به گزارش گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان؛  شاید زمانی که سوت قطار مدرنیته به صدا درآمد و فناوری ها یکی پس از دیگری، آهسته و پیوسته چهره ی جهان را دگرگون ساختند، کسی با خود نمی اندیشید، روزی برسد که این نوآوری ها دامنه ی ارتباطات انسانی را فراتر از مرزهای زمان و مکان ببرند تا جایی که با گذر از ارتباطات رو در رو فضایی را درون واقعیت و همزادِ جهان واقعی بیافرینند.

شبکه های اجتماعی به عنوان بخشی از جهان مجازی به کاربران و جمعیت خود این امکان را داده اند که به دور از قید و بندها و مرزهای مکانی و در زمانی اندک، تلاش های گسترده یی را برای دفاع از حقوق و آزادی های انسانی در سراسر جهان شکل دهند و در قالبِ پویش ها و کارزارهای اینترنتی، زمینه را برای توسعه ی مشارکت های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی فراهم سازند. از کمپین های حمایت از محیط زیست تا پویشی همگانی برای نجات جان یک انسان و معرفی چهره ی صلحِ یک ملت؛ همه نمونه هایی از تعامل دوسویه میان جهان واقعی و مجازی است که تاثیر فضای مجازی و شبکه های اجتماعی در شکل گیری، شتاب و قدرت نفوذِ آنها بسیار پررنگ بوده است. 

ورود به فضای مجازی و شهروندی الکترونیک، سرنوشتی است که برای انسان هزاره ی سوم به فراخور شتاب دگرگونی های جهان، خواه ناخواه و دیر یا زود رقم می خورد اما مدیریت این فضا و ایجاد توازن و تعادل میان واقعیت و مجاز، موضوعی است که بسیاری آن را فراموش کرده اند.

بی شک هر یک از ما به تجربه ی زیسته، در خانه، محل کار، خیابان، دانشگاه و ... کسانی را در کنار خود می بینیم که ساعت ها به گوشی همراه، تب لت و لپ تاپ خود چشم دوخته اند و بی توجه به آنچه که در کنارشان می گذرد، در فضایی دیگر سیر می کنند. این افراد به مسخ شدگانی می مانند که از واقعیت های پیرامون شان دوری می کنند و کم کم بی تفاوت، گوشه گیر و مردم گریز، در شکافی عمیق میان جهان مجازی و واقعی گرفتار می شوند، گویا فناوری آنان را به خدمت گرفته و مدیریت می کند و نه برعکس اگر درست نگاه کنیم، فضای مجازی نه جدا و متفاوت از واقعیت، بلکه برآمده از آن و فصل تازه یی از تجربه و حوزه یی عمومی تر از کنش های ارتباطی مستقیم در زندگی انسان است. چنانچه او نتواند در این فضا، کنش های خود را مدیریت و کنترل نماید و میان واقعیت ها و تعاملات مجازی، رابطه یی عقلانی ایجاد کند، به نوعی گسست با واقعیت دچار می شود. 

مدیریت نادرست و نبود تعادل و توازن میان واقعیت و فضای مجازی، موجب شده است که فضای مجازی، نه مکمل و تسهیل کننده ی امور و ارتباطات انسانی در واقعیت جامعه، بلکه جهانی موازی، در برابر واقعیت قلمداد شود که گاه نیز سایه ی آن بر جهان واقعی سنگینی می کند

هرچند در دنیای واقعی مشکلات و پستی و بلندی هایی وجود دارد اما در فضای مجازی این مشکلات هم به روح صدمه می زند و هم به جسم افراد که حتی می تواند جبران ناپذیر هستند.

اما می توان مشکلاتی که این فضا برای جامعه و قشر های مختلف به وجود بیاورد که خسارات جبران ناپذیری را به وجود آورد  به شرح زیر دانست:

هنگامی که از چشمانتان زیاد استفاده می‌کنید، خسته می‌شوند. بنابراین جای تعجبی نیست که هنگامی که برای ساعت‌های طولانی به صفحه نمایش رایانه خیره می‌مانید، دچار سوزش و درد چشم شوید. به گفته پزشکان مایو کلینیک، «با وجودی که خستگی چشم آزاردهنده است اما معمولا مشکل حادی نیست و پس از استراحت دادن به چشم‌ها برطرف می‌گردد.»

بعضی افراد مایلند علائم درد در بدنشان را به طور مبالغه‌آمیزی تفسیر کنند. روان‌شناسان به این تمایل، «فاجعه‌سازی از درد» می‌گویند. یعنی تمایل به در نظر گرفتن بدترین احتمالات به هنگام حس درد. منظور از اضطراب سلامتی نیز این است که فرد حس کند مشکل جدی سلامتی دارد و این اضطراب با نتایج طبیعی آزمایش‌های پزشکی و اطمینان بخشی پزشک متخصص از بین نرود. اینترنت به دلیل وجود حجم زیاد اطلاعات نادرست، تأیید نشده و غیرعلمی و این باور در مردم که هرچه در اینترنت هست قابل اطمینان می‌باشد، می‌تواند باعث تشدید اختلال روانی «خود بیمار انگاری» گردد.

سه نوع سردرد در ارتباط با اینترنت وجود دارد:

این نام ممکن است گمراه‌ کننده باشد. این نوع سردردها به دلیل استرس به وجود نمی‌آیند بلکه غالباً به دلیل کشیدگی عضلة گردن یا چشم درد حادث می‌شوند. به گفتة پزشکان مایوکلینیک، سردردهای تنشی از ۳۰ دقیقه تا یک هفته ممکن است باقی بمانند.

اغلب افراد گاه به گاه دچار سردرد می‌شوند. اما به گفتة پزشکان مایو کلینیک چنانچه تعداد روزهایی که فرد سردرد دارد بیشتر از تعداد روزهایی باشد که سردرد ندارد، احتمالاً دچار این سردرد است. ماهیت متوالی این نوع سردرد، آن را در بین بدترین سردردهای ناتوان‌ساز قرار می‌هد.

پیدایش سردرد به استرس خیلی زیادی نیاز ندارد. استرس ناشی از به انتظار دریافت اطلاعات ماندن از اینترنت، کندی بارگذاری صفحات، خرابی رایانه و امثال آن‌ها می‌تواند باعث این نوع سردرد شود.

نشستن نادرست پشت رایانه، به ویژه اگر با چاقی، کمبود ورزش و تحرک، و سیگار کشیدن همراه باشد به درد پشت می‌انجامد. منشأ این درد معمولاً عضلات، اعصاب، استخوان‌ها و مفاصل در ستون فقرات است. نشستن نادرست و برای ساعت‌های طولانی پشت رایانه، این درد را تشدید می‌کند.

به لختگی درون رگ، ترومبوز گفته می‌شود. منظور از ترومبوز وریدی، تشکیل لختة خون در رگ‌های وریدی است که غالبا در پاها پدید می‌آید و علت اصلی آن، بی‌تحرکی و کم شدن آب بدن است. نشستن برای ساعت‌های طولانی پشت رایانه می‌تواند باعث ترومبوز وریدی گردد. به تازگی در هواپیماهای مسافربری نیز اطلاعات هشدار دهنده‌ای دربارة ترومبوز وریدی به مسافران داده می‌شود و به آن‌ها توصیه می‌گردد تا برای ساعت‌های طولانی بی‌حرکت روی صندلی باقی نمانند.

نخست اجازه دهید به تعریف نشانگان یا سندروم مونچها‌وزن بپردازیم، چرا که ممکن است بسیاری از خوانندگان با این اختلال روانی آشنا نباشند، و بعد به سراغ اینترنت می‌رویم: «خصوصیت مهم این سندروم، میل شدید به بستری شدن است و به عقیده بعضی از روان‌شناسان، اصطلاح اعتیاد بیمارستان برای این سندروم مناسب‌تر است.

خصوصیت مهم دیگر این بیماران این است که به محض آشکار شدن ساختگی بودن علائمشان، درخواست ترخیص کرده و از مراجعة مجدد به آن محل خودداری می‌کنند. مواردی دیده شده که بیمار برای ایجاد علائم دست به ابتکارهای عجیبی زده است.» در اینترنت تعداد بیشماری اتاق گپ‌زنی، گروه‌های پشتیبان و وب‌گاه شبکه‌های اجتماعی وجود دارد که افراد می‌توانند مشکلاتشان را با دیگران در میان بگذارند، درخواست راهنمایی کنند و حس همدردی دیگران را جلب کنند. شاید تعجب کنید از این که خیلی از افراد صرفا برای جلب توجه به بیان بیماری‌ها یا مصیبت‌های دروغین و ساختگی می‌پردازند.

 

آن‌‌ها وانمود می‌کنند که قربانی تجاوز، حمله، ضرب و شتم یا بیماری‌های جدی و سخت‌درمانی هستند تا توجه دیگران را به خود جلب کنند. به این اختلال روانی، نشانگان یا سندروم مونچهاوزن گفته می‌شود. بر اساس پژوهشی که صورت گرفته است، اینترنت می‌تواند افراد را ترغیب کند که به منظور جلب توجه وانمود کنند که مبتلا به بیماری هستند. به گفته دکتر فلدمن از دانشگاه آلاباما افرادی که دارای این نشانگان هستند در صورتی که به یک مرکز روان‌پزشکی مراجعه کنند مورد درمان قرار خواهند گرفت اما اغلب آن‌ها چنین تمایلی ندارند و ترجیح می‌دهند که یک بیماری جسمی حاد داشته باشند تا یک اختلال روانی.

بر اساس گزارشی که در روزنامه دیلی‌میل چاپ شده است، فیس‌بوک و دیگر شبکه‌های اجتماعی، دختران نوجوان را در معرض ابتلاء به اضطراب و افسردگی قرار می‌دهند. این‌گونه وب‌گاه‌ها علاوه بر امکان نامه‌نگاری و پیام‌رسانی، این امکان را برای نوجوانان به وجود می‌آورند که درباره یک چیز، بارها و بارها و بارها صحبت کنند. بر اساس این مقاله، بحث مکرر در میان دختران نوجوان، به ویژه دربارة ناکامی‌های عشقی، حال آن‌ها را بدتر می‌کند و هیجانات منفی در آن‌ها به وجود می‌آورد.

این گزارش، نتیجه پژوهشی است که از سوی دانشگاه استونی بروک نیویورک روی ۸۳ دختر نوجوان صورت گرفته است. توصیه یکی از پزشکان به نوجوانانی که به طور دائم درباره یک مشکل صحبت می‌کنند این است که «موضوع بحث را عوض کنند.»

با وجودی که ممکن است خشم اینترنتی به خودی خود برای سلامتی افراد مضر نباشد اما می‌تواند به آزار اینترنتی و حتی شاید به خشونت بینجامد. بنابراین کسانی که توانایی فروخوردن خشمشان را ندارند باید مواظب باشند. یکی از منابع خشم اینترنتی «افزونگی اطلاعات» است. حجم عظیم اطلاعات موجود روی وب و کند بودن سرعت دستیابی به آن‌ها باعث بروز مقدار زیادی استرس در کاربران اینترنت می‌گردد. بر اساس مطالعه‌ای که از سوی شرکت نمایه‌گذاری بریتیش وب صورت گرفته، ۶۸ درصد از ۲۰۰ نفر افراد مورد مطالعه گفته‌اند که برای آن‌ها در انتظار دریافت اطلاعات ماندن از وب، استرس‌زاتر از گذراندن یک آخر هفته با پدر و مادر همسرشان است و ۳۸ درصد گفته‌اند که استرس‌زاتر از ماندن در ترافیک خیابان است.

یکی از محل‌های بروز خشم اینترنتی در بخش اظهار نظرهای وب‌نوشت‌ها، ویدیوهای یوتیوب یا نظرگاه وبگاه‌هاست. اگر به بخش اظهار نظرها نگاهی بیندازید، خیلی طول نمی‌کشد تا به کلمات زشت و ناپسند بر بخورید. شاید ماهیت گمنام اینترنت، افراد را ترغیب می‌کند که هرچه در فکر دارند را بیان کنند. اما نکته‌ای که در اینجا وجود دارد این است که این مسأله واگیردار است- اظهار نظر خشمگینانة شما دیگران را خشمگین می‌کند و این چرخه همین‌طور ادامه می‌یابد.

اختلالات بالای دست شامل: سندروم کشیدگی گردن، سندروم مجرای مچ دستی، سندروم مجرای ساعدی، التهاب تاندون دست و مچ، التهاب تاندون و غلاف آن، التهاب کیسه زلالی، کشیدگی مکرر عضلانی و سندروم مجرای خروجی قفسه صدری است. تمام این بیماری‌ها می‌تواند مربوط به استفاده از اینترنت باشد. این بیماری‌ها غالبا بر اثر استفاده بیش از حد از یکی از اندام‌های بالای دست (مثل بازوها) و استفاده بیش از حد از یک ابزار مثل صفحه‌کلید یا ماوس بروز می‌کنند و به دلیل آسیب‌دیدگی بافت‌ها با درد همراهند. در مورد بیماری سندروم مجرای خروجی قفسه صدری گفتنی است که دو گروه از افراد بیشتر در معرض خطر این بیماری قرار دارند. یکی کسانی که در تصادف‌های رانندگی دچار آسیب‌های گردنی می‌شوند و دیگر کسانی که از رایانه در وضیعت‌های نشستن نادرست و غیر ارگونومیک، در دوره‌های زمانی طولانی استفاده می‌کنند.

این بیماری به این علت در این فهرست شماره یک شده است که واقعاً بسیار جدی است و در بعضی موارد کشنده بوده است. ماهیت اعتیاد بسیار فراگیر است. هنگامی که صحبت از اینترنت باشد، این اعتیاد می‌تواند به چیزهای زیادی پیدا شود. از تایپ کردن گرفته تا بازدید از اتاق‌های گپ‌زنی، خرید آنلاین یا بازی‌های چند نفره.

اعتیاد به اینترنت آنقدر جدی و واقعی است که مراکز بازپروری برای آن به وجود آمده است. به طور مثال، بر اساس مقاله‌ای که در نیویورک تایمز منتشر گردیده، مراکز بازپروری معتادان اینترنت در کرة جنوبی با استفاده از مدرسان نظامی به معتادان تمرین‌های بدنی نسبتا شدید شبیه تمرین‌های نظامی می‌دهند، نشست‌های گروهی با مشاور برگزار می‌کنند و کارگاه‌های روان درمانی برای معتادان ترتیب می‌دهند. مساله اعتیاد به اینترنت در کرة جنوبی در سال‌های اخیر به صورت یک مساله ملی در آمده و میزان مرگ و میر ناشی از خستگی و از پا افتادگی پس از انجام بازی‌های آنلاین روز به روز در حال افزایش است.

گزارش از مصطفی قلی زاده

انتهای پیام/