به گزارش خبرنگار دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ عملیات رمضان راس ساعت۲۱:۰۰ چهارشنبه سی ام تیرماه ۶۱ از پاسگاه مرزی زید آغاز شد. در تابستان ۱۳۶۱ نیروهای عراقی تقریباً از تمامی خاک ایران بیرون رانده شده بودند که همزمان اسرائیل مبادرت به اشغال لبنان نموده بود. در این زمان صدام حسین با بهانه قرار دادن اشغال لبنان از سوی اسراییل به دنبال طرح صلح بود تا در قبال صلح نیروها کمکی به فلسطین ارسال شوند و تهران درخواست‌های مکرر بغداد برای صلح را رد نمود. این عملیات از این نظر دارای اهمیت است که ایران برای اولین بار از آغاز جنگ به صورت گسترده وارد خاک عراق شد.

در ابتدا برخی در تهران با ایده اشغال عراق مخالف بودند. استدلال آنها این بود که با اشغال عراق، ایران وجهه اخلاقی خود را از دست خواهند داد و همچنین همدردی ایجاد شده در بین کشورهای اسلامی با ایران از بین خواهد رفت. این نظریه توسط نظامیان ایرانی مورد حمایت قرار گرفت. با این حال این صداها با نظر دیگری که مبتنی بر شکست عراق با نیروهای متعصب و همچنین برانگیختن شیعیان عراقی به شورش علیه دولت مرکزی می‌توان عراق را شکست داد خفه شد.

 شامل از بین بردن توپخانه عراقی‌ها در مرزهای ایران بود که شهرهای مرز را مورد هدف قرار می‌داد، نابودی ارتش سوم عراق، و همچنین محاصره بصره سومین شهر بزرگ عراق بود. اولین روز عملیات مصادف با شروع ماه رمضان بود و از همین رو این عملیات عملیات رمضان نامگذاری شد.دفاع برای کسب صلح و تنبیه متجاوز در شرایطی که پنج قدرت اصلی شورای امنیت سازمان ملل تنها بر آتش‌بس تأکید داشتند از جمله اهداف این عملیات عنوان شده است.

در تابستان ۱۳۶۱ عراق از کمبودهای شدید در نیروهای نظامی به دلیل شکست‌هایش رنج می‌برد. تنها یک سوم نیروی هوایی عراق قابل استفاده بود. صدام حسین در سال‌های پیش توانسته بود با القا این نظریه که ایران برنامه‌ای برای اشغال گسترده عراق دارد نیروهای خود را از نظر ذهنی برای مقابله با این اشغال آماده کند. عراقی‌ها نیروهای گسترده‌ای را در کنار مرز ایران مستقر نموده بودند. در اطراف بصره نقشه‌های دقیقی برای ایجاد سنگر کشیده بودند و همچنین میادین مینی را در این منطقه بر پا کرده بودند.

در شرایطی که کارشناسان سیا از سقوط احتمالی صدام اطمینان حاصل کرده بودند؛ توسعه روابط اطلاعاتی از کانال‌های مختلف در دستور کار آمریکا قرار گرفت. بر اساس مفاد این برنامه تمام اطلاعات جاسوسی به دست آمده از آرایش نظامی ایران و مواضع آنها را که از طریق هواپیماهای جاسوسی فوق مدرن آواکس (که در اکتبر ۱۹۸۰ به عربستان سعودی فروخته شده بود) به دست آورده بودند را  در اختیار رژیم صدام قرار دادند.

یکی از اهداف اصلی ایرانی‌ها در این عملیات از بین بردن ارتش سوم عراق بود که در غرب اروند رود مستقر بود. با توجه به تعداد تانک‌های این لشکر، رزمندگان اسلام دسته‌های ویژه آر پی جی زن را برای از بین بردن لشکر زرهی عراقی آموزش داده بودند.

موفق‌ترین مرحله این عملیات،مرحله‌ سوم آن بود بود. دراین مرحله تیپ‌های پیاده ۲۵کربلا،۲۷محمدرسول الله (ص)،۱۴امام حسین (ع) و ۸نجف اشرف که هرکدام به ترتیب دو کیلومتر را پوشش می‌دادند شرکت کردند. هدف ازانجام این مرحله ازعملیات رمضان، نابودسازی تیپ‌های زرهی عراقی مستقردرآن منطقه، رسیدن به کانال پرورش ماهی وپدافند درآن جابود. یکی از بزرگ‌ترین ضعف‌ها دراین عملیات ضعف سیستم مخابراتی تیپ ۲۷محمدرسول الله (ص) بود که موجب شد این تیپ ۳۰دقیقه دیرتر وارد عمل بشود ولی با یاری خداونداین تیپ توانست به تنهایی بیشتر از ۲۰۰دستگاه تانک را منهدم ساخته و اولین تیپی باشد که به کانال پرورش ماهی برسد. 

این عملیات که به خوبی انجام شدتنها یک نقص داشت و آن هم  مربوط به مرحله پایانی یعنی احداث خاکریز بود که آن هم به علت ضعف لشکر ۸ فجر در پاکسازی منطقه بود و به همین علت هم ماشین آلات مهندسی زیر آتش تانک ها و تیربارها قرار گرفت و نتوانست به موقع برسد. 

ماشین آلات مهندسی ساعت۳:۳۰صبح به منطقه رسیدند.آن‌ها باید خاکریزی به طول ۹کیلومتر را در ۴۵دقیقه احداث می کردند،اما هنگامی که دیدند که این کار ممکن نیست عقب نیشنی کردند. البته به هیچ وجه من الوجوه این‌کار جنبه عقب‌نشینی نداشت، زیرا در یک شب بیش از۷۰۰ دستگاه تانک و نفربر از بین رفت. ساعت۳:۴۰عقب‌نشینی با کد "عابد-۸" آغازشد. این عقب‌نشینی به بهترین شکل ممکن اجرا شد.

اما مشکلی در عقب‌نشینی پیش آمد و آن هم در گردان حبیب بن مظاهر از تیپ ۲۷ محمدرسول الله (ص) نمود پیدا کرد.مشکل این بود که بی‌سیم بی‌سیم چی گم شده بود و گردان تا ساعت ۵:۰۰ نمی دانستن که باید عقب‌نشینی کند. ساعت ۵ ،معاون تیپ ۲۷ به سوی گردان حبیب رفت و آن ها را مطلع کرد،اما در حین بازگشت به شهادت رسید. بعد از این عملیات فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران تصمیم گرفتند لشکری ضربتی به نام "لشکر فتح" که متشکل از ۵تیپ از قوی‌ترین تیپ‌های سپاه به نام‌های ۲۷ محمدرسول الله ،۱۴امام حسین ،۸ نجف،۲۵کربلا و ۳۳ المهدی (عج) تشکیل دهند. گرمای هوا در زمان انجام عملیات رمضان،نیروهای ایرانی را بسیار اذیت کرد.

اما حاج محمدابراهیم همت در میان نیروهای خودی گفت:"کسی نباید از این بابت که زیر آفتاب مانده، احساس خستگی و بریدگی کند و بگوید حالا آفتاب است. خب آفتاب باشد! حالا بیست و چهار ساعت هم این آفتاب به پوست ما بخورد؛ همین آفتاب تند و هوای داغ، باید باعث سازندگی ما بشود. جهاد اصغر ما، جنگیدن است؛ جهاد اکبر ما، خودسازی است! برای خودسازی، باید  این گرما را تحمل کنیم، باید زیر آفتاب بایستیم، باید عذاب و بدبختی بکشیم تا خدا ما را ببخشد و گناهان‌مان هم پاک بشوند. ببینید! ما می‌فهمیم دیگر؛ در این زمینی که یک تیم شناسایی را می‌فرستیم، نباید کسی از کار در برود. کسی هم نباید از تیم به عقب برگردد."

عملیات رمضان در وسعتی حدود ۱۵۰۰ کیلومتر مربع برای تصرف نهایی بصره انجام شد اما رزمندگان اسلام به همه اهداف از قبل تعیین شده خود نرسیدند.گفته می‌شود که عملیات رمضان بزرگترین نبرد زمینی جهان پس از جنگ جهانی دوم بوده‌است.در این نبرد، سه موج جداگانه از سپاهیان داوطلب در زمینی مسطح به سوی بصره حرکت کردند. تنها در مرحله سوم این عملیات بیشتر از ۵۰۰ دستگاه تانک عراقی T-72  و ۲۰۰دستگاه نفربر تیپ مستقل ۱۰ زرهی عراق به طور کامل از بین رفت و در کل ۸۷۱۵ سرباز عراقی کشته، زخمی واسیر شدند. این عملیات از این نظر دارای اهمیت است که ایران برای اولین بار از آغاز جنگ به صورت گسترده وارد خاک عراق شد.

گزارش از حمیدرضا قربانی

انتهای پیام/