مقایسه‏ تصادف‏ات رانندگی ایران و سایر کشورها نشان می‏‌دهد که در سال‌های 1375-1373 برعکس بسیاری از کشورها، تصادفات رانندگی ایران 55 درصد رشد داشته است، همچنین شاخص مربوط به تعداد قربانیان تصادفات ایران چند برابر شاخص‏ مشابه در کشورهای دیگر است.

این روند رو به رشد در کنار هزینه‌های سنگینی که برای کشور داشت، از نظر اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز زیان سنگینی بر‌ خانواده قربانیان تحمیل می‌کرد؛ در این راستا‌ ‌‌بالأخره در قانون برنامه پنجم الزامی ‌مبنی بر کاهش 10 درصدی سوانح رانندگی در هر سال تعیین شد.

پس از الزام قانون برنامه مبنی بر کاهش 10 درصدی سوانح رانندگی، ‌رقم 28 هزار کشته تصادفات رانندگی در سال‌های 82 و 83 به 18 هزار نفر در سال 92 کاهش یافت؛ دست یابی به این آمار در 10 سال مطلوب بود اما با این حال هم در حال حاضر به طور متوسط روزانه‌ 50 نفر انسان در سوانح رانندگی جان می‌بازند و این رقم غیر از نقص عضو‌ دائم سالانه 300 هزار نفر در سوانح رانندگی است که هزینه‌های بسیار سنگینی برای کشور دارد.

‌از سال 85 تا پنج ماهه ابتدای امسال حدود 2 میلیون و 700 هزار نفر در سوانح رانندگی مصدوم شدند و در این مدت 130 هزار نفر هم در سوانح رانندگی معلول‌ ‌شده‌اند.

امسال هم براساس آمار پزشکی قانونی، تا پایان مهرماه 10 هزار و 880 نفر در سوانح رانندگی کشته شدند که نسبت به مدت مشابه سال قبل 6.6 درصد کاهش داشته‌ است و  770 انسان کمتر از سال گذشته کشته شدند.

* 3 ثانیه مؤثر در بروز سوانح رانندگی

‌در پدید آمدن تصادفات رانندگی چهار عامل خطای انسانی، جاده، وسیله نقلیه و محیط، مؤثر است؛‌ بر اساس آمارها و بررسی‌های انجام شده انسان 65 درصد، خودرو 15 درصد، جاده‌ 13 درصد و شرایط محیطی هفت درصد در بروز تصادفات رانندگی مؤثر هستند، البته این ارقام در کشور‌های مختلف، جاده‌‌های مختلف و شرایط محیطی متغیر، متفاوت است.

قطعاً خطای عامل انسانی دلیل‌ اصلی بروز سوانح رانندگی است، به هر حال اگر فرض را بر این‌ قرار دهیم که خودرو و جاده هر دو ناایمن باشند، این عامل انسانی است که باید خود تفکر کرده و با رعایت قوانین و صرف‌نظر از بسیاری از خواسته‌های خود، به عنوان مثال از حداقل سرعت مجاز استفاده کند.

در میان خطای انسانی مؤثر در بروز سوانح رانندگی، می‏‌توان به نادیده‏ گرفتن مقررات و خطاهای رانندگی، نگرش‌های ترافیکی نادرست، خستگی و خواب آلودگی، مصرف مواد مخدر و الکل، رانندگی در ساعات سیاه (آخر شب‌ها، اوایل صبح، بعد از ناهار)‌‌ اشاره کرد.‌

‌بر اساس بررسی‌های انجام شده، یک ثانیه قبل از وقوع تصادف به خطای انسانی مربوط است، یک ثانیه در حین تصادف با کیفیت و ایمنی خودرو ارتباط دارد و یک ثانیه پس از تصادف به اثر جاده (راه) مرتبط است که در مجموع 3 ثانیه مؤثر در بروز تصادفات رانندگی را شامل می‌شوند.

* توسعه‌یافتگی با سوانح رانندگی ارتباط غیر مستقیم دارد

کشورهای در حال توسعه بالاترین ارقام تلفات سوانح رانندگی دنیا را به خود اختصاص دادند؛ توسعه‌یافتگی با سوانح رانندگی ارتباط غیر مستقیم دارد، البته هستند کشورهای در حال توسعه‌ای که سوانح رانندگی خود را کاهش دادند.

هر 6 ثانیه یک نفر در جهان بر اثر سوانح رانندگی کشته می‌شود، ‌سالانه حدود یک میلیون و 300 هزار نفر بر اثر سوانح رانندگی در دنیا کشته و 50 میلیون نفر مصدوم می‌شوند که این یک فاجعه انسانی جبران ناپذیر است.

از هر 10 نفر کشته در حوادث رانندگی 9 نفر در کشورهای در حال توسعه هستند، با وجودی که کشورهای توسعه‌یافته خودروهای بیشتری دارند، اما با ایجاد نظام صحیح در رانندگی و اجرای دقیق قوانین و مقررات مربوطه خود را از آسیب‌های رانندگی در امان نگاه داشته‌اند.

* خودرویی که بیشترین تلفات سوانح جاده‌ای را دارد

طبق تحقیقات انجام شده در‌ اداره کل راه و ترابری استان فارس به عنوان یکی از استان‌هایی که بیشترین جاده‌های کشور را در خود جای داده است، ‌با بررسی عملکرد خودرو پراید و انواع وانت ‌می‌بینیم که خودرو پراید‌ در 34 درصد و انواع‌ وانت در 22 درصد ‌تصادفات رانندگی این استان حضور دارند؛ این آمار در تصادفات فوتی در پراید به 26 درصد و در انواع وانت به 16 درصد می‌رسد و در تصادفات جرحی در پراید و انواع وانت به ترتیب 36 درصد و 23 درصد است.

اولین خودرو بسیاری از خانواده‌‌ها ‌پراید است و این به معنی بی تجربه بودن برخی از رانندگان پراید است، ضعف‌های این خودرو در کنار نا آشنا بودن رانندگان این به رانندگی ماهر (که اغلب رانندگان آن درون شهری و نا آشنا در جاده‌ها هستند)‌ موضوع را حاد‌تر کرده است.‌

در همین تحقیق‌ انجام شده در جاده‌های استان فارس، در 65 درصد از تصادفات سواری با کامیون، سواری‌ها مقصر هستند که این نشان دهنده نقش پر اهمیت وضع قوانین است.

در پایان این تحقیق نتیجه‌گیری شده است که با اعمال قانون (Enforcement) و نظارت بر رفتار ترافیکی رانندگان توسط پلیس، 39 درصد از 65 درصد عوامل انسانی کاهش پیدا می‌کند، ممنوعیت تردد خودرو غیر ایمن‌ در جاده‌ها‌ 19 درصد تلفات را کاهش می‌دهد، ساماندهی مدیریت وانت بارها و پلاک عمومی شدن شان و نظارت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای بر آنها‌ 11 درصد تلفات را کاهش خواهد داد و در آخر حذف نقاط پر حادثه (بخشنده کردن جاده‌ها) 6 درصد از تلفات را کاهش خواهد داد.

* بیشترین قربانیان سوانح رانندگی عابران پیاده و موتورسیکلت سواران

بیشترین قربانیان سوانح رانندگی در ایران‌ در سنین 50-20 سالگی و در عابران پیاده و موتورسیکلت‌سواران دیده می‏‌شود.

طبق آمار 45 درصد از تلفات سوانح رانندگی ما مربوط به جوانان است؛ عامل بروز 80 درصد از سوانح رانندگی ناشی از‌سرعت غیرمجاز سبقت غیرمجاز و عدم رعایت فاصله با اتومبیل جلویی است؛ 45 درصد تلفات‌ مربوط به عابران پیاده و موتورسواران و یک سوم تلفات سوانح رانندگی مربوط به درون‌ شهرها است.

‌سال گذشته حدود 300 هزار نفر در تصادفات رانندگی کشور مصدوم و معلول شدند،‌ این آمار در کنار خسارات‌های بالایی که به مصدومان سوانح و مسائل مالی وارد می شود به رقم بسیار بالایی می‌رسد.

‌تلفات و معلولیت مردان در سوانح رانندگی 3.5 برابر زنان است، ‌از هر 9 نفر کشته، هفت نفر مرد هستند که این موضوع به دلیل سرپرست خانوار بودن مردان، چرخه فقر را نیز در جامعه توسعه می‌دهد؛ هر ساله خسارت‌های مادی که از سوانح رانندگی به کشور اعمال می شود 6 درصد از رشد ناخالص ملی است.

بررسی آمار کشته شدگان در راه‌های کشور حاکی است که سالانه بیش از 14 هزار مرد که عموماً سرپرست خانوار‌ هستند، براثر سوانح رانندگی در راه‌های کشور کشته می‌شوند که خانواده‌ها از این بابت خسارت زیادی را متحمل می‌شوند.

در ایران از هر 10 نفر کشته شده در راه‌های کشور 7 نفر تحصیلات زیر دیپلم دارند و قطعاً با افزایش افراد تحصیل کرده شاهد ارتقاء ایمنی و کاهش سوانح رانندگی در راه‌های کشور خواهیم بود.

به هر حال با توجه به اینکه امروز جامعه ما جوان است و با افزایش تولید خودروها تا 10 سال آینده به طور حتم استفاده از وسایل نقلیه موتوری افزایش می‌یابد‌، باید به جای بی‌توجهی و چشم‌پوشی از این مسائل، آن را با صدای بلند در جامعه مطرح کنیم.

در جایی که خداوند رحمان کشته شدن حتی یک نفر را برابر کشته شدن جامعه می‌داند، مسئولیت ما در قبال رفتار ترافیکی چندین برابر می‌شود.