پس از گزارش دبیر اجرایی کنگره گزارشی از اهداف و مقدمات آن ارائه کرد.

آیت الله مکارم شیرازی در کنگره جهانی جریان‌های افراطی و تکفیری از دیدگاه علمای اسلام گفتند: به همه شما عزیزان خیر مقدم می‌گویم و از حضورتان در این کنگره تشکر می‌کنم. در این شرایط باید انگیزه‌های این گروه منحرف را بررسی کنیم و اندیشه‌های آنان را بشناسیم و ریشه‌های آنان را بخشکانیم.

آیت الله العظمی مکارم شیرازی با اشاره به جنایاتی که تکفیریون در گوشه و کنار جهان اسلام ایجاد کرده اند گفت: تا کی باید بنشینیم و این جنایات را تماشا کنیم؟

ایشان افزودند امروز در اینجا جمع شده ایم تا درباره یکی از مهمترین مشکلات جهان اسلام مشورت و رایزنی کنیم و راه حلی برای این مشکل بزرگ و اعمال شوم تکفیری‌ها بیابیم.

مرجع تقلید شعیان گفتند: اسلام دین محبت و رافت حتی نسبت به غیرمسلمانان است. ما باید به دنیا اثبات کنیم که روش آنها از اسلام بیگانه است. و جوانانی که جذب آنها شده اند را از آنها جدا کنیم. مبارزه نظامی با این گروه لازم است اما کافی نیست. باید ریشه های آنها بوسیله علمای اسلام خشکیده شود.

آیت الله مکارم شیرازی سپس سخنان خود را به زبان عربی ایراد نمودند که ترجمه آن به شرح زیر است:

سه هدف مهم داریم:

هدف اول اینکه به دنیا اعلام کنیم به اجماع علمای اسلام، جنایات تکفیری ها ربطی به اسلام ندارد. اسلام دین محبت و رحمت و همزیستی به همه مذاهب است.

هدف دوم اینکه جوانانی که به گروههای تکفیری ملحق شده‌اند را از آتش جهنم نجات دهیم. زیرا خداوند فرموده هرکس مومنی را عمدا بکشد تا ابد در جهنم خواهد بود.

هدف سوم اینکه مشاوره کنیم برای دست یافتن به راه حلی که مسلمانان بتوانند از این وضعیت خارج شوند.

ما سه خط قرمز داریم: اولا: دوری از مسائل سیاسی مختلف و مسائل افراطی دینی. ثانیا غدم طرح هیچ مساله اختلافی مذهبی، حتی یک کلمه. بلکه باید دستان خود در دست یکدیگر بگذاریم.

ثالثاً: احترام به همه مذاهب اسلامی.

آیت الله مکارم شیرازی سپس به خطرات جریانهای تکفیری اشاره کرده و گفتند: متاسفانه جنایات تکفیریون به دشمنان اسلام بهانه ای داده است که اسلام را دین خشونت جلوه دهند.

ایشان استفاده گروه داعش از نام جلی «دولت اسلامی عراق و شام» هم اشاره کردند و فرمودند: داعش نه «دولت» است و نه «اسلامی» اما دشمنان اسلام این نام را دائما تکرار می کنند تا اسلام را بد جلوه دهند.

اما اکنون با فراموش شدن این دستورات قرآنی، جنایات زیادی صورت می‌گیرد که چهره اسلام را سیاه جلوه می‌دهد.

ما باید ریشه‌ها و منابع اصلی این انحرافات را بشناسیم. بسیاری از پیروان سلفیت خشونت را محکوم کرده‌اند و حتی مفتی اعظم عربستان سعودی دو فتوا صادر کرد. در فتوای اول می‌گوید اندیشه‌های افراطی و تروریستی که به فساد در زمین می‌پردازد ربطی به اسلام ندارد و تصریح کرده است که از اهل جهنم هستند.

در فتوای دوم با شدت بسیار اعمال تروریستی که در روز عاشورا احساء صورت گرفت را محکوم کرد و خواستار قصاص برای مرتکبان آن شد. این دو فتوا قابل تقدیر است.

آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی در ادامه فرمودند: باید شر تندروها را از سر اسلام از بین ببریم.

باید به اظهارنظر پاپ و واتیکان نیز اشاره کنیم. من نامه‌ای به او نوشتم و صریحا اعلام کردم که این اعمال حرام است و شما نباید به تحریم حملات علیه مسلمانان اکتفا کنید بلکه باید از مسلمانان و مسیحیان به شکل یکسان دفاع کنید.

وی نیز نامه‌ای فرستاد و گفت که از این مواضع تشکر می‌کنم.

مرجع تقلید شیعیان در ادامه به ریشه‌های تکفیری ها اشاره کرده و گفتند: 1. استبداد رأی: تکفیریان عملا درک کتاب و سنت را به انحصار خومد در آورده‌اند و می‌گویند مفاهیم شرک، ایمان، بدعت و توسل همان است که ما می‌گوییم. درحالی که بسیاری از علمای بزرگ اهل سنت هم با آنها مخالف هستند که این علمای بزرگ نیز از نظر آنان کافر هستند!

اکثر آنان به آیه شریف «فاسألوا اهل الذکر» عمل می‌کردند و از مشورت علمای بزرگ کشورهای مختلف کمک می‌گرفتند نجات پیدا می‌ردند.

2. ایمان به برخی از آیات و افکار برخی دیگر آنها تعدادی از آیات که ظاهرا با افکار آنها موافق است را می‌گیرند و آیات دیگر را نادیده می‌گیرند.

مثلا در مساله نفی غیبت آنها استدلال می‌کنند که قرآن از زبان پیامبر(ص) می‌گوید: اگر علم غیب می‌دانستم خیر بسیاری از خود جمع آوری می‌کردم» ولی به آیه کرسی نگاه می‌کنند که می فرماید کسی علمی ندارد مگر آنجا که خداوند بخواهد یا آیه دیگری از زبان حضرت مسیح از غیب خبر می‌دهد.

آیت الله العظمی مکارم شیرازی در ادامه گفتند: آنها با این برداشت غلط و یکجانبه از آیات قرآن کریم، هرکس که از پیامبر(ص) و افراد مقدس استمداد کنند را کافر می‌دانند و بین آنان و کافران جاهلی فرقی نمی‌گذارند و حتی آنان را بدتر از کفار دوران جاهلیت مید‌انند.

درحالی که مساله شرک و ایمان در آیات قرآنی بسیار واضح است و مشرک کسی است که برای خداوند شریک قائل شود و دیگران در مرتبه و احدی با قرآن قرار دهند.

ما سوال می‌کنیم که آیا کسی از مسلمین هست که اولیا الهی را شریک خداوند قرار دهد؟ یا مساوی خداوند قرار دهد؟ یا در جوهر و ذات مثل خدا قرار دهد؟ آیا معتقد نیستند معجزات و کرامات اولیاء الهی نیز به مشیت الهی است؟

ایشان به معجزاتی که حضرت عیسی(ع) انجام داد فرمودند: آیا مسیح مشرک بود؟ آیا اصحاب او که خواستار معجزه از آن حضرت شدند کافر بودند؟ آیا خون آنان مباح بود؟ اگر این تکفیریان در آن عصر بودند شاید در حق مسیح نیز اینگونه می‌کردند می‌گفتند زیرا آنها توجه ندارند که همه این کارها به اذن خداوند است.

آیت‌الله مکارم شیرازی با تشریح اعتقاد صحیح به توحید گفتند: توسل و شفاعت، تنها و تنها به اذن خداوند صورت می‌گیرد و اولیاء الهی بدون خواست خداوند کاری نمی‌توانند انجام دهند.

ما با درد بسیار اعلام میکنیم تکفیری‌ها از قرآن و اسلام جز اندکی را درک نکرده‌اند چون نزد علمای واقعی تحصیل نکرده‌اند لذا آیات را به اشتباه تفسیر می‌کنند.

ما فقط به ذکر مشکلات اکتفا می‌کنیم و درد را بیان می‌کنیم درحالی‌که باید راه‌حل‌ها و درمان‌های مناسب را نیز جستجو کنیم تا اندیشه‌هایی که منبع همه مشکلات شده است را از بین ببریم و بین مسلمانان وحدت ایجاد خواهد کرد.

قرآن کریم ایجاد تفرقه را یکی از شعبه‌های شرک قلمداد نموده و فرموده است: از مشرکان و کسانی که دچار تفرقه شدند نباشید.

امسال به عنوان سال عاری از خشونت و افراط نامگذاری شده است اما می‌بینیم که خونهای بسیاری ریخته می‌شود و اموال و ناموس مردم جهان غارت می‌شود اما کشورهای غربی و عربی فقط به راه حل نظامی بسنده می‌کنند درحالی که این اقدامات کافی نیست و باید از لحاظ فکری ریشه یابی کنیم.

ما فقط به ذکر مشکلات اکتفا می‌کنیم و درد را بیان می‌کنیم درحالی‌که باید راه‌حل‌ها و درمان‌های مناسب را نیز جستجو کنیم تا اندیشه‌هایی که منبع همه مشکلات شده است را از بین ببریم و بین مسلمانان وحدت ایجاد خواهد کرد.

قرآن کریم ایجاد تفرقه را یکی از شعبه‌های شرک قلمداد نموده و فرموده است: از مشرکان و کسانی که دچار تفرقه شدند نباشید.

امسال به عنوان سال عاری از خشونت و افراط نامگذاری شده است اما می‌بینیم که خونهای بسیاری ریخته می‌شود و اموال و ناموس مردم جهان غارت می‌شود اما کشورهای غربی و عربی فقط به راه حل نظامی بسنده می‌کنند درحالی که این اقدامات کافی نیست و باید از لحاظ فکری ریشه یابی کنیم.

آیت الله مکارم شیرازی در پایان سخنان خود یک طرح عملی برای این ریشه یابی اعمال کردند و گفتند پیشنهاد می‌کنیم که دبیرخانه دائمی این کنگره تشکیل شود و مقر آن در یکی از شهرهای مهم جهان اسلام ایجاد گردد و موسسات بزرگ اسلامی و علمای جهان اسلام در آن عضویت داشته باشند و راه حل‌های ریشه کنی جریان‌های افراطی را پژوهش نمایند.