به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران از بیرجند؛ مناجات و شب خوانی "شوخانی" از نخستین شب رمضان آغاز می‌شود، بدین‌سان که هر شب برخی مردان خوش صدا پس از نیمه شب 3 نوبت بر بالای بام خانه رفته و با صدای بلند به خواندن ادعیه و نیایش می پردازند که با این عمل، مردم با شنیدن صدای آنان از خواب بیدار شده و تدارک سحری را می بینند. این آیین هنوز در برخی از روستاهای خراسان جنوبی رواج دارد.

در گویش بیرجندی کلمه رمضان «رمزا» تلفظ شده و 11 ماه دیگر سال "سالگان" گفته می‌شود و با این نامگذاری "رمضان" را از ماه‌های دیگر ممتاز می‌کنند.

در چند دهه گذشته، پس از مشخص شدن طلوع ماه مبارک رمضان، روزه گيران سحری را يکی دو ساعت قبل از سحر آماده و با بهره گيری از روش های مختلف چون طبل يا پيت های حلبیو يا بانگ افراد در روی پشت بام ها زمان سحر را به يکديگر اعلام مي کردند.

در آن زمان 3 نوبت طبل زده مي شد، نوبت اول برای تهيه سحری بود، در نوبت دوم سحری خورده می شد و طبل زنی سوم درآستانه اذان صبح بود که به همراه آن اشعار و ادعيه های اين ماه نيز خوانده میشد.

در ايام ماه مبارک رمضان در گذشته رمضان خوانی يکی از آداب و رسوم خاص بود، به اينگونه که کودکان و نوجوانان با مشخص کردن فردی که اشعار مربوط به رمضان خوانی (در اصطلاح بومی رمضوخوانی) را حفظ بود به عنوان مسئول گروه، به در يک يک خانه ها می رفتند و اشعاری را می خواندند.

صاحبخانه هم با تنقلات و در دوره های بعد پول نقد از آنها تشکر می کرد ، بخشی از اشعار رمضان خوانی توصيف اين ماه و مدح ائمه اطهار(علیهم السلام) و بخشی ديگر درباره بيان ويژگی های خانه مورد نظر با توجه به قرار گرفتن آن درشمال يا جنوب بود.

گروه مزبور با خواندن اشعاری مبنی بر تشکر و آرزوی توفیق برای صاحب‌خانه برای خواندن رمضانی به خانه بعدی مراجعه می‌کنند.

در گذشته برای اين که رمضان خوانی جنبه شور و نشاط پيدا کند، بعضی ازصاحبخانه ها آب را که نشانه روشنی است از پشت بام برروی رمضان خوانان می ريختند.

رمضو یارب، یارب رمضو آمد خوشنام خدا

رمضو آمد، مهمانش کنید بز و بزغاله قربانش کنید

رمضو آمد خود سیصد سوار چوبی وردشته که آی روزه بدار

رمضو آمد، مهمانش کنید بز و بزغاله رو قربانش کنید

بز و بزغاله که چیزی نمشو گاو و گوساله را قربانش کنید

این سرا از کیه، رو ور باده دو پسر داره که نو داماده،

این سرا از کیه رو ور روزه دو دختر داره که مخمل دوزه

این سرا از کیه رو ور قبرستو پدر مو گفته برو دو قرو بستو

آنان با خواندن اشعاری معروف به "رمضونی" با لهجه بیرجندی از صاحبخانه طلب انعام می‌کنند. رمضانی خوانی با یک مقدمه دعایی که توسط استاد خوانده می شود، آغاز شده و با آمین شاگردان ادامه پیدا می‌کند.