به گزارش خبرنگارباشگاه
خبرنگاران اصفهان، امروز اگر سرتاسر این سزمین پهناور را بگردی به اندازه انگشتان
دست نیز نمی توان عصارخانه به سامانی را یافت، اما این صنعت در تارخ ایران زمین
سابقه ای دیرینه داشته است، تا جایی که گویا در زمان داریوش، پادشاه هخامنشی، کنجد
جزو موادیبوده که از ایران به مصر
صادر می شده است، این صنعت در دوران صفویان، همچون دیگر صنایع و هنرها در این
دوران به رونق چشمگیری چه از منظر صنعت و چه از منظر معماری دست می یابد.
برخی از این آثار معماری از گذر سالیان و حوادث
ناگوار همچنان بر جای مانده است مانند عصار خانه شاهی اصفهان که این عصار خانه به
عصار خانه شاه عباس نیز شهره است.
متصدی امور هنری موزه عصارخانه شاهی اصفهان بیان کرد: عصارخانه یعنی همان کارخانه
روغن کشی،عصار خانه یعنی جایی که روغنگر از بذرهایی مانند کرچک و کنجد روغن می
گرفته است، لغت عصار خانه به معنی عصاره گیری و فشردن و افشره کردن و جایی که روغن
تهیه می شده است.
لادن عبد افزود: تاریخ ساخت این بنا مشخص نیست اما جز بازار قیصریه است که به سال
1021 هجری قمری به دستور شاه عباس کبیر ساخته و بنیان نهاده شده و درآمدش نیز وقف
مسجد امام (ره)شده است.
وی بیان داشت: عصار خانه ها گاهی چند در ورودی
داشتند، بنا به موارد استفاده، مثلا یک ورودی خاص خریداران که می بایست تمیز و
پاکیزه باشد و در دیگر ویژه وارد کردن دانه های روغنی و عبور و مرور حیوانات و
ورودی میهمانان و مشتریان ویژه ای همچون بازرگانان و تاجران و گاهی نیز ورودی مخصوص
کارگران، از جمله ورودی های عصارخانه ها بوده است.
عبد درخصوص مکانی که در قدیم عصارخانه داشته است، گفت: "تون" مکانی
مخصوص بو دادن دانه های روغنی مانند کجد بوده است و "شتر خان" فضایی
وسیع و بزرگ که بیشتر برای دو منظور استفاده می شده است یکی برای نگهداری از
حیوانات حمال عصارخانه که سنگ های آسیاب را به حرکت در می آوردند و دیگر نقش
باراندازی داشته تا بارهای وارد شده ابتدا در این قسمت وارد شوند و پس از آن به
بخش های دیگر انتقال یابند.
متصدی امور هنری موزه عصارخانه شاهی اصفهان ادامه داد: "انبار غلات"
انباری است که باید از دسترس حیوانات و جانوران موذی در امان باشد، درهای این بخش
همواره بسته بوده و غلات از راه تنبوشه هایی که در دیوار قرار داشتند وارد و خارج
می شده است.
وی با اشاره به اینکه اتاق هایی هم در عصار خانه وجود داشته است که بیشتر مهمان
خانه را شامل می شده جهت
پذیرایی از مهمانان که عمده شان را بازرگانان و تاجران تشکیل می دادند، تصریح کرد:
انبارهای شرق تیرخانه در دو طبقه بنا شده است و انبارهای طبقه بالا برای انبار و
بو دادن دانه ها بوده است و انبارهای طبقه پایین برای آسیاب کردن دانه ها و
نگهداری روغن استفاده می شده است.
وی با تاکید بر اینکه در حال حاظر مساحت عصارخانه 380 متر مربع است، بیان کرد: در
گذشته مساحت اصلی آن 1800 مترمربع بوده است که اکنون جاهایی مانند شترخان،
بارانداز و ورودی بازرگانان متاسفانه از بین رفته است و فقط یک تیر خانه و دو
انبار تو در تو در بخش شرقی تیرخان، در دو طبقه باقی مانده است.
متصدی امور هنری موزه عصارخانه شاهی افزود: کسانی که برای بازدید وارد عصار خانه
می شوند مستقیم به فضای تیر خانه می رسند، تیرخانه دارای دو پاچال و دو تیر است و
آسیاب سنگ آن در مرکز قرار گرفته است.
این اثر تاریخی در قلب میدان نقش جهان در
بازار قنادی ها، ابتدای بازار مخلص، روبروی بازار مرکزی طلا واقع شده است که در
انتظار بازدید شهروندان اصفهانی و گردشگران داخلی و خارجی کشور است.
انتهای پیام/ع