به گزارش خبرنگارباشگاه خبرنگاران ساری ، پونه گیاهی است علفی و بوتهای، از خانوادهی نعناعیان که در کنارههای جریانهای آب و یا زمینهای نمناک میروید.
برگهای پونه بیضی شکل و نوک تیز و اکثراً دارای دندانههای کوچک و منظم هستند.
از همهی قسمتهای گیاه و به خصوص برگها بوی بسیار قوی و نافذی به مشام میرسد.
گلها به صورت مجتمع در کنار برگها و اکثراً در قسمتهای بالای محور ساقه قرار میگیرند که به رنگ بنفش و گاهی گلی کمرنگ میباشند.
عضوهیت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران ساری با اشاره به اینکه پونه حاوی 1 تا 2 درصد اسانس مایل به زرد و یا سبز است گفت : آلفایی نن، بتاپی نن، لیمونن، 3 ـ اکتانول. 3 ـ اکنانول، پاراسیمن، 3 ـ اکتیل استات، منتون، ایزومنتون، پولگون، ایزوپولگون، پیپریتون، سیس و ترانس پولگون اکساید و کاریوفیلن به طور طبیعی در اسانس پونه وجود دارند و یا خود به خود اکسیده میشوند.
اکبرزاده افزود: برگهای پونه برای ایجاد طعم و مزه، درست کردن چای و به عنوان ادویه استفاده میشوند. یکی از مصارف مهم آن به عنوان طعم دهنده نوعی خوراک گوشت میباشد که گاهی آن را با فلفل و عسل نیز مخلوط میکنند.
این گیاه بوی منحصر به فردی دارد که کاملاً از نعناع قابل تشخیص است. طعم پونه در ابتدا گرم، کاملاً معطر و تقریباً گس و تلخ است و پس از مدتی ایجاد احساس خنکی میکند.
اسانس پونه دارای طعم تلخ و احساس سردی است. بوی پونه کمی شبیه بوی سیترونل است و از آن در صابونهای معطر استفاده میشود. اسانس پونه در حشره کشها به کار میرود.
پونه که به زبان محلی اوجی میگویند خامهای روستاهای مازندران در پخت انواع غذاهای خانگی از آن بهره میگیرند.
خانم جمشیدی از اهالی روستای اسبوکلای ساری در گفتگو باخبرنگار باشگاه خبرنگاران ساری گفت: از برگ خرد شدهی اوجی تازه به عنوان سبزی اصلی توپریها و درخورشتی در کوکوها و یا به عنوان سبزی خوردن استفاده میشود. نکته ی مهم در کاربرد اوجی بوی تند و مطبوع آن است.
خانم طالبی یکی دیگر ازاهالی روستای اسبوکلا نیز گفت: اوجی برای بهبود سردرد مفید است وبرای رفع گیجی این گیاه را در درون پارچه نخی میگذاریم به دور سر میبندیم و به گفته وی چای پونه را نیز برای رفع سرماخوردگی، سرفه مصرف میکنیم.
عضوهیت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی مازندران گفت: پونه آمریکایی حاوی تا 2 درصد و نوع اروپایی تا 1 درصد اسانس است که میزان پولگون این اسانس ها از 85 تا 92 درصد می باشد.
اکبرزاده افزود: پولگون جسمی است که مصرف زیاد آن میتواند عوارض جانبی خطرناکی داشته باشد؛ لذا پونههای نوع آمریکایی و اروپایی که درصد بالایی پولگون دارند، باید به مقدار کم و با احتیاط مصرف شوند.
به گفته وی از میان گونههای پونه ایرانی، خالواش مورد تحقیق قرار گرفته است که درصد کمی پولگون دارد و میتوان آن را به صورت سبزی خوراکی مصرف کرد ؛ به طوری که سالیان درازی است که این گیاه در گیلان کشت و استفاده میشود.
وی تصریح کرد : به طورکلی هر پونهای را که حاوی پولگون با درصد پایین باشد میتوان با اطمینان مصرف کرد و در غیر این صورت باید در مصرف آن احتیاط کرد.
وی تاکید کرد:مصرف خوراکی اسانس پونههایی که حاوی پولگون با درصد بالا هستند باعث عوارض کبدی، کلیوی و مخاطی میشود.
عضوهیت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران به عوارض خوراکی اسانس پونه با درصد بالای پولگون اشاره کرد و گفت: اسهال، دردهای شکمی، بالا رفتن فشارخون، استفراغ و در موارد شدید سقط جنین است و بهتر است در زمان شیردهی و حاملگی از مصرف پونه خودداری شود.
در کتاب قانون ابن سینا پونه به نام فودنج معرفی شده است اما در قانون به پونه جویباری (پونه کنار آبی)، پونه کوهی، پونه شاک و پونهای که آن را غلیجن مینامند.
ابن سینا معتقد است که پونه کوهی از پونه جویباری قوی تر است پونه خون را به سمت پوست میکشد، طبیعت گرم دارد و معرق میباشد.
دارای خاصیت ضد درد و کوفتگی ماهیچههاست، اشتها آور و مقوی معده است و سکسکه را بر طرف میکند. آب پز پونه ادرار آور است. بیمار مبتلا به تب و لرز اگر آب پز پونه بخورد یا پونه را در روغن بپزد و از آن روغن بر تن بمالد، بسیار نافع است. دود برگ پونه حشرات را دور میکند . پونه بیابانی داروی نیش کژدم است .
بسیاری از خواصی که ابن سینا راجع به پونه نوشته است با کتب علمی امروز مطابقت دارد . البته باید گونه های مختلف نعناع (Mentha) و پونه که گونهای از نعناع است و گونههای مختلف پونه، به خصوص انواع ایرانی آن، مورد تحقیق و مطالعه قرار گیرند تا با تجزیه و شناسایی کمی و کیفی مواد موجود در پونههای ایرانی بتوان به آثار دارویی و درمانی آنها پی برد و آنها را به طور صحیح مصرف کرد.
انتهای پیام/ز
من تازه به این شهر ( ساری )اومدم واوجی بسیار خوش بو وطعم است وتاکنون با این عطر مخصوص سبزی رو ندیم
فوق العادس حتمااز مازندران رد شدین این سبزی رو تهیه واستفاده کنین