به گزارش با شگاه خبرنگاران سنندج، این حمام مجموعه کاملی است که تمام ویژگی‌های یک حمام را داراست و شامل بخش‌های مختلفی همچون بینه، سربینه، گرمخانه، خزینه، خلوتی‌ها، تون انبار(مخزن سوخت حمام)، سیستم آبیاری و فاضلاب است.

 

مساحت کلی بنا در حدود 900 مترمربع است که دارای پوشش سقف گنبدی بوده و با توجه به سردسیر بودن منطقه در جهت جلوگیری از هدر رفت گرما و حرارت داخلی، همچون غالب حمام‌های تاریخی در سطحی پایین‌تر از معابر و زمین‌های اطراف بنا شده است.

به گفته مدیرکل اداره میراث فرهنگی،صنایع دستی وگردشگری استان کردستان، قدمت این حمام به دوران صفویه برمی‌گردد اما بخش‌هایی از آن در دوران زندیه به بنا الحاق شده و در واقع قدیمی‌ترین حمام به جا مانده در شهر سقز است.

 

اشتودان افزود: در مقطعی از زمان شخصی به اسم حاجی صالح که از رجال صاحب سقز بوده اقدام به خرید این بنا کرده و به همین دلیل به حمام حاج صالح مشهور شده است.

 

فضای داخلی حمام همچون غالب حمام‌های تاریخی دارای پوششی آهک‌بُری با نقوش متنوع شامل صحنه‌های شکار، فرشته بالدار و نقوش هندسی است.

 

کادربندی و آهک‌بُری‌های سقف و دیوارها و حجاری ستون‌ها از تزئینات بنا می‌باشد، آهک‌بری در حمام همان کاربرد گچبری در بناهای دیگر را دارد؛ در تزئین و معماری حمام از گچ استفاده نمی‌کنند چون در فضای بخارآلود و مرطوب آن مقاومت خود را از دست داده و می‌ریزد در حالی که رطوبت به استحکام آهک نیز کمک می‌کند.

 

ستون‌های سنگی حمام سه تکه بوده و مقطعی هشت ضلعی دارند؛ نورگیرها در مرکز هر گنبد نور بیرون را به داخل محیط حمام می‌کشانند.

 

حفر‌ه‌های حجاری شده در سکوها نیز به عنوان جاکفشی استفاده می‌شده است و افراد در مدتی که در حمام مشغول استحمام بوده‌اند، دمپایی‌های چوبی به پا داشته‌اند.

 

آب گرم موردنیاز برای استحمام را از درون خزینه با سطل بیرون می کشیده‌اند، در زیر خزینه «دیک هفت جوش» حمام قرار می‌گرفته و آن را گرم می‌کرده است؛ البته غوطه خوردن در آب خزینه خود بخشی از مراحل استحمام و در واقع آخرین مرحله بوده است.

 

این حمام در دوران پهلوی به زورخانه تغییر کاربری پیدا کرد و تخریب‌ها و تغییر کاربری‌های اندکی در آن روی داد؛ بعد از انقلاب اسلامی این مکان تا مدتی تعطیل و متروکه باقی ماند و نوادگان و فرزندان حاج صالح نیز درصدد فروش حمام و تبدیل آن به مغازه بودند اما میراث فرهنگی استان کردستان برای جلوگیری از تخریب آن حمام را خریداری کرده و از مدتی پیش عملیات مرمت و بازسازی در این بنا آغاز شده است و پس از پایان اقدامات مرمتی، این حمام تاریخی به موزه تغییر کاربری خواهد داد.

 

لازم به ذکر است؛ حمام حاج صالح در سال 1379 به شماره 2830 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

 

انتهای پیام/ض