به گزارش خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران؛ از زمان آغاز عملیات نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا علیه گروه تروریستی داعش در عراق و سوریه، بسیاری درخصوص نیت واقعی و پنهان این ائتلاف، اظهار تردید کرده اند. در این گزارش سعی بر شرح کامل ائتلاف های بین‌المللی و به ویژه ائتلاف ضد داعش شده است.

ائتلاف چیست؟ 

ائتلاف، از جمله مفاهیم و واژه‌های سیاسی است كه هر روز در خبرهای سیاسی و بین المللی رسانه ها یا در سخنان سیاستمداران و فعالان سیاسی تكرار می شود. 

لغت نامه دهخدا در صفحه ۳۱۶۵ جلد سوم معنای لغوی واژه «ائتلاف»(‌ alliance) را «مجتمع گردیدن، با همدیگر الفت گرفتن و پیوسته شدن» ذكر كرده است. از نظر اصطلاحی در عرصه سیاست نیز ائتلاف توافقی میان دو یا چند طرف برای حمایت از یكدیگر به منظور پیشبرد منافع متقابل است. 

ائتلاف‌ها دارای اشكال مختلفی همچون دو جانبه و چند جانبه، سری و علنی، ساده یا دارای سازمان پیچیده؛ و كوتاه مدت یا درازمدت می باشند. همچنین كاربرد ائتلاف در دو سطح سیاست داخلی و بین المللی رایج است.

در سطح بین المللی منظور از ائتلاف همبستگی و همكاری چند كشور مختلف برای نیل به یك یا چند هدف مشترك است. ائتلاف‌های بین‌المللی زمانی شكل می‌گیرد كه چند كشور عمدتا همفكر برای تحقق اهداف مورد نظر با هم به همكاری بپردازند. كشورهای عضو ائتلاف ممكن است برای همكاری با هم یك موافقتنامه رسمی امضا كنند یا این كه بدون وجود هرگونه توافق مكتوب در پی تحقق اهداف مورد نظر برآیند.

از جمله ائتلاف های بزرگ بین المللی كه در سال های اخیر در سطح جهان شكل گرفته ائتلاف جهانی مبارزه با تروریسم است. در شرایط پس حوادث ۱۱سپتامبر كشورهای جهان برای مبارزه جدی با تروریسم به نوعی توافق دست یافتند كه نمود عملی این امر در جنگ افغانستان آشكار شد.

البته آمریكا كه خود را سردمدار این ائتلاف جهانی تصور می كرد سعی نمود تا از این توافق جهانی علیه تروریسم برای حمله به عراق بهره جوید اما با مخالفت بسیاری از كشورهای عضو این ائتلاف مواجه شد و تعداد كشورهای عضو ائتلاف مهاجم به عراق به شدت كاهش یافت.

سناریوی ائتلاف ضد داعش با چه هدفی طرح ‌ریزی شد؟

ائتلاف ضد داعش عبارتی است که شاید مارا به یاد ائتلاف جهانی مبارزه با تروریسم و مبارزه با داعش بیاندازد اما قصه نشست‌ها و هزینه‌های زیادی که برای از بین بردن این گروه تروریستی برگزار شده سر دراز دارد و گویا هدف اصلی از این ائتلاف چیز دیگری است.

ائتلاف به اصطلاح جهانی علیه گروهک تروریستی داعش پرده‌ای دیگر از نمایش آمریکا برای تحقق اهداف سلطه‌جویانه خود در منطقه محسوب می‌شود. غرب و متحدان منطقه‌ای‌اش بار دیگر سناریوی ایجاد و نابودی یک گروه تروریستی دیگر را بازی کردند.البته شاید بازی خطاب کردن این ائتلاف در نظر بعضی منتقدان یک جانبه باشد ولی حقایق و عملیات‌های بی هدف و ساختگی این ائتلاف و گسترش گروه تروریستی داعش زیر پرچم همین ائتلاف حقایق را برای منتقدان هم آشکار کرده و آن ها را در سکوت خود پنهان کرده است.

هواپیماهای ائتلاف ضد داعش چه هدفی را دنبال می‌کنند؟

هواپیماهای ائتلاف بارها به جای هدف قرار دادن تروریست های داعش، مواضع ارتش عراق و نیروهای مقاومت مردمی را در این کشور هدف قرار داده‌اند.

در موارد بسیاری هواپیماهای ائتلاف به جای رساندن کمک های نظامی به نیروهای دولتی در عراق، این کمک ها را به دست تروریست ها در مناطق تحت اشغال آنان رسانده اند.

ناظران معتقدند که هدف اصلی ائتلاف آمریکا، نابودی محور مقاومت در منطقه است؛ مقام‌های سوری و عراقی نیز معتقدند که نیروهای ائتلاف برای حمله به مواضع داعش جدی نیستند.

«کوین برت» مفسر سیاسی در آمریکا نیز دراین باره گفته که پنتاگون با همکاری با بازیگرانی نظیر داعش که ساخته و پرداخته دستگاه های اطلاعاتی غرب است، هدفی جز بی ثبات کردن کشورهای خاورمیانه ندارد.

لیست کامل کشورهایی که آمریکا می‌گوید در ائتلاف حضور دارند:

 آلبانی- استرالیا- اتریش- بحرین- بلژیک- بلغارستان- کانادا- کرواسی- قبرس- جمهوری چک- دانمارک- مصر- استونی- فنلاند

- فرانسه- گرجستان- آلمان- یونان- مجارستان- عراق- ایرلند- ایتالیا- ژاپن- اردن- کوزوو- کویت- لیتوانی- لبنان- لتونی- لوکزامبورگ

- مقدونیه- مولداوی- مونتنگرو- مراکش- هلند- نیوزلند- نروژ- عمان- لهستان- پرتغال- قطر- کره جنوبی- رومانی- عربستان سعودی

- صربستان- اسلواکی- اسلونی- اسپانیا- سوئد- تایوان- ترکیه- اوکراین- امارات متحده عربی- بریتانیا

(البته در ماه‌های اخیر چند کشور از این ائتلاف خارج شده‌اند که اخرین دولت،دولت بلژیک بوده است)

دولت بلژیک همکاری خود را با ائتلاف ضد داعش به حال تعلیق درآورد

به گزارش خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران به نقل از اسپوتنیک، بنا بر اعلام رسانه‌های بلژیکی دولت این کشور همکاری خود را با ائتلاف ضد داعش بعد از آن به حال تعلیق در اورد که ۶ فروند جنگنده اف-۱۶ این کشور بعد از ۹ ماه حضور در پایگاه هوایی اردن، به کشور بازگشته اند.

بر این اساس بروکسل اعلام کرده است که دیگر قادر به تامین هزینه های مشارکت در مبارزه با داعش در عراق و سوریه نیست و به همین دلیل همکاری خود را با ائتلاف تحت رهبری آمریکا تعلیق کرده است.

علی الاحمد دستیار وزیر اطلاع رسانی سوریه در این رابطه گفته است که جای هیچ گونه تعجبی ندارد که بروکسل اعلام کرده همکاری خود را با این ائتلاف به حال تعلیق در آورده است زیرا گزارش های مرتبی از کشورهای اروپایی مخابره می شود که حاکی از تردیدهای جدی آنها نسبت به تاثیرگذاری حملات ائتلاف علیه داعش و عملیات های آن است.

امریکا فرشته نجات و کدخدای ائتلاف ضد داعش؛

برخی از کارشناسان نیز بر این باورند که با تشکیل این ائتلاف آمریکا و متحدانش بار دیگر به عنوان قهرمانان مبازره با تروریست‌هایی که خودساخته‌اند، مطرح خواهند شد و آمریکا به عنوان رهبر این ائتلاف که قرار است عملیات علیه «داعش» را سازماندهی کند، بیشترین بهره‌برداری تبلیغاتی را می‌برد و قصد دارد مانند دورانی که طالبان در افغانستان و صدام حسین در عراق را سرنگون کرد، بار دیگر خود را به عنوان یک «فرشته نجات» علیه تروریسم معرفی کند! اما همین گروه تروریستی طبق شواهد زیر سایه امنیت ائتلاف ضد داعش اسلام هراسی را روز به روز رونق داده و به قتل عام خود ادامه می دهند.

هرچند دوران تک‌قطبی مدت‌هاست سپری شده است؛ اما ایالات متحده آمریکا همچنان سعی دارد با ابزارهای مختلف ادعای رهبری و کدخدایی خود را بر جهان حفظ کند. دولت فعلی آمریکا به رهبری باراک اوباما برخلاف دولت پیشین به ریاست جرج بوش پسر، سعی می‌کند از سیاست‌های یک‌جانبه‌گرایی پرهیز کند؛ دولت اوباما تمایل زیادی دارد تا اقدامات خود را در قالب ائتلاف‌های منطقه‌ای و جهانی به انجام برساند. این سیاست هرچند از قدرت مانور کاخ سفید کم می‌کند؛ اما ضمن کاهش هزینه‌های آمریکا، داعیه رهبری جهان را حفظ کرده و درعین‌حال اوباما می‌تواند از اتهاماتی همچون تک‌محوری و یک‌جانبه‌گرایی رهایی یابد.

ایجاد ائتلاف ضد داعش توسط واشنگتن ازجمله اقداماتی است که به ظاهر جهان را علیه این گروه تروریستی بسیج کرده است؛ اما لزوماً به این معنا نیست که همه این کشورها قائل به سردمداری جهانی کاخ سفید هستند. واقعیت این است که بسیاری از این کشورها به دلیل شرایط خاص منطقه و خطرات ناشی از داعش وارد این ائتلاف شده‌اند؛ ضمن آن‌که برخی کشورها مانند ایران به این ائتلاف نپیوسته‌اند.

ائتلاف ضد داعش وسیله‌ای برای رونق بازار فروش اسلحه؛  

رهبری این ائتلاف بر عهده ایالات متحده آمریکا است و راهبردی که رسماً توسط کاخ سفید اعلام شده حاکی از تلاش برای تشکیل یک ائتلاف بین‌المللی برای تضعیف نظامی و مالی و انهدام داعش است. 

اما ایا واقعا در این مدت داعش از لحاظ تسلیحات تضعیف شده یا روز به روز تقویت شده است؟ بسیاری از کارشناسان بر این باورند که داعش حتی بهترین وسیله برای رونق گرفتن کارخانه‌های اسلحه سازی آمریکا بوده و حقانیت این قضیه در ما ه‌های اخیر از طریق ویدیو هایی به اثبات رسیده است.

ائتلاف ضد داعش بهانه‌ای برای سرنگونی" بشار اسد"

این ائتلاف که درواقع متشکل از مخالفان نظام سوریه (گروه به اصطلاح دوستان سوریه) است، با حمله به مواضع داعش در سوریه چه هدفی را دنبال می‌کند و آیا هدف قرار دادن داعش در سوریه، با مواضع قبلی آنان (ضدیت با نظام سوریه و براندازی آن) تعارض ندارد؟

گروه به اصطلاح دوستان سوریه مجموعه‌ای از کشورها و نهادهای بین‌المللی بود که به منظور یافتن راه‌حلی برای بحران سوریه، خارج از شورای امنیت ایجاد شد.

دلیل تشکیل این گروه این بود که چین و روسیه قطعنامه‌های ضد سوریه را در شورای امنیت وتو کرده و در نتیجه کشورهای ضد سوریه، قادر به اعمال فشار بر نظام این کشور در چهارچوب شورای امنیت نبودند. تشکیل گروه دوستان سوریه نخستین بار توسط نیکلای سارکوزی رییس‌جمهور سابق فرانسه مطرح شد و اولین نشست این گروه در اسفندماه 1390 در تونس بر‌گزار و جلسه دوم این گروه در فروردین 1391 در شهر استانبول ترکیه تشکیل شد. نشست دوستان سوریه در استانبول در بیانیه پایانی خود «شورای ملی سوریه» را که در آن طیف‌های مختلف مخالفان نظام بشار اسد حضور داشتند، به عنوان نماینده قانونی مردم سوریه به رسمیت شناخته و خواهان برکناری بشار اسد و جابه‌جایی قدرت در سوریه شد.

گروه به اصطلاح دوستان سوریه نشست‌های خود را همچنان ادامه داد؛ اما هر بار از تعداد شرکت‌کنندگان در این گروه کاسته شد و به دلیل ثبات نظام سوریه و ناکامی معارضان با محوریت «ائتلاف ملی سوریه»، سرانجام جز نامی از آن باقی نماند.

آنچه امروزه به ائتلاف ضد داعش مطرح شده است در واقع امتدادی از همان گروه دوستان سوریه است، چراکه عمدتاً شامل همان کشورهای ضد سوریه همچون آمریکا، انگلیس، فرانسه، عربستان سعودی، ترکیه و... است.در واقع می‌توان گفت جبهه ضد سوری با تغییر عنوان و تاکتیک‌های خود، تلاش تازه‌ای را برای اعمال فشار بر نظام سوریه و محور مقاومت آغاز کرده است.

عنوان این جبهه، ائتلاف علیه دولت اسلامی (داعش) است و تاکتیک آن از مبارزه مستقیم با سوریه به مبارزه با گروه تروریستی داعش و سایر گروه‌های تکفیری در سوریه تغییر یافته است؛ البته معلوم است که مبارزه با داعش که ساخته و پرداخته خود این کشورهاست، بهانه‌ای بیش نیست و در پوشش آن، اهداف و راهبردهای مهم‌تری دنبال می‌شود.

نگاه کارشناسی

"ابوعارف" در گفتگو با خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران؛ با اشاره به اینکه ائتلاف ضدداعش یک بازی سیاسی محسوب می‌شود، اظهار داشت: ائتلاف ضدداعش حتی بین مردم عراق و سیاستمداران این کشور هم شبهه ایجاد کرده است، چرا که هواپیماهای این ائتلاف بر روی سرزمین‌های تصرف شده توسط داعش پرواز کرده و هیچ اقدامی انجام نمی‌دهند و با چند ضربه بی‌روح و بی‌جان دوباره به پایگاه‌های خود باز می‌گردند.

نماینده مجلس اعلای اسلامی عراق در ایران، به واضح و شفاف بودن مکان عملیاتی داعش هم اشاره داشت و افزود: ستون‌های حرکتی این گروه تروریستی کاملا مشخص است و واضح است که آمریکا در پشت پرده این شک و تردیدها و شبهه‌ناک بودن عملیات‌های ظاهری ائتلاف ضد داعش حضور دارد و شاید تا انتخابات بعدی آمریکا هدف ایالات متحده فقط وقت‌کشی باشد.

وی در پاسخ به این سوال که موقعیت گروه تروریستی داعش نسبت به مرزهای ایران چگونه است، گفت: با توجه به سیاست ایران و راهکارهای امنیتی و پیشرفت‌های جمهوری اسلامی ایران و همچنین همراهی ملت، بعید به نظر می‌رسد که این گروه تروریستی توانسته باشد به خاک ایران نفوذ کند و لازم به ذکر است در مناطق خلیج فارس و جزیره عرب این آسیب‌ها و خطرها شاید قابل مشاهده باشد ولی در کل می‌توان قاطعانه گفت که از این جهت خطری ایران اسلامی را تهدید نمی‌کند.

انتهای پیام/

گزارش از ابراهیم آقابالایی