به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، مراکز تعویض پلاک از آن دسته مرکزهایی است که گذر هر صاحب ماشینی به آن می‌افتد. مراکزی که هر روز با تعداد زیادی از مراجعه کنندگانی روبه‌روست که ماشین‌های خریداری شده و فروخته شده را پلاک و فک پلاک می‌کنند و صاحبانی که منتظر راه افتادن کارشان هستند و دل دل می‌کنند با ماشین‌هایشان خیابان‌های تهران را پر همهمه کنند. اما غرب تهران در دل خود دو مرکز بزرگ تعویض پلاک دارد که روزانه میزبان ماشین‌هایی در سطح تهران است.

شنبه برای مرکز تعویض پلاک چیتگر روز متفاوتی است. همه آنهایی که روز قبل در مرکز خرید و فروشِ کنار این مرکز، خودروهای خود را معامله کرده‌اند برای فک و نصب پلاک جدید، شنبه به چیتگر می‌آیند تا خودرو خود را پلاک کنند. از در مرکز خرید و فروش که به سمت تعویض پلاک می‌رویم، محوطه بزرگ این مجموعه هنوز رد معاملات دیروز خود را حفظ کرده است. کاغذهای خوراکی و آشغال‌هایی که کف آسفالت حیاط را پوشانده نشان از معاملات گرم آخر هفته‌ای دارد که شنبه چیتگر را با خود پُر خواهند کرد.

به مرکز که می‌رسیم برق قطع شده و کارمندان در تلاش برای رفع قطعی موقت برق و استفاده از برق اضطراری هستند. همهمه سالن را پر کرده و گویا در یکساله گذشته این نخستین‌بار است که برق این مرکز قطع شده. مدیر مرکز، جعفر پیله‌ور می‌گوید: «در یکساله گذشته هیچ وقت برق قطع نشده بود. از آنجایی که برق مرکز و کارخانه ایران خودرو از یک منبع تغذیه می‌شوند، قرار بر این بوده که هیچ‌گاه قطعی برق نداشته باشیم.»

مرکز تعویض پلاک چیتگر سن زیادی ندارد و هنوز نو پاست. به نظر با شلوغی و ازدحام حاصل از خرید و فروش آخر هفته، ماشین‌ها شنبه، به وردآورد مراجعه می‌کردند و مانع از خدمت رسانی کامل و سریع مرکز «میثم» می‌شدند. این بوده که سال گذشته تصمیم گرفته می‌شود مرکز دیگری تاسیس شود تا کمکی برای «میثم» باشد. تصمیمی که زود عملی شده و حجم مراجعات روزانه «میثم» را می‌شکند. پیله‌ور می‌گوید: «مرکز خرید و فروش خودرو چیتگر زیر نظر به شهرداری و تعویض پلاک آن زیر نظر پلیس راهنمایی و رانندگی است. همجواری این دو مرکز در کنار هم تنها به دلیل سهولت کار مردم بوده و هیچ رابطه ارگانی بین این دو مرکز با هم وجود ندارد.»

در حیاط مرکز که قدم می‌زنیم برق هم وصل می‌شود و دوباره کار به روال معمول ادامه پیدا می‌کند. ماشین‌ها در صف‌های منظم به بخش‌های فک و نصب پلاک وارد می‌شوند و یکی پس از دیگری و بدون وقفه پلاک می‌شوند. در بخش دیگری که انبار نام دارد برخی منتظر پلاک‌هایشان نشسته‌اند. چند وقت پیش روال به این‌گون بود که هر مراجعه کننده باید به مرکزی که پیش از آن پلاکش فک شده بود می‌رفت و آن را تحویل گرفته و به مرکز جدید می‌آورد تا کارش انجام شود.

امروز دیگر آن رویه هم به تاریخ پیوسته و مراجعه‌کنندگان لازم است تنها در سالن انتظار 15 دقیقه‌ای منتظر بمانند تا پلاک جدید برایشان صادر شود و پیکی که وظیفه آوردن پلاک‌ها را بر عهده دارد خودش را به مرکز رسانده و پلاک جدید خودرو رو به صاحبش تحویل دهد. خدمتی که مراجعان به این مراکز را از ترافیک‌های معمول در خیابان‌های تهران خلاص کرده و در مدت زمان کوتاهی به خواسته‌شان نزدیک‌تر خواهد کرد.

 هر روز چند پلاک تغییر می‌کند؟

شنبه‌ها به طور متوسط 800 خورو در مرکز چیتگر پلاک می‌شوند. روزهای دیگر 600 خودرو و پنجشنبه‌ها 500 خودرو. از این خودروها بیشترین آمار مربوط به آن‌هایی است که بیشتر در کوچه و خیابان شهر دیده‌ایم؛ پراید، پژو و سمند. در طول سال هم شهریورماه، خرداد و بهمن و اسفند شلوغ‌ترین ماه‌ها برای خرید و تعویض پلاک محسوب می‌شوند، خلاف فروردین و اردیبهشت که خرید افت خواهد کرد. اما گران‌ترین‌ها پورشه‌ها و مازراتی هستند. روالی که در مرکز «میثم» نیز به شکل روشن‌تر و علنی‌تری دیده می‌شود.

وردآورد نیز در دل خود مرکزی برای تعویض پلاک‌های خودروهای سنگین، وارداتی، مزایده‌ای و ساخت ایران دارد که از 7 صبح تا 14:30 بعد از ظهر مدام پر و خالی می‌شود. در حیاط این مرکز که «میثم» نام دارد، خودروها در پارکینگ‌های جداگانه‌ای پارک کرده‌اند و صاحبان‌شان به دنبال پلاک کردن خودروهای خود غرفه‌های سالن 1 تا 4 را پر و خالی می‌کنند. مرکز تعویض پلاک میثم در سال 1385 افتتاح شد و هر روز 1500 خورو را پلاک می‌کند. این البته کار انجام شده است، ورودی این مرکز 2200 خودرو در روز است که 300 مراجعه آن مربوط به ماشین‌های وارداتی و 100 مراجعه آن مربوط به ماشین‌های سنگین است. حیاط مرکز نشان از حجم کاری دارد که میثم را از دیگر مراکز تفکیک می‌کند؛ پارکینگ ماشین‌های سواری، پارکینگ ماشین‌های وارداتی، ماشین‌های سنگین، تاکسی‌ها و مزایده‌ای‌ها. کمتر مرکزی با این حجم و تنوع روبه رو است. سال گذشته پیش از این‌که مرکز چیتگر افتتاح شود حجم مراجعه به این مرکز 3000 خودرو بود. با ورود به این مرکز کمتر کسی احساس می‌کند ظرف چند ساعت ممکن است کارش انجام شده و به خانه بازگردد، در حالی که با مدیریت زمانی که مرکز انجام داده طی یک ساعت پلاک‌ها عوض شده و مراجعان می‌توانند ماشین خود را از مرکز خارج کنند. علیرضا زمانی، مدیر مرکز «میثم» می‌گوید: «مشکل مرکز برای اهالی محله تنها می‌تواند قاب فروشان و مرغ فروشان و ... باشند که برای رونق گرفتن کار خود اطراف مرکز را شلوغ می‌کنند.» او پیشنهاد می‌کند: «شهرداری با سامان دادن به این مشاغل کاذب می‌تواند حداقل مشکلات حول مرکز را نیز کاهش دهد. از آنجایی که خودروها برای تعویض پلاک به این مرکز مراجعه می‌کنند، سودجویانی جلوی راه آنان را گرفته و از آنان می‌خواهند که قاب پلاک‌هایشان را خریداری کنند یا مرغ فروشان از مردم می‌خواهند برای خرید خود ذبحی کنند که همین باعث بروز مشکلاتی بیرون از مرکز خواهد شد.» 

اما با توجه به حجم ورود خروج خودروها به این مرکز اختلالی در کار محلیان ایجاد نشده و ترافیکی صورت نمی‌گیرد. چیزی که چند سال پیش باعث گلایه مردمی شده بود، این روزها با مدیریت مرکز سامان گرفته است. پیش از این خیلی از خودروها برای این‌که کارشان به سرعت انجام شود از ساعت‌ها قبل از باز شدن در مرکز، پشت درها نوبت می‌گرفتند. در حالی که با سرعت گرفتن کار امروز حتی این حجم نیز در نوع مراجعه همزمان با شروع کار مرکز از حجم ترافیکی گرفته و از طرفی مراجعان با سرعت وارد صف‌ها شده و مراحل تعویض پلاک را می‌گذرانند.

زمانی، مدیریت مرکز میثم، درباره همکاری بیشتر با شهرداری ادامه می‌دهد: «سال گذشته با همکاری شهرداری در خیابان اردیبهشت گاردریلی وسط این خیابان کشیده شد که با توجه به دو طرفه بودن این خیابان از قفل شدن آن و تخلف رانندگان جلوگیری می‌کند. اکنون نیز مرکز در صدد آن است که در هر یک از خطوط رفت و آمد در دو طرف گاردریل‌ها سیلندرهایی کار بگذارد تا ماشین‌ها در دو خط پشت هم وارد مرکز شوند تا حداقل مشکلات ورود و خروج به مرکز نیز مرتفع شود.» او اضافه می‌کند: «در ورودی ماشین‌های وارداتی نیز منتهی به خیابانی است که راهی خاکی دارد و باعث بلند شدن گرد و غبار و رفت و آمد سخت خودروها می‌شود. با توجه به همکاری‌هایی که تا امروز با شهرداری داشتیم، از آنها خواسته‌ایم این خیابان را نیز اسفالت کنند تا مشکلات این بخش هم کمرنگ شده و ورود و خروج ماشین‌ها و مردم با حداقل مشکلات همراه باشد.»

 یک ماشین و دو سند

راه مردم نوشت: اطراف مراکز تعویض پلاک مخصوصا در کوچه‌های منتهی به تعویض پلاک میثم پر از دفاتر ثبت اسنادی است که از مردم می‌خواهند برای ثبت ماشین خود به این دفاتر مراجعه کنند. برای خیلی از مردم جای سوال است که چرا باید ماشین خود را هم در شعب ثبت اسناد و هم در مراکز تعویض پلاک توسط راهنمایی و رانندگی سند بزنند. روالی که پیش از این چندان رایج نبود و مدتی است باعث گلایه‌هایی از سمت مردم و این دو بخش شده است. امری که راهنمایی و رانندگی نیز چندان قائل به آن نیست. پیله‌ور رییس مرکز پلاک چیتگر می‌گوید: «تا پیش از این نیز سند صادره از سوی این مراکز برابر با قانون مصوب در مجلس شورای اسلامی که به تصویب شورای نگهبان نیز رسیده است برای ثبت پلاک و سند زدن ماشین کافی بود و اجرا می‌شد و اکنون نیز قابل استناد است.» حال آن‌که مراکز ثبت چندان به آن قائل نبوده و می‌گویند روش پیشین خلاء‌های قانونی دارد.

به یکی از مراکز ثبت در نزدیکی این مرکز سر می‌زنیم. منشی که مشغول گرفتن مدارک مردم و ثبت سندهای مراجعان است از ما می‌خواهد به عنوان خریدار برای این‌که مشکلی برایمان به وجود نیاید سند خودرو خود را در این شعبه ثبت کنیم. او می‌گوید: «تعیض پلاک، پارکینگ‌ها و آگاهی سند را قبول دارند، اما دفترخانه‌ها این سند را قبول ندارند. ده دست هم سندتان بچرخد مالیات و جریمه آن را باید پرداخت کنید.» به اعتقاد این شعب مشکل قضایی با آن سند قابل حل نخواهد بود. این است که برای ثبت سند در این اداره خودرو پژوی 206 مدل 85 تیپ 6  هزینه‌ای برابر با 379 هزار تومان برایتان خواهد داشت. برای ثبت سند در اداره ثبت باید کلیه مدارک ماشین، حواله شهرداری، تاییدیه، کارت سبز، سند، شناسنامه، کارت ملی و ... را همراه داشته باشید. شبهه‌ای که مردم را بر آن می‌دارد با خرجی که برای خرید ماشین کرده‌اند، این هزینه را نیز به جان خریده و کار خود را محکم کنند.