تدوین سند ملی "ساماندهی" سکونتگاه های غیر رسمی
بیانیه کارگاه هم اندیشی تهیه برنامه ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی و اقدامات توانمندسازی اجتماعات آنها با تاکید بر بهسازی شهری تدوین شد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران؛ کارگاه هم اندیشی و ظرفیت سازی و آموزشي " تهيه برنامه ساماندهي سكونتگاههاي غير رسمي و اقدامات توانمند سازي اجتماعات آنها با تاكيد بر بهسازي شهري با دیدگاه شهر نگر" به منظور انتقال تجارب و بیان مسائل و مشکلات پیش رویکی از مهم ترین رویدادهای خبری سال گذشته به شمار می رود.
براساس این گزارش کارگاه هم اندیشی و ظرفیت سازی و آموزشي"تهيه برنامه ساماندهي سكونتگاههاي غير رسمي و اقدامات توانمند سازي اجتماعات آنها با تاكيد بر بهسازي شهري با دیدگاه شهر نگر" به منظور انتقال تجارب و بیان مسائل و مشکلات پیش رویکی از مهم ترین رویدادهای خبری سال گذشته به شمار می رود.
این کارگاه با حضور روستا عضو محترم هیئت مدیره شرکت ،ابلقی معاون محترم ساماندهی و توسعه نوسازی شرکت، مصطفایی مدیر کل محترم دفتر توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی، در سـالن اجـتماعات شـرکت مـادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران برگزار گردید.
براساس این گزارش بیانیه کارگاه مذکور به شرح ذیل تهیه و تدوین و اعلام گردید:
ما شرکت‌کنندگان در کارگاه هم‌اندیشی شهرهای هدف سکونتگاههای نابسامان (نمایندگان ادارات کل راه وشهرسازی استانها،فرمانداران،شهرداران کارشناسان مدیریت شهری، ادارات بافتهای فرسوده شهری،شرکتهای عمران و مسکن سازان و مهندسان مشاور) که از سوی دفتر توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی در تاریخ یکم تیرماه سال 1393 در محل شرکت عمران و بهسازی شهرهای ایران تشکیل شده است، این اقدام را با هدف انتقال تجارب در راستای وحدت رویه، ایجاد ادبیات مشترک، همدلی و هم‌افزایی بین تصمیم‌سازان، تصمیم‌گیران، سیاستگذاران و مجریان طرح بسیار مؤثر ارزیابی می‌کنیم و اعلام می داریم:
سند ملی توانمندسازی به عنوان میثاق ملی برای اجماع همه دست اندرکاران در مبحث ساماندهی سکونتگاههای نابسامان و حرکت در جهت اعتمادسازی،ظرفیت‌سازی و توانمندسازی است.
برنامه‌ریزی شهری فرایند تفکریست که هدف آن بهبود وضعیت جامعه است و هدفمندی، نظام‌مندی، قانون‌مندی، توانمندی، نهادمندی و ارزشمندی ویژگیهای اصلی آن محسوب می‌شوند. بنا بر این توسعه همکاری فیمابین دستگاه‌های اجرایی، نهادها و جوامع محلی و بخش خصوصی در راستای توانمندسازی سکونتگاههای نابسامان در چارچوب سند توانمندسازی یک ضرورت اجتناب ناپذیر است.
حل مسائل و مشکلات سکونتگاههای نابسامان تنها از طریق صرف هزینه و بودجه میسر نخواهد شد، بلکه مدیریت بخردانه و باورمند شهری را به همراه مشارکت واقعی و نهادمند اجتماعات محلی طلب می‌کند. در این راستا، تعامل مستمر و مداوم با اجتماعات محلی در جهت تحقق مشارکت فعال نهادهای برخاسته از آن، از الزامات حل مسئله می‌باشد. این سکونتگاه‌ها باید به عنوان یک ارزش اجتماعی به رسمیت شناخته شوند. چرا که بدون استفاده از ظرفیت اجتماعات محلی، مدیریت شهری نخواهد توانست از تمام ظرفیت‌های خود استفاده کند.
برای دستیابی به دانش مشترک توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاههای نابسامان و انتقال و تسهیم آن در حوزه حرفه‌ای برنامه‌ریزان، نشست‌ها، همایش‌ها و کارگاه‌های ارزیابی مشارکتی در موضوعات مختلف از جمله: بومی‌سازی تجارب جهانی، ضرورت انعطاف و چرخش در بدنه حاکمیت‌های محلی، تقویت نقش جوامع محلی و بخش خصوصی، تعامل نهادهای حاکمیتی در چارچوب حکمرانی خوب، ارتقا سرمایه‌های اجتماعی، ابتکارات محلی، ظرفیت‌سازی بازار و نهادمندی مشارکت جوامع محلی باید مد نظر ویژه قرار گیرند.
هر چند نمی‌توان و نباید نقش تهیدستان روستایی و مهاجرت را در شکل‌گیری سکونتگاههای نابسامان منکر شد، ولی پدیده اسکان نابسامان نه ناشی از ناموزونی توزیع جمعیت و مسائل مترتب بر آن، بلکه ناشی از روش برنامه‌ریزی طرح های فرادست و شیوه های مدیریت است. بنا بر این همکاری مسئولانه بین‌بخشی، اصلاح روش‌های تهیه طرح‌ها و برنامه‌های فرادست، اصلاح قوانین و آئین‌نامه‌های مرتبط با مدیریت شهری، به رسمیت شناخته شدن نهادهای محلی، امنیت سکونت، در راستای تحقق پایدار توسعه شهری و برون‌سپاری و مشارکت واقعی اجتماعات محلی از الزامات برخورد به موضوع توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاههای نابسامان می‌باشد. در این ارتباط دولت باید نقش حمایت‌گر و تسهیل کننده خودساماندهی جوامع محلی و مشارکت واقعی و نهادمند آنان باشد، نه هدایتگر.
واقعیت آن است که شتاب گسترش فقر بسیار بیشتر از اقدامات در جریان است و متاسفانه دیدگاه مدیران شهری نیز از توانمندسازی کم رنگ شده و این وظیفه برای آنها اهمیت خود را از دست داده است. ضمن اینکه بسیاری از نهادها از چرخه همکاری در فرایند توانمندسازی جامانده‌اند. شوراهای شهر و نظام مهندسی ساختمان، شورای مسکن (کارگروه مسکن)، کارگروه زیربنایی و شهرسازی، کارگروه اشتغال و توسعه اقتصادی از این جمله‌اند. لازم است شرکت مادر تخصصی متناسب با اهمیت موضوع، در مدیران آمادگی بیشتری ایجاد کند و نقش و جایگاه نهادهای مدیریت شهری در موضوع سکونتگاههای نابسامان تعیین و ابلاغ شود.همچنین تلاش ستاد‌های شهرستانی و استانی و مدیریت شهری باید در جهت به مشارکت خواندن منابع و سرمایه‌های اجتماعی و اقتصادی و ... و آزاد سازی و هدایت انرژی‌های نهفته و جاری جامعه و مشارکت موثر و کاهش فقر ساکنین در جهت دستیابی به اهداف توسعه و تعالی سکونتگاههای نابسامان و ارتقاء یا بهبود محیط شهری ، اجتماعی و اقتصادی آنها شکل بگیرد.
هر چند هدف اولیه اسکان نابسامان تأمین سرپناه و مسکن در استطاعت بوده است. با این حال، ارتقا سکونتگاههای نابسامان اقدامی فراتر از رویکردهای کالبدی و بویژه تامین مسکن و سرپناه است. درک بهتر از ماهیت زندگی و فرایند شکل‌گیری اجتماعات محلی و مشارکت واقعی و نهادمند آنان در کلیه فرایند طرح (از برنامه‌ریزی و اجرا تا پایش و ارزیابی) باید هدف نهایی باشد.
هر چند موضوع سکونتگاههای نابسامان باید در مبدا مهاجرت مورد توجه جدی و برنامه‌ریزی قرار بگیرند، ولی زمانی که این پدیده در مقصد اتفاق افتاده، باید حقوق شهروندی ساکنین در خصوص برخورداری از امکانات و خدمات شهری مورد احترام و رعایت قرار گیرد.
ناکارآمدی محدود کردن مطالعات توانمندسازی به محدوده‌های مشخص در داخل بافت شهرها ایجاب می‌کند که ابتدا با نگاه کلان شهری و منطقه‌ای بر مسائل توانمندسازی نگریست و سپس شهرنگری را به معنی توجه به حوزه‌هایی بیشتر از حدود محلات، مورد توجه قرار داد.در این دیدگاه، برنامه‌های فرادست توسعه پنج ساله و طرحهای جامع و تفصیلی باید رویکرد و شرح وظایف جدیدی پیدا کنند و به موضوع سکونتگاههای نابسامان همزمان با ارتقا پایداری این اجتماعات توجه جدی شود، به گونه‌ای که مداخلات ما موجب گسست و ورود ناپایداری و انهدام ظرفیت‌های محلی آنها نشود.
حمایت از سازمان‌های مردم نهاد موجود و تشویق به شکل‌گیری نهادهای محلی جدیدبه منظور تحقق اهداف توانمندسازی و پایداری و پویایی فعالیتها و برنامه‌ها و اقدامات، توجه ویژه‌ای را می‌طلبد. در این راستا لازم است اهداف و اجزای برنامه‌ریزی با اجماع مدیریت محلی و جامعه بومی انجام گیرد و تعریف و تعیین اولویت‌های اجرایی پروژه‌ها نتیجه حضور و مشارکت واقعینهادهای محلی و ساکنین محلات هدف باشد.
بسترسازی، اعتمادسازی و ایجاد زمینه‌های مشارکت مردمی فرایندی پیوسته است که وقفه و توقف در آن قطعا نتیجه معکوسی خواهد داشت. بنا بر این با تصویب مراحل مطالعاتی طرح، نباید کار مهندسان مشاور در محله‌های هدف خاتمه یافته تلقی گردد(همزبانی طرح با اجرا). با توجه به اهمیت کار لازم است بودجه مناسبی برای اجرای برنامه‌های اقدام فوری و پروژه‌های عاجل در حین انجام مطالعات از طرف کارفرما اختصاص یابد.
با توجه به تجربیات و نظرات مهندسان مشاور و مدیران شهری و دست اندرکاران طرحهای ساماندهی سکونتگاههای نابسامان،لازم است که نسبت به تجدید نظر هدفمند متناسب با نگرش اجتماع‌محور در شرح خدمات مربوطه اقدام شود.
در توسعه کالبدی به منظور ارتقا سطح فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و بهبود محیط سکونتگاههای نابسامان شهری، مدیریت زمین باید مورد توجه مدیران شهری و محلی قرارگیرد.
ضروریست "شبکه ملی سکونتگاههای نابسامان" راه‌اندازی شود.
براساس این گزارش بالغ بر 140 نفر از نمایندگان ادارات کل راه وشهرسازی استانها،فرمانداران ،شهرداران محترم( شهرهای میانه، بناب، نسیم شهر، پاکدشت، قرچک، نیشابور، شهرضا، محمد شهر، دوگنبدان، جیرفت، الیگودرز، کوهدشت، ایرانشهر و نایسر سنندج)کارشناسان مدیریت شهری، ادارات بافتهای فرسوده شهری،شرکتهای در این کارگاه شرکت کرده اند.
انتهای پیام/
براساس این گزارش کارگاه هم اندیشی و ظرفیت سازی و آموزشي"تهيه برنامه ساماندهي سكونتگاههاي غير رسمي و اقدامات توانمند سازي اجتماعات آنها با تاكيد بر بهسازي شهري با دیدگاه شهر نگر" به منظور انتقال تجارب و بیان مسائل و مشکلات پیش رویکی از مهم ترین رویدادهای خبری سال گذشته به شمار می رود.
این کارگاه با حضور روستا عضو محترم هیئت مدیره شرکت ،ابلقی معاون محترم ساماندهی و توسعه نوسازی شرکت، مصطفایی مدیر کل محترم دفتر توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی، در سـالن اجـتماعات شـرکت مـادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران برگزار گردید.
براساس این گزارش بیانیه کارگاه مذکور به شرح ذیل تهیه و تدوین و اعلام گردید:
ما شرکت‌کنندگان در کارگاه هم‌اندیشی شهرهای هدف سکونتگاههای نابسامان (نمایندگان ادارات کل راه وشهرسازی استانها،فرمانداران،شهرداران کارشناسان مدیریت شهری، ادارات بافتهای فرسوده شهری،شرکتهای عمران و مسکن سازان و مهندسان مشاور) که از سوی دفتر توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی در تاریخ یکم تیرماه سال 1393 در محل شرکت عمران و بهسازی شهرهای ایران تشکیل شده است، این اقدام را با هدف انتقال تجارب در راستای وحدت رویه، ایجاد ادبیات مشترک، همدلی و هم‌افزایی بین تصمیم‌سازان، تصمیم‌گیران، سیاستگذاران و مجریان طرح بسیار مؤثر ارزیابی می‌کنیم و اعلام می داریم:
سند ملی توانمندسازی به عنوان میثاق ملی برای اجماع همه دست اندرکاران در مبحث ساماندهی سکونتگاههای نابسامان و حرکت در جهت اعتمادسازی،ظرفیت‌سازی و توانمندسازی است.
برنامه‌ریزی شهری فرایند تفکریست که هدف آن بهبود وضعیت جامعه است و هدفمندی، نظام‌مندی، قانون‌مندی، توانمندی، نهادمندی و ارزشمندی ویژگیهای اصلی آن محسوب می‌شوند. بنا بر این توسعه همکاری فیمابین دستگاه‌های اجرایی، نهادها و جوامع محلی و بخش خصوصی در راستای توانمندسازی سکونتگاههای نابسامان در چارچوب سند توانمندسازی یک ضرورت اجتناب ناپذیر است.
حل مسائل و مشکلات سکونتگاههای نابسامان تنها از طریق صرف هزینه و بودجه میسر نخواهد شد، بلکه مدیریت بخردانه و باورمند شهری را به همراه مشارکت واقعی و نهادمند اجتماعات محلی طلب می‌کند. در این راستا، تعامل مستمر و مداوم با اجتماعات محلی در جهت تحقق مشارکت فعال نهادهای برخاسته از آن، از الزامات حل مسئله می‌باشد. این سکونتگاه‌ها باید به عنوان یک ارزش اجتماعی به رسمیت شناخته شوند. چرا که بدون استفاده از ظرفیت اجتماعات محلی، مدیریت شهری نخواهد توانست از تمام ظرفیت‌های خود استفاده کند.
برای دستیابی به دانش مشترک توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاههای نابسامان و انتقال و تسهیم آن در حوزه حرفه‌ای برنامه‌ریزان، نشست‌ها، همایش‌ها و کارگاه‌های ارزیابی مشارکتی در موضوعات مختلف از جمله: بومی‌سازی تجارب جهانی، ضرورت انعطاف و چرخش در بدنه حاکمیت‌های محلی، تقویت نقش جوامع محلی و بخش خصوصی، تعامل نهادهای حاکمیتی در چارچوب حکمرانی خوب، ارتقا سرمایه‌های اجتماعی، ابتکارات محلی، ظرفیت‌سازی بازار و نهادمندی مشارکت جوامع محلی باید مد نظر ویژه قرار گیرند.
هر چند نمی‌توان و نباید نقش تهیدستان روستایی و مهاجرت را در شکل‌گیری سکونتگاههای نابسامان منکر شد، ولی پدیده اسکان نابسامان نه ناشی از ناموزونی توزیع جمعیت و مسائل مترتب بر آن، بلکه ناشی از روش برنامه‌ریزی طرح های فرادست و شیوه های مدیریت است. بنا بر این همکاری مسئولانه بین‌بخشی، اصلاح روش‌های تهیه طرح‌ها و برنامه‌های فرادست، اصلاح قوانین و آئین‌نامه‌های مرتبط با مدیریت شهری، به رسمیت شناخته شدن نهادهای محلی، امنیت سکونت، در راستای تحقق پایدار توسعه شهری و برون‌سپاری و مشارکت واقعی اجتماعات محلی از الزامات برخورد به موضوع توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاههای نابسامان می‌باشد. در این ارتباط دولت باید نقش حمایت‌گر و تسهیل کننده خودساماندهی جوامع محلی و مشارکت واقعی و نهادمند آنان باشد، نه هدایتگر.
واقعیت آن است که شتاب گسترش فقر بسیار بیشتر از اقدامات در جریان است و متاسفانه دیدگاه مدیران شهری نیز از توانمندسازی کم رنگ شده و این وظیفه برای آنها اهمیت خود را از دست داده است. ضمن اینکه بسیاری از نهادها از چرخه همکاری در فرایند توانمندسازی جامانده‌اند. شوراهای شهر و نظام مهندسی ساختمان، شورای مسکن (کارگروه مسکن)، کارگروه زیربنایی و شهرسازی، کارگروه اشتغال و توسعه اقتصادی از این جمله‌اند. لازم است شرکت مادر تخصصی متناسب با اهمیت موضوع، در مدیران آمادگی بیشتری ایجاد کند و نقش و جایگاه نهادهای مدیریت شهری در موضوع سکونتگاههای نابسامان تعیین و ابلاغ شود.همچنین تلاش ستاد‌های شهرستانی و استانی و مدیریت شهری باید در جهت به مشارکت خواندن منابع و سرمایه‌های اجتماعی و اقتصادی و ... و آزاد سازی و هدایت انرژی‌های نهفته و جاری جامعه و مشارکت موثر و کاهش فقر ساکنین در جهت دستیابی به اهداف توسعه و تعالی سکونتگاههای نابسامان و ارتقاء یا بهبود محیط شهری ، اجتماعی و اقتصادی آنها شکل بگیرد.
هر چند هدف اولیه اسکان نابسامان تأمین سرپناه و مسکن در استطاعت بوده است. با این حال، ارتقا سکونتگاههای نابسامان اقدامی فراتر از رویکردهای کالبدی و بویژه تامین مسکن و سرپناه است. درک بهتر از ماهیت زندگی و فرایند شکل‌گیری اجتماعات محلی و مشارکت واقعی و نهادمند آنان در کلیه فرایند طرح (از برنامه‌ریزی و اجرا تا پایش و ارزیابی) باید هدف نهایی باشد.
هر چند موضوع سکونتگاههای نابسامان باید در مبدا مهاجرت مورد توجه جدی و برنامه‌ریزی قرار بگیرند، ولی زمانی که این پدیده در مقصد اتفاق افتاده، باید حقوق شهروندی ساکنین در خصوص برخورداری از امکانات و خدمات شهری مورد احترام و رعایت قرار گیرد.
ناکارآمدی محدود کردن مطالعات توانمندسازی به محدوده‌های مشخص در داخل بافت شهرها ایجاب می‌کند که ابتدا با نگاه کلان شهری و منطقه‌ای بر مسائل توانمندسازی نگریست و سپس شهرنگری را به معنی توجه به حوزه‌هایی بیشتر از حدود محلات، مورد توجه قرار داد.در این دیدگاه، برنامه‌های فرادست توسعه پنج ساله و طرحهای جامع و تفصیلی باید رویکرد و شرح وظایف جدیدی پیدا کنند و به موضوع سکونتگاههای نابسامان همزمان با ارتقا پایداری این اجتماعات توجه جدی شود، به گونه‌ای که مداخلات ما موجب گسست و ورود ناپایداری و انهدام ظرفیت‌های محلی آنها نشود.
حمایت از سازمان‌های مردم نهاد موجود و تشویق به شکل‌گیری نهادهای محلی جدیدبه منظور تحقق اهداف توانمندسازی و پایداری و پویایی فعالیتها و برنامه‌ها و اقدامات، توجه ویژه‌ای را می‌طلبد. در این راستا لازم است اهداف و اجزای برنامه‌ریزی با اجماع مدیریت محلی و جامعه بومی انجام گیرد و تعریف و تعیین اولویت‌های اجرایی پروژه‌ها نتیجه حضور و مشارکت واقعینهادهای محلی و ساکنین محلات هدف باشد.
بسترسازی، اعتمادسازی و ایجاد زمینه‌های مشارکت مردمی فرایندی پیوسته است که وقفه و توقف در آن قطعا نتیجه معکوسی خواهد داشت. بنا بر این با تصویب مراحل مطالعاتی طرح، نباید کار مهندسان مشاور در محله‌های هدف خاتمه یافته تلقی گردد(همزبانی طرح با اجرا). با توجه به اهمیت کار لازم است بودجه مناسبی برای اجرای برنامه‌های اقدام فوری و پروژه‌های عاجل در حین انجام مطالعات از طرف کارفرما اختصاص یابد.
با توجه به تجربیات و نظرات مهندسان مشاور و مدیران شهری و دست اندرکاران طرحهای ساماندهی سکونتگاههای نابسامان،لازم است که نسبت به تجدید نظر هدفمند متناسب با نگرش اجتماع‌محور در شرح خدمات مربوطه اقدام شود.
در توسعه کالبدی به منظور ارتقا سطح فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی و بهبود محیط سکونتگاههای نابسامان شهری، مدیریت زمین باید مورد توجه مدیران شهری و محلی قرارگیرد.
ضروریست "شبکه ملی سکونتگاههای نابسامان" راه‌اندازی شود.
براساس این گزارش بالغ بر 140 نفر از نمایندگان ادارات کل راه وشهرسازی استانها،فرمانداران ،شهرداران محترم( شهرهای میانه، بناب، نسیم شهر، پاکدشت، قرچک، نیشابور، شهرضا، محمد شهر، دوگنبدان، جیرفت، الیگودرز، کوهدشت، ایرانشهر و نایسر سنندج)کارشناسان مدیریت شهری، ادارات بافتهای فرسوده شهری،شرکتهای در این کارگاه شرکت کرده اند.
انتهای پیام/
