یعغوب طالبی افزود: با شروع ساخت این بنا در دورهٔ رازی در معماری ایران به پایان رسیده و این بنا نقطهٔ عطف و شروع معماری آذری میباشد که تلفیق آجر و کاشی و استفاده از کاشی در تزیین بناهای تاریخی در ایران از مشخصههای این دورهاست.
وی گفت:بهطور کلی گنبد سرخ بنایی مربعشکل است که در 2طبقه واقع شده و متشکل از سردابه و اتاق اصلی که برروی سکوی سنگی قرار دارد و به وسیلهٔ هفت ردیف پله میتوان به آن دسترسی یافت پنج پله در جلوی سکو واقع شده و پلهٔ ششم و هفتم جزء آستانهٔ درگاه محسوب میشوند.
اولین قسمت سردابه و صحن اصلی ساخته شده از پله ها که به صورت چهار ضلعی و مربعی شکل در دوره سلجوقی وسبک رازی آذری برای اولین بار در معماری ایران تلفیق کاشی آجر در تزینات گنبد سرخ دیده می شود.
وی با اشاره به کتیبهٔ ضلع شمالی نشانگر اسم و القاب بانی گنبد و تاریخ احداث بنا میباشد گفت: کتیبهٔ ضلع شرقی و جنوبی آن آیات قرانی و ضلع غربی آن حاکی از نام سازندهٔ بنا میباشد.
رییس اداره میرا ث فرهنگی معتقد است: این بنا قبل از رصدخانه مراغه برای تعیین ماههای سال و ساعات روز کاربرد داشته و سوراخهای ایجاد شده بر ضلعهای این بنا نشانگر این امر است این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۳۴ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیدهاست.
وی افزود:گنبد سرخ مراغه از قدیمی ترین مزاراست که از پنج مزار بزرگ موجود ساخته شده است که در آذربایجان شرقی بیشتر به گنبد قرمز شهرت دارد. در حال حاضر علی رغم وجود کتیبه های خوانا، کسی که در گنبد سرخ دفن شده بر ما ناشناخته است .
شهرستان مراغه با داشتن 5برج و بنای تاریخی در گذشته به شهر برجها معروف بوده است.
وی با اشاره به گنبد سرخ گفت: این گنبد دارای ۴ ضلع بوده، کتیبه ضلع شمالی نشانگر اسم و القاب بانی گنبد و تاریخ احداث بنا می باشد و کتیبه ضلع شرقی و جنوبی آن آیات قرانی و ضلع غربی آن حاکی از نام سازنده بنا می باشد.
معماری این دوره را میتوان مجموعهای از تمام معماریهای گذشته ایران دانست در این زمان بود که ادبیات ایران نیز زنده گشت و فردوسی شاهنامه را برای ایرانیان به جا گذاشت که یکی از پر افتخارترین آثار ادبی ایران است. معماری نیز در این دوره با نغز کاری پارسی، شکوه و عظمت پارتی و ریزه کاری خراسانی همراه بود.
این بنا با تلفیق آجر و کاشی و استفاده از کاشی در تزیین بناهای تاریخی در ایران از مشخصههای این دورهاست.
وی گفت:این بنا قبل از رصدخانه مراغه برای تعیین ماههای سال و ساعات روز کاربرد داشته و سوراخهای ایجاد شده بر ضلعهای این بنا نشانگر این امر است.
وی باتوجه به نقش گنبد سرخ از منظر فرهنگی و تاریخی شناخته شدن در جهان مورد استقبال گردشگران خارجی و داخلی است گنبد سرخ دارای محوظه باز است وهمچنین از ساعت 8 صبح تا20 شب جهت بازدید عموم به صورت رایگان آماده است .
برنامه های آتی قرار است نورپردازی گنبد سرخ ساماندهی محوطه و افزایش حریم گنبد سرخ برنامه های آتی به شمار می آید.
باایجاد یک سری از امکانات خدمات رفاهی با افزایش گردشگری در این حوزه متنوع آجر کاری و تزینات کاشی و همچنین آجر کارشده در بنا گنبد سرخ روبرو خواهیم شد.
بنابه گفته اریک شوردر شرق شناس المانی شاهکار معماری جهان از نظر آجر کاری است
وی به وجود ساعت آفتابی عمودی که توسط فرانسویان از سال 1383 در محوطه گنبد سرخ ساخته شده است که به جذابیت گنبد سرخ و محوطه آن افزوده است .