امروز در تاریخ؛
از ابلاغ پیام تاریخی امام خمینی (ره) به "گورباچف" تا درگذشت پدر شعر نو "نیمایوشیج"
ابلاغ پیام تاریخی امام خمینی (ره) به "گورباچف" ، درگذشت "نیمایوشیج" ، زادروز جلال الدین همایی استاد زبان و ادبیات فارسی، امضای پیمان "استارت 2" بین امریکا و روسیه و ... از مهمترین رخدادهای تاریخی امروز است.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، امروز 13 دی 1393 خورشیدی برابر با 11 ربیع الاول 1436 هجری و 3 ژانویه 2015 میلادی است. مهمترین رخدادهای تاریخی امروز از این قرار است:
ابلاغ پیام تاریخی امام خمینی (ره) به "گورباچف" رییس جمهور اتحاد جماهیر شوروی (1367 ش)
به قدرت رسیدن میخاییل گورباچف در اتحاد جماهیر شوروی، موجب تحوّلات عظیمی در جهان کمونیسم گردید. حضرت امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران که ناظر جریانات مهم سیاسی بین‌المللی بود، از این فرصت به نحو احسن استفاده کرده و با دعوت جهان کمونیسم به اسلام، در صدد برآمدند تا خلاء به وجود آمده از فروپاشی ماتریالیسم را با جایگزینی اسلام ناب محمدی (ص) پُر نمایند. به همین جهت هیأتی را به سرپرستی حضرت آیت‌اللَّه جوادی آملی به مسکو اعزام داشته تا پیام کتبی معظم‌له را به گورباچف در دعوت به اسلام ارایه دهند. امام خمینی (ره) در این پیام با بینشی برخاسته از مکتب وحی و فراتر از وقایع روزمره و اتفاقات سیاسی، به ترسیم این رویداد مهم پرداختند. استفاده دقیق و بهنگام از این فرصت تاریخی در جهت ابلاغ ندای فطرت و پیام توحید، بیان غنای دین مبین اسلام و آمادگی حوزه‌های علمیه تشیع جهت پاسخگویی به نیازهای فکری و اعتقادی نسل معاصر، برقراری رابطه معنوی و ابراز همدردی و حمایت از مسلمانان شوروی و دیگر کشورهای بلوک شرق، ایستادگی نظام جمهوری اسلامی ایران بر اصل خدشه‌ناپذیر نه شرقی نه غربی و مبارزه با شکل‌های استکبار در چهره‌های مختلف آن، پیش‌بینی شکست قطعی مارکسیسم در میدان عمل و فروپاشی نظام الحادی کمونیسم، هشدار جدی نسبت به فروغلتیدن در دام قطب دیگر استکبار جهانی و نظام سرمایه‌داری غرب، تحقق وعده‌های الهی و بازگشت نهایی جامعه انسانی به فطرت خداجوی خویش، از جمله ویژگی‌ها و نکات برجسته این پیام است. امام خمینی (ره) در بخشی از این پیام فرمود: "برای همه روشن است که از این پس کمونیسم را باید در موزه‌های تاریخ سیاسی جهان جستجو کرد، چرا که مارکسیسم جوابگوی هیچ نیازی از نیازهای واقعی انسان نیست... از شما می‌خواهم درباره اسلام به صورت جدی تحقیق و تفحّص کنید و این نه به خاطر نیاز اسلام و مسلمین به شما، که به جهت ارزش‌های والا و جهان شمول اسلام است."
آغاز "کنفرانس گوادلوپ" با حضور سران کشورهای غرب برای بررسی اوضاع ایران (1357 ش)
در مقطعی که سراسر ایران، در تظاهرات و راهپیمایی علیه رژیم پهلوی بود و هر لحظه ضعف و انحطاط آن، بیشتر نمایان می‌شد، سران چهار قدرت بزرگ غرب به پیشنهاد فرانسه، در جزایر گوادلوپ در شرق دریای کاراییب در آمریکای مرکزی گرد هم آمدند و به بررسی رویدادهای ایران و آینده آن پرداختند. در این کنفرانس، جیمی کارتر رییس جمهور وقت آمریکا، هلموت اشمیت، صدراعظم اسبق آلمان غربی، جیمز کالاهان، نخست وزیر انگلستان و ژیسکار دستن، رییس جمهور وقت فرانسه، با هدف حفظ منافع خود در ایران، به تبادل نظر پرداختند. کارتر معتقد بود، به علت وضعیت حاکم بر ایران، دیگر امکان حمایت از شاه وجود ندارد. وی توانست، سران سه کشور دیگر حاضر در گوادلوپ را با خود همراه سازد و برای ارتباط با دولت بعد از رژیم پهلوی، به برنامه‌ریزی بپردازند. ضمن آن که ژیسکار دِستن امیدوار بود با توجه به حضور امام خمینی (ره) در فرانسه، بتواند نقش واسطه با نیروهای مخالف رژیم شاهنشاهی را ایفا نماید. با شکل‌گیری این کنفرانس و سپس نتایج آن، محمدرضا پهلوی که تصمیم به خروج از ایران داشت، کار خود را به کلی تمام شده دید و متوجه شد که دیگر حمایت‌های پیشین غرب برای او و رژیم شاهنشاهی وجود ندارد.
آغاز به کار نخستین گردهمایی جنبش های آزادی بخش جهان در تهران (1358 ش)
نخستین گردهمایی جنبش‌های آزادی بخش جهان در تهران گشایش یافت و نمایندگان نهضت‌های آزادی‌بخش در آن حضور یافتند. شناساندن ابعاد عمیق و گسترده انقلاب اسلامی به جهانیان، معرفی نهضت‌های آزادی‌بخش جهان و فراهم آوردن زمینه‌های مساعد برای وحدت هرچه بیشتر این نهضت‌ها در برابر ظلم و جور امپریالیسم جهانی، از اهداف اصلی این گردهمایی بود.
درگذشت "نیمایوشیج" شاعر نوسرای معاصر (1338 ش)
علی اسفندیاری معروف به نیما یوشیج در سال 1276 ش در روستای یوش در استان مازندران به دنیا آمد. او در مدرسه چندان موفق نبود و به تحصیلات آکادمیک اهمیتی نمی‌داد. انقلاب‌های اجتماعی سال‌های 1300 و 1301، نیما را به کناره‌گیری از مردم و زندگی در میان جنگل‌ها و دامان طبیعت و هوای آزاد کشاند و در آن‌جا اشعار بیشتری سرود. نیما از 1311 ساکن تهران شد و تا اواخر عمر در آن جا ماند. نیما با حرکتی که در طول زندگی خود داشت، نشان داد که از شعر و هنر، ادراکی عمیق و تازه دارد و شایستگی این را داراست که در عرصه سرشار و پربار ادب فارسی، بنیانگذار شیوه‌ای نوین باشد. بنابراین نیما، شعری را وارد صحنه ادب فارسی نمود که در عین دارا نبودن قافیه و ردیف، دارای وزن و هجا بود. این سبک شعر به شعر نو و شعر نیمایی مشهور است و افراد فراوانی به پیروی از سبک او، هنر آزمایی کرده‌اند. شعر آزاد نیمایی تفاوت‌های آشکاری با شعر سنتی داشته، از لحاظ عاطفی بیشتر جنبه اجتماعی و انسانی دارد و تخیل و صور خیال هر شاعر از تجربه شخص او سرچشمه می‌گیرد. او از لحاظ زبان، هر کلمه‌ای را در شعر نو به کار می‌برد با این شرط که با کلمات همجوار، بیگانه و ناساز نباشد. به نظر او وزن باید تابع احساسات و عواطف شاعر باشد. نیمایوشیج را به حق، پدر شعرِ نو فارسی می‌خوانند. از نیما یوشیج به غیر از مجموعه اشعار، آثار دیگری به چاپ رسیده است از جمله: داستان‌ها، اشعار، آثار تحقیقی، یادداشت و نامه‌ها. نیما یوشیج سرانجام در شانزده دی ماه 1338 ش در هفتاد سالگی در تهران بدرود حیات گفت و در امامزاده عبداللَّه تهران به خاک سپرده شد. سی و چهار سال بعد، در دی ماه 1372، به همت مردم نور و یوش، پیکر نیما یوشیج از امامزاده عبداللَّه تهران به زادگاهش، یوش منتقل شد و در آن‌جا مدفون گردید.
زادروز جلال الدین همایی ادیب، شاعر و استاد زبان و ادبیات فارسی (1278 ش)
جلال‌الدین همایی ادیب، شاعر و استاد زبان و ادبیات فارسی، در سال ۱۲۷۸ در اصفهان زاده شد. همایی از سن یازده سالگی به مدت بیست سال در مدرسه نماورد از مدارس قدیم و معروف اصفهان که مرکز دانش و فرهنگ این شهر بود به کسب علوم اسلامی پرداخت. جلال طی این سالها ادبیات عرب، فقه، اصول، تفسیر، درایه، رجال، هیئت، نجوم، استخراج تقویم، فنون ریاضی، طب و فلسفه را در نزد بزرگ‌ترین علما و روحانیون ایران فراگرفت و خود نیز مدتی مدرس بزرگ‌ترین حوزه‌های علمی و ادبی اصفهان بود. جلال‌الدین همایی در سال ۱۳۰۰ به نظام آموزشی جدید پیوست و ابتدا به تدریس در مدرسه صارمیه اصفهان پرداخت. سپس در سال ۱۳۰۷ به تهران آمد و از طرف وزارت معارف وقت عهده‌دار تدریس فلسفه و ادبیات در تبریز گردید. همائی درسال ۱۳۱۰ به تهران منتقل شد و در دارالفنون، دبیرستان نظام و دانشکده افسری به تدریس ادبیات پرداخت. وی پس از تأسیس دانشگاه تهران به این دانشگاه دعوت شد و سالها در دورهٔ دکتری دانشکده‌های حقوق و ادبیات تدریس کرد و مدتی نیز عضو فرهنگستان ایران بود. استاد همائی دو دوره نیز به دعوت دانشگاههای بیروت و لاهور در این دانشگاهها تدریس نمود که با استقبال محافل علمی این کشورها مواجه شد. در سال ۱۳۵۶ دانشگاه تهران مراسم بزرگداشت این استاد بزرگ تاریخ و فرهنگ ایران را برگزار کرد و در این مراسم نسخه ای از کتاب همائی نامه که به قلم همکاران و ارادتمندان استاد تهیه شده بود به او تقدیم گردید. جلال‌الدین همائی علاوه بر تألیف و تصحیح کتب متعدد شعر هم می‌سرود وبیش از پانزده هزار بیت او در دیوانی گردآوری شده است. از مشهورترین اشعار او مسجد کبود است که در وصف مسجد کبود تبریز و اظهار تأسف از ویرانی آن سروده است.
تولد عالم بزرگ شیعه شیخ "آقا بزرگ تهرانی" مؤلف و محقق شهیر (1293 ق)
آیت اللَّه تهرانی از محدثان بزرگی همچون محدّث نوری، شیخ علی خاقانی، سید ابوتراب خوانساری، شیخ محمد طه نجف، آخوند خراسانی، شیخ الشریعهٔ اصفهانی، حاج شیخ عباس قمی و... اجازهٔ نقل حدیث گرفت. همچنین علمای بزرگی از شیخ آقابزرگ تهرانی اجازهٔ نقل روایت گرفته‌اند که حضرات آیات عظام: سیدحسین بروجردی، علامه امینی، سیدعبدالحسین شرف الدین، سید عبدالهادی شیرازی، سیدمحمد هادی میلانی، شیخ مرتضی حائری یزدی، محمدرضا حکیمی، علامه طباطبایی، سیدشهاب الدین مرعشی نجفی و ده‌ها عالم فاضلِ دیگر از آن جمله‌اند. آثار قلمی و کتاب‌های شیخ آقابزرگ تهرانی را تا هشتاد جلد می‌توان شمرد که الذّریعَة الی تَصانیفِ الشّیعهَ در 29 جلد در بیان آثار قلمی و هنری عالمان شیعه و نیز طَبَقاتُ اعلامُ الشّیعه در 20 جلد حاوی زندگی دانشمندان شیعه، مهمترین آثار این رجالی و محدث بزرگ می‌باشند. شیخ آقابزرگ تهرانی در سیزدهم ذیحجهٔ سال 1389 ق برابر با 12 اسفند 1348 ش در نجف وفات یافت و در آن شهر به خاک سپرده شد.
رحلت آیت‌اللَّه "سیدحسن صدر" عالم برجستهٔ مسلمان (1354 ق)
آیت اللَّه سیدحسن فرزند سید هادی، معروف به صدر که نَسَب شریفش با سی واسطه به حضرت امام موسی کاظم (ع) می‌رسد، از شخصیت‌های برجسته و علمای شیعه می‌باشد. وی پس از تکمیل دروس مقدمات و سطح، در 18 سالگی به نجف اشرف مشرف شد و در آن جا از محضر اساتیدی چون میرزای شیرازی بهره‌های وافر یافت و در اکثر علوم به تبحر رسید. آیت‌اللَّه صدر تمام اوقات خود را صرف فراگیری علوم مختلف می‌نمود و تألیفات ارزنده‌ای از خود برجای گذاشته است.: احیاء النفوس، شیعه و فُنون الاسلام (که تقدم علمای شیعه در وضع علوم مختلف را بیان کرده است) و نَهایةُالدّرایه از جمله آثار اوست.
وفات آیت اللَّه شیخ "مهدی مدرس یزدی" فقیه وارسته (1413 ق)
علامه مهدی مدرس یزدی درسال 1330 قمری در یزد و در یک خانوادهٔ روحانی متولد شد و در حوزهٔ علمیهٔ قم و نجف اشرف به تحصیل علوم اسلامی پرداخت. ایشان از مراجع عظام وقت همچون: سیدابوالحسن اصفهانی، سیدضیاءالدین عراقی، حاج آقاحسین بروجردی و... گواهی اجتهاد دریافت کرد. علامه مدرس یزدی پس از نجف اشرف مجدداً به قم مراجعت نمود و از آن جا به تهران هجرت کرده و تا پایان عمر در این شهر به اقامهٔ نماز جماعت و تدریس مشغول بود. ایشان به هنگام وفات 83 سال داشت.
درگذشت "پیر لاروس" ادیب و لغت شناس معروف فرانسوی (1875 م)
پیر لاروس ادیب و لغت شناس بزرگ فرانسوی در 23 اکتبر 1817 م در خانواده‌ای فقیر در شهر پاریس به دنیا آمد. لاروس تحصیلات خود را در شهر ورسای فرانسه ادامه داد و در این زمان، کتب منتشر شده در فرانسه و سایرنقاط جهان رامطالعه می‌کرد. وی از این زمان، درصدد تهیه فرهنگی جامع برآمد و با پشتکار فراوان، فرهنگ خود را به نام لاروس تکمیل نمود. تا اینکه با اتمام تحصیلات وی، فرهنگ او نیز کامل شد و انتشار یافت. او قبل از آن، تالیفات خود را از کتب لغت و دستور زبان برای تدریس در مدارس و انتشار روزنامه تعلیم و تربیت برای دانش‌آموزان آغاز کرده بود و سپس به تدوین این دایرةالمعارف بزرگ پرداخت. در این هنگامْ در فرانسه کسی نبود که اسم لاروس را نشنیده باشد. پیر لاروس فقط مبدع دایره‌المعارف نیست بلکه او نخستین کسی است که کتاب‌های تدریسی آموزشگاه‌ها را تدوین و روش آنها را عوض کرده و به صورت امروزی درآورده است. لاروس بر اثر کار مداوم بیمار شد تا اینکه در سوم ژانویه 1875 م در 58 سالگی درگذشت. اکنون هرساله دایره المعارف وکتب لغت و فرهنگ‌های تاریخی و جغرافیایی متعدد به نام لاروس از طرف هیأت‌های علمی فرانسه منتشر می‌شود که نام لاروس را جاودان ساخته است.
سرنگونی "مانوئل نوریگا" در پاناما پس از مداخله نظامی امریکا (1990 م)
پس از مرگ عمر توریخوس رهبر نظامی پاناما در سال 1981 و چند سال آشفتگی سیاسی، سرانجام قدرت به دست یک ژنرال دیگر به نام مانوئل نوریگا افتاد. وی پیش از آن درصدد اعمال سلطه مستقیم بر کانال پاناما و خارج ساختن آن از دست نیروهای امریکایی بود. وی همچنین به علت عدم تمکین از سیاست امریکا و نیز ایجاد روابط نزدیکی که با دو رژیم مخالف امریکا در منطقه یعنی کوبا و نیکاراگوئه برقرار کرده بود در سال 1988 از طرف دولت امریکا متهم به مباشرت و شرکت در قاچاق مواد مخدر به امریکا شد و یک دادگاه امریکایی، حکم تعقیب و بازداشت او را صادر نمود. پس از این اتهام، نوریگا از طرف رئیس جمهور پاناما از فرماندهی گارد ملی کشور برکنار گردید، اما نوریگا طی کودتایی قدرت را در دست گرفت و از آن‌پس جنگ تبلیغاتی شدیدی علیه نوریگا ایجاد شد. امریکا برای وادار ساختن نوریگا به استعفا، پاناما را تحت فشار اقتصادی قرار داد ولی او حاضر به عقب نشینی نشد تا اینکه نیروهای نظامی امریکا در نیمه دوم سال 1989، پاناما را مورد حمله قرار دادند. این جنگ نابرابر با مقاومت دلیرانه ارتش کوچک و مردم غیرتمند پاناما، دو هفته به طول انجامید و پس از بمباران وسیع مناطق غیرنظامی این کشور، نوریگا به سفارت واتیکان پناهنده شد. اما سفارت واتیکان یک هفته بعد در سوم ژانویه 1990 نوریگا را تحویل نیروهای امریکایی داد و وی نیز پس از محاکمه به حبس ابد محکوم شد.
امضای پیمان "استارت 2" بین امریکا و روسیه (1993 م)
مذاکرات محدود ساختن سلاح های استراتژیک، از سال 1969 م بین امریکا و شوروی سابق آغاز شد و در طی چند مرحله به امضای قراردادهای سالت 1 و 2 انجامید. هرچند در این میان پس از تهاجم شوروی به افغانستان، تنش‌هایی میان امریکا و شوروی بروز کرد ولی با روی کار آمدن گورباچف و ایجاد دگرگونی در شوروی و فروپاشی این کشور، مذاکرات محدود ساختن این سلاح‌ها ادامه یافت و به امضای قرارداد استارت 1 و 2 منجر شد. بر اساس پیمان استارت 2 که در سوم ژانویه 1993 م بین رؤسای جمهوری امریکا و روسیه امضا شد، دو کشور متعهد شدند، دو سوم از تسلیحات زرّادخانه هسته‌ای خود بکاهند. این پیمان در ادامه اهداف پیمان استارت 1 مبنی بر کاهش سلاح‌های هسته‌ای امریکا و روسیه بود. همچنین دو طرف موافقت کردند که موشک‌های کوتاه برد و متوسط خود را نابود کنند. امریکا به این دلیل با انعقاد پیمان استارت 2 موافقت کرد که در پی فروپاشی شوروی، روسیه سیاست همکاری با غرب را در پیش گرفته بود و خطر مهمی برای امریکا محسوب نمی‌شد.
به قدرت رسیدن میخاییل گورباچف در اتحاد جماهیر شوروی، موجب تحوّلات عظیمی در جهان کمونیسم گردید. حضرت امام خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران که ناظر جریانات مهم سیاسی بین‌المللی بود، از این فرصت به نحو احسن استفاده کرده و با دعوت جهان کمونیسم به اسلام، در صدد برآمدند تا خلاء به وجود آمده از فروپاشی ماتریالیسم را با جایگزینی اسلام ناب محمدی (ص) پُر نمایند. به همین جهت هیأتی را به سرپرستی حضرت آیت‌اللَّه جوادی آملی به مسکو اعزام داشته تا پیام کتبی معظم‌له را به گورباچف در دعوت به اسلام ارایه دهند. امام خمینی (ره) در این پیام با بینشی برخاسته از مکتب وحی و فراتر از وقایع روزمره و اتفاقات سیاسی، به ترسیم این رویداد مهم پرداختند. استفاده دقیق و بهنگام از این فرصت تاریخی در جهت ابلاغ ندای فطرت و پیام توحید، بیان غنای دین مبین اسلام و آمادگی حوزه‌های علمیه تشیع جهت پاسخگویی به نیازهای فکری و اعتقادی نسل معاصر، برقراری رابطه معنوی و ابراز همدردی و حمایت از مسلمانان شوروی و دیگر کشورهای بلوک شرق، ایستادگی نظام جمهوری اسلامی ایران بر اصل خدشه‌ناپذیر نه شرقی نه غربی و مبارزه با شکل‌های استکبار در چهره‌های مختلف آن، پیش‌بینی شکست قطعی مارکسیسم در میدان عمل و فروپاشی نظام الحادی کمونیسم، هشدار جدی نسبت به فروغلتیدن در دام قطب دیگر استکبار جهانی و نظام سرمایه‌داری غرب، تحقق وعده‌های الهی و بازگشت نهایی جامعه انسانی به فطرت خداجوی خویش، از جمله ویژگی‌ها و نکات برجسته این پیام است. امام خمینی (ره) در بخشی از این پیام فرمود: "برای همه روشن است که از این پس کمونیسم را باید در موزه‌های تاریخ سیاسی جهان جستجو کرد، چرا که مارکسیسم جوابگوی هیچ نیازی از نیازهای واقعی انسان نیست... از شما می‌خواهم درباره اسلام به صورت جدی تحقیق و تفحّص کنید و این نه به خاطر نیاز اسلام و مسلمین به شما، که به جهت ارزش‌های والا و جهان شمول اسلام است."
آغاز "کنفرانس گوادلوپ" با حضور سران کشورهای غرب برای بررسی اوضاع ایران (1357 ش)
در مقطعی که سراسر ایران، در تظاهرات و راهپیمایی علیه رژیم پهلوی بود و هر لحظه ضعف و انحطاط آن، بیشتر نمایان می‌شد، سران چهار قدرت بزرگ غرب به پیشنهاد فرانسه، در جزایر گوادلوپ در شرق دریای کاراییب در آمریکای مرکزی گرد هم آمدند و به بررسی رویدادهای ایران و آینده آن پرداختند. در این کنفرانس، جیمی کارتر رییس جمهور وقت آمریکا، هلموت اشمیت، صدراعظم اسبق آلمان غربی، جیمز کالاهان، نخست وزیر انگلستان و ژیسکار دستن، رییس جمهور وقت فرانسه، با هدف حفظ منافع خود در ایران، به تبادل نظر پرداختند. کارتر معتقد بود، به علت وضعیت حاکم بر ایران، دیگر امکان حمایت از شاه وجود ندارد. وی توانست، سران سه کشور دیگر حاضر در گوادلوپ را با خود همراه سازد و برای ارتباط با دولت بعد از رژیم پهلوی، به برنامه‌ریزی بپردازند. ضمن آن که ژیسکار دِستن امیدوار بود با توجه به حضور امام خمینی (ره) در فرانسه، بتواند نقش واسطه با نیروهای مخالف رژیم شاهنشاهی را ایفا نماید. با شکل‌گیری این کنفرانس و سپس نتایج آن، محمدرضا پهلوی که تصمیم به خروج از ایران داشت، کار خود را به کلی تمام شده دید و متوجه شد که دیگر حمایت‌های پیشین غرب برای او و رژیم شاهنشاهی وجود ندارد.
آغاز به کار نخستین گردهمایی جنبش های آزادی بخش جهان در تهران (1358 ش)
نخستین گردهمایی جنبش‌های آزادی بخش جهان در تهران گشایش یافت و نمایندگان نهضت‌های آزادی‌بخش در آن حضور یافتند. شناساندن ابعاد عمیق و گسترده انقلاب اسلامی به جهانیان، معرفی نهضت‌های آزادی‌بخش جهان و فراهم آوردن زمینه‌های مساعد برای وحدت هرچه بیشتر این نهضت‌ها در برابر ظلم و جور امپریالیسم جهانی، از اهداف اصلی این گردهمایی بود.
درگذشت "نیمایوشیج" شاعر نوسرای معاصر (1338 ش)
علی اسفندیاری معروف به نیما یوشیج در سال 1276 ش در روستای یوش در استان مازندران به دنیا آمد. او در مدرسه چندان موفق نبود و به تحصیلات آکادمیک اهمیتی نمی‌داد. انقلاب‌های اجتماعی سال‌های 1300 و 1301، نیما را به کناره‌گیری از مردم و زندگی در میان جنگل‌ها و دامان طبیعت و هوای آزاد کشاند و در آن‌جا اشعار بیشتری سرود. نیما از 1311 ساکن تهران شد و تا اواخر عمر در آن جا ماند. نیما با حرکتی که در طول زندگی خود داشت، نشان داد که از شعر و هنر، ادراکی عمیق و تازه دارد و شایستگی این را داراست که در عرصه سرشار و پربار ادب فارسی، بنیانگذار شیوه‌ای نوین باشد. بنابراین نیما، شعری را وارد صحنه ادب فارسی نمود که در عین دارا نبودن قافیه و ردیف، دارای وزن و هجا بود. این سبک شعر به شعر نو و شعر نیمایی مشهور است و افراد فراوانی به پیروی از سبک او، هنر آزمایی کرده‌اند. شعر آزاد نیمایی تفاوت‌های آشکاری با شعر سنتی داشته، از لحاظ عاطفی بیشتر جنبه اجتماعی و انسانی دارد و تخیل و صور خیال هر شاعر از تجربه شخص او سرچشمه می‌گیرد. او از لحاظ زبان، هر کلمه‌ای را در شعر نو به کار می‌برد با این شرط که با کلمات همجوار، بیگانه و ناساز نباشد. به نظر او وزن باید تابع احساسات و عواطف شاعر باشد. نیمایوشیج را به حق، پدر شعرِ نو فارسی می‌خوانند. از نیما یوشیج به غیر از مجموعه اشعار، آثار دیگری به چاپ رسیده است از جمله: داستان‌ها، اشعار، آثار تحقیقی، یادداشت و نامه‌ها. نیما یوشیج سرانجام در شانزده دی ماه 1338 ش در هفتاد سالگی در تهران بدرود حیات گفت و در امامزاده عبداللَّه تهران به خاک سپرده شد. سی و چهار سال بعد، در دی ماه 1372، به همت مردم نور و یوش، پیکر نیما یوشیج از امامزاده عبداللَّه تهران به زادگاهش، یوش منتقل شد و در آن‌جا مدفون گردید.
زادروز جلال الدین همایی ادیب، شاعر و استاد زبان و ادبیات فارسی (1278 ش)
جلال‌الدین همایی ادیب، شاعر و استاد زبان و ادبیات فارسی، در سال ۱۲۷۸ در اصفهان زاده شد. همایی از سن یازده سالگی به مدت بیست سال در مدرسه نماورد از مدارس قدیم و معروف اصفهان که مرکز دانش و فرهنگ این شهر بود به کسب علوم اسلامی پرداخت. جلال طی این سالها ادبیات عرب، فقه، اصول، تفسیر، درایه، رجال، هیئت، نجوم، استخراج تقویم، فنون ریاضی، طب و فلسفه را در نزد بزرگ‌ترین علما و روحانیون ایران فراگرفت و خود نیز مدتی مدرس بزرگ‌ترین حوزه‌های علمی و ادبی اصفهان بود. جلال‌الدین همایی در سال ۱۳۰۰ به نظام آموزشی جدید پیوست و ابتدا به تدریس در مدرسه صارمیه اصفهان پرداخت. سپس در سال ۱۳۰۷ به تهران آمد و از طرف وزارت معارف وقت عهده‌دار تدریس فلسفه و ادبیات در تبریز گردید. همائی درسال ۱۳۱۰ به تهران منتقل شد و در دارالفنون، دبیرستان نظام و دانشکده افسری به تدریس ادبیات پرداخت. وی پس از تأسیس دانشگاه تهران به این دانشگاه دعوت شد و سالها در دورهٔ دکتری دانشکده‌های حقوق و ادبیات تدریس کرد و مدتی نیز عضو فرهنگستان ایران بود. استاد همائی دو دوره نیز به دعوت دانشگاههای بیروت و لاهور در این دانشگاهها تدریس نمود که با استقبال محافل علمی این کشورها مواجه شد. در سال ۱۳۵۶ دانشگاه تهران مراسم بزرگداشت این استاد بزرگ تاریخ و فرهنگ ایران را برگزار کرد و در این مراسم نسخه ای از کتاب همائی نامه که به قلم همکاران و ارادتمندان استاد تهیه شده بود به او تقدیم گردید. جلال‌الدین همائی علاوه بر تألیف و تصحیح کتب متعدد شعر هم می‌سرود وبیش از پانزده هزار بیت او در دیوانی گردآوری شده است. از مشهورترین اشعار او مسجد کبود است که در وصف مسجد کبود تبریز و اظهار تأسف از ویرانی آن سروده است.
تولد عالم بزرگ شیعه شیخ "آقا بزرگ تهرانی" مؤلف و محقق شهیر (1293 ق)
آیت اللَّه تهرانی از محدثان بزرگی همچون محدّث نوری، شیخ علی خاقانی، سید ابوتراب خوانساری، شیخ محمد طه نجف، آخوند خراسانی، شیخ الشریعهٔ اصفهانی، حاج شیخ عباس قمی و... اجازهٔ نقل حدیث گرفت. همچنین علمای بزرگی از شیخ آقابزرگ تهرانی اجازهٔ نقل روایت گرفته‌اند که حضرات آیات عظام: سیدحسین بروجردی، علامه امینی، سیدعبدالحسین شرف الدین، سید عبدالهادی شیرازی، سیدمحمد هادی میلانی، شیخ مرتضی حائری یزدی، محمدرضا حکیمی، علامه طباطبایی، سیدشهاب الدین مرعشی نجفی و ده‌ها عالم فاضلِ دیگر از آن جمله‌اند. آثار قلمی و کتاب‌های شیخ آقابزرگ تهرانی را تا هشتاد جلد می‌توان شمرد که الذّریعَة الی تَصانیفِ الشّیعهَ در 29 جلد در بیان آثار قلمی و هنری عالمان شیعه و نیز طَبَقاتُ اعلامُ الشّیعه در 20 جلد حاوی زندگی دانشمندان شیعه، مهمترین آثار این رجالی و محدث بزرگ می‌باشند. شیخ آقابزرگ تهرانی در سیزدهم ذیحجهٔ سال 1389 ق برابر با 12 اسفند 1348 ش در نجف وفات یافت و در آن شهر به خاک سپرده شد.
رحلت آیت‌اللَّه "سیدحسن صدر" عالم برجستهٔ مسلمان (1354 ق)
آیت اللَّه سیدحسن فرزند سید هادی، معروف به صدر که نَسَب شریفش با سی واسطه به حضرت امام موسی کاظم (ع) می‌رسد، از شخصیت‌های برجسته و علمای شیعه می‌باشد. وی پس از تکمیل دروس مقدمات و سطح، در 18 سالگی به نجف اشرف مشرف شد و در آن جا از محضر اساتیدی چون میرزای شیرازی بهره‌های وافر یافت و در اکثر علوم به تبحر رسید. آیت‌اللَّه صدر تمام اوقات خود را صرف فراگیری علوم مختلف می‌نمود و تألیفات ارزنده‌ای از خود برجای گذاشته است.: احیاء النفوس، شیعه و فُنون الاسلام (که تقدم علمای شیعه در وضع علوم مختلف را بیان کرده است) و نَهایةُالدّرایه از جمله آثار اوست.
وفات آیت اللَّه شیخ "مهدی مدرس یزدی" فقیه وارسته (1413 ق)
علامه مهدی مدرس یزدی درسال 1330 قمری در یزد و در یک خانوادهٔ روحانی متولد شد و در حوزهٔ علمیهٔ قم و نجف اشرف به تحصیل علوم اسلامی پرداخت. ایشان از مراجع عظام وقت همچون: سیدابوالحسن اصفهانی، سیدضیاءالدین عراقی، حاج آقاحسین بروجردی و... گواهی اجتهاد دریافت کرد. علامه مدرس یزدی پس از نجف اشرف مجدداً به قم مراجعت نمود و از آن جا به تهران هجرت کرده و تا پایان عمر در این شهر به اقامهٔ نماز جماعت و تدریس مشغول بود. ایشان به هنگام وفات 83 سال داشت.
درگذشت "پیر لاروس" ادیب و لغت شناس معروف فرانسوی (1875 م)
پیر لاروس ادیب و لغت شناس بزرگ فرانسوی در 23 اکتبر 1817 م در خانواده‌ای فقیر در شهر پاریس به دنیا آمد. لاروس تحصیلات خود را در شهر ورسای فرانسه ادامه داد و در این زمان، کتب منتشر شده در فرانسه و سایرنقاط جهان رامطالعه می‌کرد. وی از این زمان، درصدد تهیه فرهنگی جامع برآمد و با پشتکار فراوان، فرهنگ خود را به نام لاروس تکمیل نمود. تا اینکه با اتمام تحصیلات وی، فرهنگ او نیز کامل شد و انتشار یافت. او قبل از آن، تالیفات خود را از کتب لغت و دستور زبان برای تدریس در مدارس و انتشار روزنامه تعلیم و تربیت برای دانش‌آموزان آغاز کرده بود و سپس به تدوین این دایرةالمعارف بزرگ پرداخت. در این هنگامْ در فرانسه کسی نبود که اسم لاروس را نشنیده باشد. پیر لاروس فقط مبدع دایره‌المعارف نیست بلکه او نخستین کسی است که کتاب‌های تدریسی آموزشگاه‌ها را تدوین و روش آنها را عوض کرده و به صورت امروزی درآورده است. لاروس بر اثر کار مداوم بیمار شد تا اینکه در سوم ژانویه 1875 م در 58 سالگی درگذشت. اکنون هرساله دایره المعارف وکتب لغت و فرهنگ‌های تاریخی و جغرافیایی متعدد به نام لاروس از طرف هیأت‌های علمی فرانسه منتشر می‌شود که نام لاروس را جاودان ساخته است.
سرنگونی "مانوئل نوریگا" در پاناما پس از مداخله نظامی امریکا (1990 م)
پس از مرگ عمر توریخوس رهبر نظامی پاناما در سال 1981 و چند سال آشفتگی سیاسی، سرانجام قدرت به دست یک ژنرال دیگر به نام مانوئل نوریگا افتاد. وی پیش از آن درصدد اعمال سلطه مستقیم بر کانال پاناما و خارج ساختن آن از دست نیروهای امریکایی بود. وی همچنین به علت عدم تمکین از سیاست امریکا و نیز ایجاد روابط نزدیکی که با دو رژیم مخالف امریکا در منطقه یعنی کوبا و نیکاراگوئه برقرار کرده بود در سال 1988 از طرف دولت امریکا متهم به مباشرت و شرکت در قاچاق مواد مخدر به امریکا شد و یک دادگاه امریکایی، حکم تعقیب و بازداشت او را صادر نمود. پس از این اتهام، نوریگا از طرف رئیس جمهور پاناما از فرماندهی گارد ملی کشور برکنار گردید، اما نوریگا طی کودتایی قدرت را در دست گرفت و از آن‌پس جنگ تبلیغاتی شدیدی علیه نوریگا ایجاد شد. امریکا برای وادار ساختن نوریگا به استعفا، پاناما را تحت فشار اقتصادی قرار داد ولی او حاضر به عقب نشینی نشد تا اینکه نیروهای نظامی امریکا در نیمه دوم سال 1989، پاناما را مورد حمله قرار دادند. این جنگ نابرابر با مقاومت دلیرانه ارتش کوچک و مردم غیرتمند پاناما، دو هفته به طول انجامید و پس از بمباران وسیع مناطق غیرنظامی این کشور، نوریگا به سفارت واتیکان پناهنده شد. اما سفارت واتیکان یک هفته بعد در سوم ژانویه 1990 نوریگا را تحویل نیروهای امریکایی داد و وی نیز پس از محاکمه به حبس ابد محکوم شد.
امضای پیمان "استارت 2" بین امریکا و روسیه (1993 م)
مذاکرات محدود ساختن سلاح های استراتژیک، از سال 1969 م بین امریکا و شوروی سابق آغاز شد و در طی چند مرحله به امضای قراردادهای سالت 1 و 2 انجامید. هرچند در این میان پس از تهاجم شوروی به افغانستان، تنش‌هایی میان امریکا و شوروی بروز کرد ولی با روی کار آمدن گورباچف و ایجاد دگرگونی در شوروی و فروپاشی این کشور، مذاکرات محدود ساختن این سلاح‌ها ادامه یافت و به امضای قرارداد استارت 1 و 2 منجر شد. بر اساس پیمان استارت 2 که در سوم ژانویه 1993 م بین رؤسای جمهوری امریکا و روسیه امضا شد، دو کشور متعهد شدند، دو سوم از تسلیحات زرّادخانه هسته‌ای خود بکاهند. این پیمان در ادامه اهداف پیمان استارت 1 مبنی بر کاهش سلاح‌های هسته‌ای امریکا و روسیه بود. همچنین دو طرف موافقت کردند که موشک‌های کوتاه برد و متوسط خود را نابود کنند. امریکا به این دلیل با انعقاد پیمان استارت 2 موافقت کرد که در پی فروپاشی شوروی، روسیه سیاست همکاری با غرب را در پیش گرفته بود و خطر مهمی برای امریکا محسوب نمی‌شد.
برای مشاهده مجله شبانه اینجا کلیک کنید
