نقد کتاب؛
شاه بی شین؛ فرصتی برای شنیده شدن صدای استبداد
«شاه بی شین» عنوان کتابی به قلم محمدکاظم مزینانی بوده که بنابر گفته نویسنده‌اش فرصتی برای شنیده شدن صدای محمدرضا پهلوی است.
به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان - نسرین خدایاری ؛ کتاب «شاه بی شین» اثری از محمدکاظم مزینانی است که پیش از انتشار به عنوان برگزیده نخستین جشنواره داستان انقلاب معرفی شده و انتشارات سوره مهر در سال 1389 آن را منتشر کرد.
این کتاب که توسط سرباز معترض به جیره شاه برای سربازان به نگارش درآمده توصیف کننده موقعیت تراژیک شاه و آهی است که او کشیده است.
بنابراین این کتاب «شاه بی شین» اگرچه به عنوان ترشحات فکری یک معترض زمان حکومت پهلوی بر ایران به نگارش درآمده اما فرصتی برای شنیده شدن صدای محمدرضا پهلوی به حساب می‌آید.
این کتاب سوژه آشنای متولدین دهه چهل بوده که این گونه بر روی صفحات سفید کتاب شکل گرفته تا واگویه‌ای از دوران پیش و پس از انقلاب باشد، البته گرچه به ظلم و بدی آخرین پادشاه خاندان پهلوی می‌پردازد، اما این نگاه صفر و صدی را سوژه مناسبی برای نوشتن رمان نمی‌داند و بهانه‌ای برای کشف دوباره درون نویسنده و اندرونی شاه می‌داند.
زنگ‌ها برای «شاه بی شین» آن زمان به صدا درمی‌آیند که برخی از منتقدان با خوانش آن متعجب می‌شوند که چگونه این کتاب به عنوان برگزیده کتاب داستان انقلاب معرفی شده. این در صورتی است که از نگاه برخی افراد او این تجربه مزینانی در حوزه داستان بزرگسال رمانی متفاوت و انقلابی است که این نویسنده را در طراز نویسندگانی همچون احمد دهقان و رضا امیرخانی قرار داده و به درستی بیان شده است.
گفتنی است که به هر صورت آنچه در کتاب «شاه بی شین» آمده با فریب مخاطبان خود چنان در دل رمان‌خوان‌های کشورمان جای باز کرده که گویا چشم‌ها بر روی نقاط ضعف آن بسته شده‌اند.
مسئله دیگری که «شاه بی شین» را زیر سوال برده و آن را در بوته نقد نقادان زیرک و باریک بین کشورمان قرار داده، این است که این کتاب چگونه بدون درنظرگیری نگاه تاریخی ایرانیان به دوره حکومت پهلوی شاهان این دوره را افرادی مذهبی دانسته و آن‌ها را از فسادها و فحشاهای مملکت مبری کرده است؟
البته این ایراد به واسطه وجود سطرهایی با مضامین «شاه خطاب به پسرش: با هرچه شوخی می‌کنی با خدا شوخی نکن، مگر وضع ما را نمی‌بینی» مصداق خود را پیدا می‌کند و این رسالت نویسنده را تا حدودی زیر ذره‌بین قرار می‌دهد.
شاید بزرگ‌ترین دلیل برداشت‌های اشتباه ما از کتاب «شاه بین شین» منفی افعالی است که توسط نویسنده به کار رفته اما آیا تصویر واقعی از شاه همانی بوده که در کتاب «شاه بی شین» آمده ا ست؟
در اینجا باید گفت اگرچه محمدرضا شاه در کتاب «شاه بی شین» به عنوان طفلکی مریض شناخته شده که مردم قدرش را ندانسته و به او فرصت ندادند اما آخرین شاه از سلسله پهلوی همان فردی است که با فسادها و فحشاهای مملکتی خود و خانواده‌اش جان مردم را به لب‌شان رسانده و آن‌ها را به وادی انقلاب کشانده است.
خاطرنشان می‌شود که کتاب «شاه بی شین» با همه این ایرادات وارده در صورت قرارگیری در کنار کتاب «آه با شین» اثری خواندنی به حساب می‌آید.
انتهای پیام/
