وزیر خارجه ایران و رئیس هیات مذاکره کننده ایرانی در تحلیلی برای این روزنامه انگلیسی نوشت: ما یعنی ایران و طرف های مذاکره کننده موسوم به گروه پنج به علاوه یک، سرانجام به هدف مشترک تبدیل برنامه هسته ای ایران از یک بحران غیرضروری به زمینه ای برای همکاری در زمینه منع اشاعه هسته ای و فراتر از آن دست یافتیم. توافق هسته ای به دست آمده در ماه جاری در وین؛ هدف نهایی نیست ولی پایه و بنیادی محکم برای چیزی است که ما باید می ساختیم. برنامه جامع اقدام مشترک که عنوان رسمی توافقی است که به دست آمده، وضعیت ایران را به عنوان یک منطقه عاری از تسلیحات هسته ای در نظر می گیرد. اکنون وقت آن است که این وضع در همه خاورمیانه تسری یابد.
ایران همواره برای ممنوعیت تسلیحات کشتار جمعی در مناطق مجاور این کشور، تلاش مداومی داشته است. این واقعیت که ایران به استفاده سیستماتیک صدام حسین (دیکتاتور سابق عراق) از سلاح های کشتار جمعی علیه خود هیچ پاسخ متقابلی داده نشد، سندی بر عمق تعهد کشور من به این آرمان شریف است. در حالی که ایران در این مسیر از حمایت برخی از دوستان عرب خود برخوردار شده است،اسرائیل، به عنوان تنها دارنده برنامه تسلیحات هسته ای در منطقه، خود را از این فرایند(عاری شدن از تسلیحات هسته ای) دور نگه داشته است. در پرتو توافق هسته ای تاریخی، ما باید به این چالش بپردازیم.
یکی از طنزهای تاریخ دوران ما این است که کشورهایی که دارای تسلیحات هسته ای نیستند، نظیر ایران، واقعا در عمل کارهای بیشتری برای آرمان منع اشاعه انجام داده اند، در حالی که دولت های دارنده تسلیحات هسته ای، فقط بر روی کاغذ به این آرمان متعهد شده اند. ایران و دیگر کشورهای فاقد تسلیحات هسته ای خالصانه در مسیر تثبیت رژیم منع اشاعه گام برداشته اند. در همین حال، کشورهایی دارنده این سلاح های کشتار جمعی و مخرب حتی به سختی درباره این مسئله حرف می زنند؛ آن هم در حالی که از وظایف خود در الزامات خلع سلاح براساس معاهده منع اشاعه(NPT) و سایر قوانین بین المللی کاملا سرباز می زنند.
این موضوع جدا از کشورهایی است که جزو ان پی تی نیستند و شامل اسرائیل با یک زرادخانه هسته ای اعلام نشده و رژیمی که بی اعتنایی آشکاری به قانون منع اشاعه دارد و مواضع غیرمعقولانه و هشدار دهنده ای علیه توافق هسته ای ایران، اتخاذ کرده، نمی شود. امروزه، در پرتو توافق وین، بهترین و مناسب ترین زمان است که کشورهای دارنده تسلیحات هسته ای،این شکاف را با اتخاذ مجموعه ای از تدابیر خلع سلاح و تقویت رژیم منع اشاعه، پرکنند.
اکنون زمان آن است که کشورهای دارنده تسلیحات هسته ای سرانجام با این واقعیت جهانی کنار بیایند که ما در یک محیط امنیتی جهانی شده زندگی می کنیم. عدم تقارن دوران جنگ سرد بین دولت هایی که از تسلیحات هسته ای برخوردار هستند و آنهایی که از این تسلیحات برخوردار نیستند، دیگر حتی از راه دور هم قابل تحمل نیست.
ظریف در ادامه نوشت: برای مدت های مدید، این تصور وجود داشت که مفهوم بی خردانه «تخریب حتمی متقابل» منجر به ثبات و عدم اشاعه خواهد شد. هیچ چیزی نمی تواند بیش از این از واقعیت دور باشد. رواج این دکترین بازدارندگی در روابط بین الملل، موتور محرکه و عامل وسوسه شدن برخی از کشورها برای دستیابی به تسلیحات هسته ای بوده است و نیروی محرک برای سایرین در گسترش و تشدید استحکام زرادخانه های هسته ای آنها شده است. همه این موارد، نقض آشکار اهداف خلع سلاح وضع شده توسط جامعه بین المللی است.
این ضروری است که ما این پارادایم امنیتی خطرناک و اشتباه را تغییر دهیم و به سمت چینشی بهتر، امن تر و عادلانه تر حرکت کنیم. من عمیقا بر این باور هستم که توافق هسته ای بین کشور من که یک کشور فاقد تسلیحات هسته ای است و گروه پنج به علاوه یک که بیشتر کلاهک های جنگی هسته ای در زمین را در اختیار دارند، می تواند از نظر نمادین برای تغییر و تحول در این پارادیم خطرناک کافی باشد و نشانه ای از شروع یک دوره جدید برای رژیم منع اشاعه باشد.
یک گام که در مسیر درست برداشته شود، می تواند آغاز مذاکرات برای دستیابی به معاهده نابودی و محو تسلیحاتی باشد که می تواند با یک مکانیسم نظارت قوی و راستی آزمایی حمایت شود. این پیمان در مرحله ابتدایی می تواند شامل خارج کردن زرادخانه های تسلیحات هسته ای از حالت آماده باش از طریق برداشتن کلاهک های هسته ای از دستگاه های پرتابگر با هدف کاهش خطر استفاده از آن باشد و در نهایت هم به سمت ایجاد یک منطقه عاری از سلاح پیشرفته تر با همه کشورهایی شود که دارای این سلاح های کشتار جمعی هستند. قطعا،این یک هدف ملموس برای شروع این پروژه جهانی با تلاشی قدرتمندانه، سراسری و با نیت پاک است تا بتوان یک منطقه عاری از تسلیحات هسته ای در خاورمیانه به وجود آورد،البته اگر قدرت های دست اندرکار به این فرضیه برسند که این نه تنها آرمانی شریف است، بلکه ضرورتی راهبردی است.
وجود چنین پیمان جدیدی می تواند احیاگر و مکمل پیمان منع اشاعع تسلیحات هسته ای برای کشورهای دارنده آن شود. این معاهده، الزامات خلع سلاح را برای رژیم های دارای تسلیحات هسته ای که عضو ان پی تی نیستند، وضع خواهد کرد که از نظر سیاسی بر مبنای رژیم بین المللی منع اشاعه است و از نظر حقوقی نیز بر مبنای قوانین بی چون و چرا و عرفی حقوق بین الملل برای خلع سلاح است.
ایران در ظرفیت ملی خود و رئیس فعلی جنبش عدم تعهد، آماده همکاری با جامعه بین الملل برای دستیابی به این اهداف است و به خوبی می داند که در این مسیر، با موانع بسیار از سوی منتقدان صلح و دیپلماسی مواجه خواهد شد؛ ولی ما باید تلاش خود را برای متقاعد کردن و پافشاری ادامه دهیم، یعنی همان کاری که در وین انجام دادیم.
با عرض سلام واحترام خدمت جنای آقای دکتر ظریف و تمامی همکاران محترمتان
با آرزوی سلامتی وتوفیقات روز افزون در سطح بین الملل برای جنابعالی و همکاران شریفتان
اجرتان با ولیعصر(عج)