جمهوری اسلامی را در برهههایی تحت فشار قرار داد ولی در هر حال، ایران اسلامی، سرافرازانه در برابر آمریکا ایستاده و آرمانهای ارزشی خود را دنبال میکند.
درگذشت "مهرداد بهار" شاعر و سخنور معاصر (1373 ش)
مهرداد بهار فرزند ملک الشعرا محمدتقی بهار در سال 1308 ش به دنیا آمد. از 1326 وارد عرصه سیاست شد و به حزب توده پیوست. در سالهای بعد به عنوان یکی از دانشجویان فعّال دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، مسؤول بخش تشکیلات سازمان دانشجویان شد. مهرداد بهار در سال 1330 به اتفاق دوستانش، بر اعضای شورای عالی دانشگاه شورید که به اخراج او از دانشگاه انجامید. پس از اخراج از دانشگاه و مرگ پدرش، راهی زندان گردید و پس از آزادی بار دیگر به فعالیت سیاسی پرداخت و 2 بار دستگیر و زندانی شد. مهرداد بهار در سال 1338 به انگلستان رفت و در دانشگاه لندن، نخستین فدراسیون دانشجویان مبارز علیه پهلوی را بنیان نهاد و به رهبری آن رسید. در آن هنگام، حزب توده بر آن بود که چپها را از جبهه ملی جدا کند. بهار و برخی از اعضای رهبری کنفدراسیون، از دستور رهبری حزب توده سرباز زدند که باعث اخراج او از حزب توده شد. وی از سال 1344 به کلی دست از سیاست کشید و به ایران مراجعت کرد و به پژوهش فرهنگ ایران باستان پرداخت. مهرداد بهار سالها در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و چند دانشکده دیگر به تدریس پرداخت. اساطیر ایران، رستم و سهراب، سخنی چند درباره شاهنامه، ادبیات مانوی و تخت جمشید و... از جمله آثار اوست. مهرداد بهار سرانجام در بیست و دوم آبان 1373 در 65 سالگی درگذشت و در بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
حرکت کاروان اسیران کربلا از کوفه به طرف شام (61 ق)
پس از قضایای دلخراش کربلا، بنی اُمیه جنایتکار اُسرای اهل بیت را به عجلة تمام به طرف کوفه حرکت دادند. پس از توقّف اسرا در کوفه و گزارش ابن زیاد به یزید و صدور فرمان وی مبنی بر حرکت دادن اسرا به سوی شام، اسباب سفر شام را تهیه دیدند و اهل بیت سیدالشهدا علیه السلام از راه موصل به طرف شام حرکت دادند. ابن زیاد زجر بن قیس، محض بن ابی ثعلبه و شمربن ذی الجوشن را مامور نمود که همراه پنج هزار سوار، اسرا و سرها را به شام برند. روز اول ماه صفر بود که اسرا به شام وارد شدند.
درگذشت حسن بن بویه دیلمی، از امرای آلبویه (366 ق)
حسن بن بویه ملقب به رکن الدوله دیلمی از امرای آل بویه بود. وی بر جنوب و غرب ایران حکومت میکرد. آلبویه از مشهورترین خاندانهای مسلمان ایران بودند که از سال 320 ق بر بخش وسیعی از سرزمین ایران و عراق تا مرزهای شمالی شام حکومت میکردند. آل بویه اولین حکومت شیعی در ایران است. برخی از امرای این سلسله، خدمات قابل توجهی به علم و فرهنگ اسلامی کردهاند. آنان از ادیبان و فضلای زمان خود تجلیل کرده و وزرای خود را از میان دانشمندان برمیگزیدند. بیمارستان عضدی بغداد ودهها بیمارستان و مدرسه دیگر از آثار این سلسله است.
آغاز جنگ و محاصره ی بغداد توسط هلاکوخان مغول (656 ق)
هلاکوخان مغول در اوایل ذیحجهی سال 655 ق از راه کرمانشاهان عازم بغداد شد و پس از شکست طلایه داران لشکر خلیفهی عباسی از دجله گذشت و بغداد را به محاصرهی خود درآورد. لشکریان خلیفه در ابتدا از ظاهر بیاهمیت مغولان که هیچ سلاح سنگینی بر تن نداشتند و سوار اسبهای کوچک بودند خوشحال شدند. اما همین که جنگ درگرفت، دریافتند که حریفان آنان بیش از آن چه تصور میرفت نیرومند میباشند. با یک حملهی سپاه مغول، قوای خلیفه از هم پاشید و شهر به تسخیر مغولان درآمد.
تولد "جِیمز کلارْک ماکسْوِل" بنیان گذار قوانین نور و الکتریسته (1831 م)
جِیمز کلارْک ماکسْوِلْ، در 13 نوامبر 1831 م در اسکاتلند به دنیا آمد. ماکسول در 16 سالگی برای ادامه تحصیل وارد دانشگاه در زادگاه خود شد و در نتیجه آشنایی با فیزیکدانان بزرگ اسکاتلند، به پدیدههای نوری و فیزیک علاقهمند گردید. وی پس از چندی بر اثر مطالعه فراوان و راهنمایی استادش، مایکل فارادِی، دریافت که امواج نورانی و الکترومغناطیسی در حقیقت، چیز واحدی هستند. چند سال بعد این نظریه تایید شد. وی در سال 1871 م، کتاب خود به نام دوره الکتریسیته و مغناطیس را منتشر کرد. وی در این کتاب توانست با مجموعه چهار معادله کوتاه خود، واکنش و تاثیر متقابل میدانهای الکتریکی و مغناطیسی را به درستی شرح دهد و به عنوان مکتشف و بنیانگذار قوانین نور و الکتریسیته معرفی شود.
ماکسول معادلات سادهای ابداع کرد که کلیه پدیدههای مختلف برقی و مغناطیسی را توجیه میکرد. وی همچنین دریافته بود که تمامی مولکولهای یک گاز با سرعت واحدی حرکت نمیکنند، از این رو فرمولی به دست آورد که نشان میداد چه بخشی ازمولکولهای یک گاز در حرارت مورد نظر، با چه سرعت مشخصی حرکت خواهند کرد. این فرمول که فرمول انتشار ماکسول خوانده میشود، یکی از پر استفادهترین فرمولهای عملی ریاضی است و کاربردهای مهمی در شاخههای فیزیک دارد. عمر جِیمز کلارک ماکسول کوتاه بود و سرانجام در پنجم نوامبر 1879 م در 48 سالگی در گذشت.
آغاز کنفرانس محدود کردن تسلیحات بین المللی (1921 م)
کنفرانس "محدود کردن تسلیحات بینالمللی" از 13 نوامبر 1921 م در واشینگتن، پایتخت امریکا آغاز به کار کرد. این کنفرانس در ششم فوریه 1922 م، با امضای قراردادی به نام قرارداد پنج جانبه توسط پنج کشور از کشورهای شرکت کننده به کار خود پایان داد. به موجب این قرارداد که به امضای امریکا، انگلیس، فرانسه، ایتالیا و ژاپن رسید، استفاده از هر گونه گاز سمّی و شیمیایی کشنده یا بیحسکننده در جنگها ممنوع شد. چند سال بعد در ژوئن 1925 م منع به کارگیری گازهای کشنده در جنگها از سوی تعداد بیشتری از کشورها مورد توجه قرار گرفت و طی پروتکلی در ژنو به امضای اکثر آن کشورها رسید. با این حال، همین کشورها در موارد متعدد از این سلاح های ممنوعه استفاده کردهاند.
کودتای نظامی در سوریه به رهبری "حافظ اسد" (1970 م)
پس از جنگ اعراب و اسرائیل در سال 1967 و اشغال بلندیهای جولان توسط ارتش اسرائیل، اختلافات درون حزبی بعث میان دو جناح به رهبری رئیس جمهور وقت سوریه و حافظ اسد که وزیر دفاع و فرمانده نیروی هوایی سوریه بود، شدت گرفت. در 12 نوامبر 1970 م کنگره حزب بعث سوریه رأی به برکناری وزیر دفاع و رئیس ستاد ارتش داد. اما در فردای آن روز در 13 نوامبر 1970 کودتایی علیه رژیم غیرنظامی حاکم به وقوع پیوست و حافظ اسد قدرت را در دست گرفت. چند روز بعد از کودتا اعلام شد که حکومت کودتایی یک قانون اساسی جدید تنظیم و تدوین خواهد کرد و برای وارد شدن به فدراسیون طرحریزی شده مرکب از لیبی، سودان و سوریه گام برخواهد داشت. حافظ اسد در مارس 1971 با انتخاب شدن به ریاست جمهوری، قدرت را به طور کامل در دست گرفت و تا پایان عمر در سال 2000 م در این سمت باقی ماند.
وقوع توفان عظیم و گردباد وحشتناک در بنگلادش (1970 م)
در اوج مبارزات مردم بنگلادش برای کسب استقلال از پاکستان، توفانی سهمگین در سیزدهم نوامبر 1970 م در این کشور به وقوع پیوست. بر اثر توفان بزرگ بنگلادش دویست هزار نفر کشته و حدود هشتصد هزار تن مجروح شدند. همچنین بر اثر این گردباد عظیم، صدها هزار تنِ دیگر از مردم این کشور آواره شدند و خسارات بسیاری بر خانهها، مزارع، کارخانهها و دیگر مؤسسات اقتصادی وارد گردید.برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید