لذا داریوش هخامنشی (522-486 پ .م ) اولین کسی بود
که در ایران بضرب سکه اقدام نمود. وى سکه هاى طلا و نقره بنام هاى (دریک
Daric و شکل یا سیگلوی Siglos) به ترتیب به وزن 41/8 گرم و 6/5 گرم ضرب
نمود. بر روى سکه تصویر شاه هخامنشی به شکل کماندار پارسی دیده می شود که
به علامت نیایش خداى بزرگ اهورمزدا ، زانوزده و کمانى را در حال کشیدن زه و
در دست دیگر نیزه اى دارد. در پشت سکه نیز چند فرورفتگی مشاهده می شود.
همچنین سکه اى از داریوش سوم بدست آمده است که بجاى نیزه خنجرى را بدست
گرفته است . سکه هاى نخستین هخامنشی بنام سکه هاى شاهی معروف بوده است.
سکه سیمین سیگلوی از نخستین سکه های ضرب شده در ایران بوده است که در زمان داریوش بزرگ و سایر پادشاهان هخامنشی رواج داشته است
سکه زرین دریک از نخستین سکه های ضرب شده درایران بوده است که در زمان داریوش بزرگ و سایر پادشاهان هخامنشی رواج داشته است
از انواع دیگر سکه هاى هخامنشی سکه هاى پادشاهان و ساتراپ های تابع مانند
شاهان قبرس و فینیقیه و امرای کاری ، لیسى، آراد می باشند که مدتها زیر نظر
دولت هخامنشی در آمدند و استقلال داخلی پیدا کرده و سکه ضرب نمودند. از
سکه هاى بسیار جالب سکه هاى صیدا را میتوان نام برد.
سکه صیدا ضرب شده در زمان اردشیر سوم هخامنشی
سکه های اسکندر به واسطه تنوع نقش و زیبایی بسیار جالب است . برخی از آنها
را که بی شک هنرمندی توانا و زبردست تهیه کرده است، جزو شاهکار هاى هنرى
می باشد. درباره سکه هاى اسکندر و تصاویر وى بر روى آنها نظریات مختلفی وجود
دارد. عده اى نقش این سکه را تصویر خود اسکندر می دانند که به صورت یکی از
خدایان جلوه گر شده است و بعضى دیگر آنرا تصویر خیالى یکی از خدایان
میدانند ، زیرا تصاویر اسکندر بر روى سکه ها یکسان نیست ، ولى آنچه بیشتر
مورد نظر است اینست که سکه هاى اولیه بخصوص سکه هاى طلا که داراى نقش کلاه
خود است و در یونان و مقدونیه ضرب شده مربوط به خود اسکندر و از نظر هنری
بسیار جالب است و تصویر حقیقی او بوده است.
روی سکه تصویر اسکندر مقدونی و پشت سکه تصویر خداى بزرگ يونان (زئوس)
از سکه هاى شاهان باختر (250 پ.م ) که بر ایالات شرقی حکومت میکردند نمونه
هاى جالبی وجود دارد که هر یک نشان دهنده وضع اجتماعی ، اقتصادی ، تاریخ ،
هنر و فرهنگ آن سرزمین است .سکه هاى اشکانی مدارک با ارزشی میباشند که نه
تنها وضع اقتصادی آن دوره را معرفی میکند بلکه تاریخ 500 سال شاهنشاهی بزرگ
ایران را از جهات مختلف بررسی میکند. در دوره اشکانیان داد و ستد بوسیله
سکه هاى نقره ، مس و برنز انجام می پذیرفت و سکه طلا تا بحال از آنها دیده
نشده است.
نمونه ای از سکه دوران اشکانیان
سکه های دوره ساسانیان از احمیت بسیار بالایی برخوردارند این سکه ها نمونه بارزی از مذهب و فرهنگ آن دوران است و تعدادی از شاهان را که در نوشته هاى قدیمی از آنها نام برده شده است.
سکه بهرام دوم ساسانی به همراه ملکه و ولیعهد
پس از شاهنشاهى ساسانى و کشته شدن یزد گرد سوم در مرو ( 625 میلادی )
فرمانروایان عرب ، سکه هایى مشابه سکه هاى ساسانى ضرب کردند. این سکه ها در
حقیقت اولین سکه هاى اسلامی بشمار میرود. حکمرانان مسلمان تصاویر خود را
بر روى مسکوکات نقش نکردند بلکه تصاویر پادشاهان ساسانی را همانگونه که بود
بر روى سکه گذاشتند.
نمونه ای از سکه عرب ساسانی که در دوره ی حکومت عراب بر ایران ضرب میشده است
از سال 127هـ .ق که قیام ضد اموى به رهبرى ابومسلم خراسانى قوت گرفت تا
انقراض امویان درسال 132هـ.ق وروى کارآمدن سفاح اولین خلیفه عباسى ، سکه
هاى ویژه اى با مفاهیم سیاسى امویان ضرب گردید که بنام ابومسلم شناخته
میشود. این سکه ها مانند سکه هاى امویان بدون نام خلیفه ، در ایالات جبال
در خراسان و خوزستان و فارس ضرب میشد. نام ابومسلم خراسانى بر روى هیچیک از
سکه هاى نقره نیامده است ولى بر روى سکه هاى مسى بین سال هاى 127تا 132
نام ابومسلم دیده می شود.
سکه هارون الرشید عباسی
اوایل قرن سوم هجرى ظهور حکومتهاى نیمه مستقل در ایران مثل طاهریان و
صفاریان را مشاهده مى کنیم که داراى سکه هاى بسیار دولت جالب و با ارزش
هستند.
سکه یعقوب ابن احمد سامانی
از حمله مغول به بعد به تدریج خط کوفى ازحالت کوفى شکسته به نسخ و نستعلیق
در زمان صفویه تغییر یافت و در واقع تغییرات خط روى سکه ، خیلى کندتر از
کتابت انجام پذیرفت . تصاویر حیوانات مختلف روى فلوس هاى مسی تصویر است.
نقش شیر و خورشید به سکه با گذشت زمان دچار تحولات زیادى شد. طغراهای
مختلفى از شاهان مغول و ترکمانها متداول شد که خوانا ترین آن را بر روى سکه
هاى ناصرالدین شاه میتوان دید.
سکه سلطان حسین صفوی
در زمان قاجاریه سکه های متعدد ضرب شهرهای مختلف موجود است. نوشته بر روی
بعضی از سکه ها مثل سکه آقا محمدخان بسیار ساده می باشد. در این سکه ها فقط
نام وی به صورت یا محمد بر بآلای اسامی شهرهایی که سکه در آن ضرب می شده
است ، قرار دارد و بر پشت سکه یک بیت شعر نوشته شده است.
سکه ده تومان ناصرالدین شاه قاجار از نخستین سکه های ضرب ماشینی
برای آگاهی از آخرین اخبار و پیوستن به کانال تلگرامی باشگاه خبرنگاران جوان اینجا کلیک کنید. انتهای پیام/