به گزارشخبرنگار قرآن و معارف باشگاه خبرنگاران؛مكتب علوی از روز اول جنبه ی عشق و محبت به خود گرفته است، به صورت یك شعله ی آتشینْ عشقی با همه ی آثار و خواصی كه در عشق هست از نشاط و گذشت و الهام بخشی و. . . به وجود آورده است، برخلاف مكاتب و سیستمهای فلسفی و حتی عرفانی از قبیل مكتب سقراط، افلاطون، ارسطو، دكارت و غیره كه فقط پیروان داشته اند ولی گرمی وحرارت عشق نداشته و نمی توانسته اند داشته باشند.

انسان به علم و فلسفه معتقد می شود اما به انسانیت و فضیلت عشق می ورزد. انسان به كسی كه به بشریت عشق می ورزیده است عشق می ورزد و برای كسی كه برای بشریت اشك ریخته، ناله كرده، فداكاری كرده، اشك می ریزد، ناله می كند، فداكاری می نماید [1]. .

حتی ماركسیسم نیز خاصیت عشق ندارد؛ خاصیت تعصب دارد

با همه ی كدورتها و تیرگیهای تعصب، اما خاصیت عشق را با آن روشناییها ندارد. .

در مشایخ عرفا یعنی در پیروی از مشایخ عرفا تسلیم هست اما عشق نیست. تاریخ عرفان نشان نمی دهد كه مریدان پیش شمشیر غمش رقص كنان رفته باشند. اگر مشایخ صفویه توانستند از دراویش لشكری جرار برانگیزانند، با نام علی كردند نه با نام خودشان. .

خاصیتهای عشق عبارت است از گدازندگی و تصفیه، تأحّد و توحّد و تمركز و جلوگیری از تفرقه، هوشیاری و انتباه و حساسیت، الهام بخشی، قلب ماهیت و كیمیاگری و اكسیرمنشی، نابغه سازی و قهرمان پروری، نرمی و رقّت به جای غلظت و خشونت، تكمیل نفس.

آنچه اهل عرفان در باب انسان گفته اند با آنچه فلاسفه و دانشمندان گفته اند متفاوت است. نظر فلاسفه و دانشمندان به قدرت علمی و مغزی انسان است، به انسان بما هو عالم و بما هو عاقل است، اما نظر اهل عرفان به انسان بما هو عاشق و بما هو طالب الحقیقه و بما هو مجذوب للحقیقه است. نظر فلاسفه بهعلّم الانسان ما لم یعلماست و نظر عرفا بهیا ایها الانسان انك كادح الی ربك كدحاً فملاقیهاست. به عبارت دیگر نظر فیلسوف به فطرت عقل است و نظر عارف به فطرت عشق، و در مبحث عقل و عشق سخنها هست كه آیا عقل مقدم است یا عشق. و به هر حال مكتب علی مكتب عقل هم هست، امتیازش به این است كه مكتب عشق و محبت هم هست. .

از این رو از نظر اجتماعی علی ارزشی دارد مافوق هر صاحب مكتب دیگر و ما نباید از این نكته غافل بمانیم.

پی نوشت:
[1] همان طور كه در رساله یجاذبه و دافعه ی علی علیه السلامگفته ایم، علاوه بر اینكه علی مظهر كامل انسان اخلاقی است، جنبه ای كه بیش از همه علی را عاطفه انگیز كرده است این است كه علی مظهری از محبوب حقیقی بشر یعنی ذات الهی است.
برگرفته از کتاب یادداشتهای استاد مطهری جلد نهم‏