به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران به نقل از عصر ایران ، هوا گرم و خیابان شلوغ است، ترافیک همه‌چیز را به هم گره زده است. در همین حین ناگهان یک موتور با آیینه یک ماشین برخورد می‌کند. دو راننده با فحش و ناسزا شروع به دعوا می‌کنند و همین می‌شود که در انتهای روز سر از کلانتری در می‌آورند و برای خود و دیگران روزی پرتنش می‌سازند.

این اتفاق و اتفاق‌های مشابه به‌قدری رو به افزایش دارد که بنابر آمارهای پزشکی قانونی روزانه 1600 پرونده نزاع در کشور تشکیل می‌شود و هر ساعت 72 درگیری منجر به جرح رخ ‌می‌دهد که دوازده مورد آن در تهران است. در سال 93، در 31 استان کشور به طور کلی 589602 نزاع منجر به جرح رخ داده است. سعید خراط‌ها -جرم‌شناس و آسیب‌شناس اجتماعی- درباره دلیل شکل‌گیری نزاع‌ها می‌گوید "60 درصد نزاع‌ها به دلیل فحاشی اتفاق می‌افتد".

کارشناسان معتقدند که ریشه فحاشی‌ها و درگیری‌ها را باید در ساختارهای موجود اجتماعی جستجو کرد. چرا آستانه تحمل افراد به قدری پایین آمده که یک اتفاق کوچک در چندثانیه می‌تواند همه‌چیز را از حالت عادی درآورد و به آن اشکالی از خشونت ببخشد؟ 

آرش دولتشاهی –جرم‌شناس و وکیل پایه یک دادگستری- در گفتگو با فرارو درباره دلایل وجود تعداد زیاد پرونده‌های نزاع در مراجع قانونی گفت: جامعه ما بدل به جامعه‌ای پرخاشگر شده است. دلیل این پرخاش‌گری نیز بحران‌های اجتماعی مختلفی است که تشنج ایجاد می‌کنند. درنتیجه روحیه مردم تضعیف شده و کوچکترین مخالفت و مشکل منجر به دعوا و درگیری خواهد شد. 

از یک فحش تا یک قتل!

دولت‌شاهی در ادامه تصریح کرد: به هیچ‌وجه نباید این اتفاقات کوچک و پیش‌پا افتاده و درگیری‌ها را بی‌اهمیت دانست، چرا که جرح و ضرب تنها یکی از نتایج آن است و در موارد زیادی ما با قتل‌هایی روبرو هستیم که بر سر خشونت‌های ناگهانی رخ داده‌اند. 

این جرم‌شناس با اشاره به تفاوت گذشته با امروز در هنگام بروز تنش و درگیری در میان مردم اظهار کرد: در گذشته اگر درگیری و یا نزاعی رخ می‌داد، قوی‌بودن هویت جمعی و اتحاد مردم و همچنین وجود روحیه گذشت سبب می‌شد تا درگیری‌های کوچک راحت‌تر حل‌وفصل شوند، اما متاسفانه حال ما با تغییراتی در سیستم اجتماعی مواجهیم؛ مردم جامعه ما مانند قبل نسبت به یکدیگر گذشت نمی‌کنند و به‌جای حل مسئله به‌وجود آمده از طریق گفتگو می‌خواهند آن را از راه‌های فیزیکی حل کنند که تبعات زیادی خواهد داشت. 

فصل گرم خشونت می‌آورد

وکیل پایه یک دادگستری همچنین گفت: تحقیقات جرم‌شناسی در همه جای جهان نشان داده که در فصل‌های گرم سال و در مناطق گرم، مردم پرخاشگرتر خواهند شد و میزان نزاع در گرما به دو الی سه برابر خواهد رسید. در نتیجه ما با توجه به روحیه ضعیف و آسیب‌دیده مردم در فصل گرم باید شاهد درگیری‌های بیشتری باشیم.

وی تصریح کرد: باز هم بنابر تحقیقات جرم‌شناسی و پرونده‌های نزاع که در مراکز قانونی پیگیری می‌شوند، افراد تحصیل‌کرده و یا افرادی که از فرهنگ گفتگو و تعامل بالاتری برخوردارند کمتر به نزاع با دیگران می‌پردازند. این جرائم بیشتر مربوط به جرائم خیابانی می‌شوند.

دولتشاهی درباره تاثیر غمگینی جامعه بر روی خشونت گفت: متاسفانه جامعه ما یک جامعه غمگین است و این روحیه می‌تواند منجر به تولید خشونت شود و به طور کلی منشاء خشونت را باید در روحیه و سلامت روان افراد آن جامعه دید. شادبودن جامعه می‌تواند تاثیر بسزایی بر روی کاهش جرائم خیابانی و نزاع‌ها داشته باشد. 

افزایش شادی و در برابر کاهش خشونت در جامعه، نکته‌ و راهکاری است که اکثر کارشناسان به آن اهمیت زیادی می‌دهند. امان‌الله قرایی‌مقدم –جامعه‌شناس و استاد دانشگاه- نیز بر نقش کلیدی و تاثیرگذار شادی و نشاط اجتماعی بر کاهش خشونت تاکید دارد. او در گفتگو با فرارو گفت: زمینه‌های بروز خشونت، اجتماعی است و نه روانی. اگر مسائل و مشکلات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی ما کاهش پیدا کند، خشونت نیز به دنبال آن کم‌تر خواهد شد.

قرائی مقدم درباره علل نزاع‌های خیابانی اظهار کرد: بیکاری، فقر، گرانی، رفتارهای نادرست با مردم، رسانه‌ها و نبود برنامه‌های نشاط و شادی جمعی در جامعه منجر به بروز خشونت خواهند شد. جامعه به همه این دلایل حال به مرحله‌ای رسیده که با اندک تنشی شروع به پرخاشگری می‌کند و متاسفانه محیط به این خشونت دامن خواهد زد.

این جامعه‌شناس همچنین به تاثیر فضای زندگی بر ایجاد خشونت در جامعه تاکید کرده و گفت: اینکه افراد در چه فضایی زندگی می‌کنند بسیار بر روی آن‌ها تاثیر دارد. متاسفانه بی‌نظمی‌های شهری و محیطی ما و همچنین وجود کمِ رنگ در فضاهای رفت و آمد و زندگی غم و خشونت تولید می‌کنند؛ رنگ‌های تیره در حال حاضر الویت پوششی افراد جامعه ماست، که این خود از نظر روانی بسیار مهم است. باید جامعه را تشویق کرد تا از نشانه‌های شادی‌آوری مانند رنگ بیشتر بهره ببرد. 

قرائی‌مقدم در ادامه تصریح کرد: وضع موجود، وضعی آسیب‌زاست، که مولد انواع تنش‌های اجتماعی خواهد بود و اگر تغییری در این وضع صورت نگیرد، در چندسال آینده با آسیب‌های بیشتر و گسترده‌تری روبرو خواهیم شد. 

شادی برود، خشونت می‌آید

این استاد دانشگاه با تاکید بر نقش مهم شادی و آرامش در جامعه گفت: در جامعه‌ای که شادی و فعالیت‌های جمعی نشاط‌آور وجود نداشته باشد، خشونت به مرور رشد می‌کند. برای مثال دختر جوانی را در نظر بگیرید که برای رفتن به ورزشگاه برای تماشای بازی با ممنوعیت روبروست، وقتی این فرد نمی‌تواند در جمعی ورزشی حضور پیدا کند قطعا عصبی و ناراحت خواهد شد و به دیگران پرخاش می‌کند. درنتیجه تمام سیستم اجتماعی را باید در ایجاد خشونت سهیم بدانیم. متاسفانه در حال حاضر در جامعه ما مواردی که به آرامش جمعی افراد کمک کنند اندک است. البته باید گفت که جو موجود نسبت به دوره ریاست دولت قبل بهتر شده اما زمینه‌های بروز خشونت همچنان در جامعه باقی است. 

امان‌الله قرائی‌مقدم در انتها تصریح کرد: "تئوری چرخش" می‌گوید که خشونت از خشونت زاده می‌گردد و این چرخه خشونت منجر شده مردم ما سلطه‌گر و سلطه‌پذیر باشند؛ به بالاست تملق بگویند و به زیردست زود. این چنین سیستمی منجر شده که فرد تحت سلطه بر فرد دیگری که ضعیف‌تر است سلطه‌گری کند و در نتیجه خشونت و تنش مدام در حال بازتولید باشد.