به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان  گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، علاوه بر این دیگر بوی قورمه سبزی کمتر کسی را وسوسه می کند و انگار بوی ساندویچ های عظیم الجثه ای که ولع هر کسی را تحریک می کنند هم به بوی قورمه سبزی های اصیل می چربد.بنابراین شاید ایرانی ها از مرز تغییر عادات غذایی خود گذشته اند و به خوردن غذاهای لذت بخش اما سمی خو گرفته اند.

مجید حاجی فرجی رئیس انستیتو تغذیه در توجیه این فرآیند و تغییر ذائقه معتقد است: وقتی افراد غذا می خورند فقط برای پر کردن شکم غذا این کار را انجام نمی دهند و در واقع لذت چیزی است که بیشتر از وجه سلامت غذا لذت حس و دیده می شود.هرچند که این حس طبیعی است اما گاهی سلامت ما را به خطر می اندازد.

عبدالرضا پازوکی رئیس دومین کنگره بین المللی جراحی های چاقی و متابولیک با بیان اینکه آمار سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۴ درباره وضعیت میزان چاقی در ایران بسیار تکان‌دهنده بود، گفت: از جمعیت ۸۰ میلیونی ایران، ۵۰ میلیون نفر با این معضل در ارتباط هستند. میزان مرگ و میر به علت چاقی از مجموع مرگ و میر به علت چهار سرطان اصلی ریه، روده، پستان و پروستات بیشتر است. امروزه شایع‌ترین علت مرگ و میر قابل پیشگیری در بسیاری از کشورها چاقی است؛ در حالی که این آمار قبل از این متعلق به سیگار بود.

عبدالرضا پازوکی متخصص جراحی عمومی و فلوشیپ جراحی درون‌بین با بیان اینکه اغلب افراد از سرطان‌ها می‌ترسند، اضافه کرد: میزان مرگ و میر بر اثر چاقی از مجموع میزان مرگ و میر بر اثر 4 سرطان اصلی (ریه، پستان، روده و پروستات) بیشتر است. امروزه شایع ترین علت مرگ قابل پیشگیری در بسیاری از کشورها چاقی اعلام شده است، پیش از این سیگار عامل مرگ قابل پیشگیری محسوب می‌شد.

حالا نکته جالب در بحث چاقی شنیدن علل این بیماری از زبان متخصصین است که در این گزارش به چند نکته اساسی آن اشاره می کنیم.

محمد رضا عبدالحسینی جراح و فلوشیپ جراحی درون بین گفت: زنان ایرانی نسبت به زنان کشورهای غیر آسیایی اضافه وزن بیشتری دارند. همچنین زنان ایرانی پرخورتر هستند و این درحالی است که خودشان از این موضوع آگاهی ندارند. 

وی با اشاره به اینکه 20 درصد ایرانیها به صورت مشهود در معرض ابتلا به دیابت هستند، افزود:متاسفانه 10 درصد از افراد دیابتی از بیماری‌ خود آگاهی ندارند.

علاوه بر این متخصصین معتقدند که کم تحرکی و پشت میز نشینی از علل چاقی و بیماری های متابولیکی است که این روزها تقریبا گریبان اکثر افراد را گرفته است زیرا کمتر کسی روزانه وقت خود را برای ورزش و پیاده روی صرف می کند.

رئیس انستیتو تغذیه از فضای مجازی به عنوان یکی از عوامل موثر در تغییر عادات غذایی جامعه یاد کرد و گفت: عوامل اجتماعی یکی از مهم‌ترین عوامل تغیر عادات غذایی هستند زیرا وقتی جامعه به صورت صنعتی و توسعه یافته تغییر پیدا می کند قادر است رفتار و سبک زندگی مردم را نیز عوض کند.

الگو گرفتن از رفتارهای غذایی که در فضاهای مجازی تبلیغ می شود ناخود آگاه تاثیرگذار است. آموزش الگوی رفتاری از طریق سریال ها و فیلم ها می توانند کم کم به مد تبدیل شوند لذا باید مراقب مکان های شکل گیری الگوی رفتار غذایی خود باشیم.

لازم به ذکر است که این عوامل به ویژه در دهه های اخیر تاثیر بیشتری داشته زیرا کشور ما در این مدت رو به توسعه بوده است و دستیابی افراد یه ویژه کودکان و نوجوانان به فضاهای مجازی افزایش زیادی داشته است.

حاجی فرجی معتقد است: زندگی های مدرن سبب شده است تا افراد به بدخوری دچار شوند و زمان های غدا خوردنشان نامنظم شود.علاوه بر این در حال حاضر مردم بیشتر به غذاهای آماده روی میآورند زیرا وقت کمتری برای تهیه غذا دارند. همچنین این نوع غذاها با سرعت و حرارت بالا در کمترین زمان ممکن تهیه و آماده می شوند.در حالی که برای طبخ غذاهای سنتی زمان متناسبی لازم بود تا غذا جا بیفتد.

وی ادامه داد: در غذاهای سنتی اضافه کردن به موقع مواد به غذا مورد اهمیت است زیرا در این صورت ترکیبات مغذی در آن از بیت نمی روند.امروزه برای این که زمان برای طی این مراحل نیست مجبورند تا غذا را در یک فر یا ظرف حاوی روغن غوطه ور کنند.

این متخصص تغذیه اضافه کرد: شاید هنگام آماده شدن فست فودها با ظاهر لذت بخش آن ها مواجه شویم طبعا  این غذاها پروسه استاندارد را طی نکرده و برخی مواد مغذیشان(به خصوص  سبزیجات، ویتامین، پروتئین ها) در حرارت بالا  از دست رفته اند و در واقع ما تفاله ای از آن ها را دریافت میکنیم.علاوه بر این گاهی روغن ها در حرارت بالا سمومی تولید می کنند که اگر زیاد مصرف شوند در طول زمان یکی از فاکتورها سرطان زا به شمار می آیند.

این که مصرف بی رویه و خودسرانه دارو در ایران زیاد است و یا استانداردها فاصله زیادی دارد موضوع تازه ای نیست اما انگار هر روز نکات تازه ای  به میزان عوارض ناشی از این سو مصرف اضافه می شود که سلامت افراد را به خطر می اندازد.

احمد اسماعیل‌زاده استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و فوق تخصص تغذیه در خصوص داروهای چاق کننده گفت: داروهایی که به علت بیماری‌های مختلف روی وزن اثر می‌گذارند به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند: داروهای کورتونی و داروهای اعصاب.

وی توضیح داد: داروهای کورتونی همگی دارای این خصلت هستند که باعث چاقی در افراد شوند. داروهای کورتونی مانند بتامتازون، هیدرو کورتیزون و گلوبتازول و ... از این دسته از داروها هستند که به علت تجمع و حبس مایعات و جذب بیش از حد آب باعث چاقی می‌شوند و تعادل هورمونی بدن را برهم می‌زنند که این نیز باعث افزایش اشتها در افراد می‌شود و افراد به پرخوری روی می‌آورند و باعث چاقی می‌شود.

وی در ادامه بیان داشت: داروهای اعصاب در طولانی مدت باعث چاقی می‌شوند، این داروها به علت افزایش اشتها و کم تحرکی افرادی که از بیماری‌های عصبی رنج می‌برند، باعث چاقی می‌شوند، از جمله این داروها می‌توان به دپاکین و سرترالین اشاره کرد. داروهای ضد آلرژی، ضد تشنج و میگرن و داروهای هورمونی هم می‌توانند در چاقی افراد دخیل باشند.

رئیس انستیتو تغذیه با اشاره به تغییر عادات غذایی ایرانیان در جهت منفی بیان کرد: چاقی در همه افراد می توانند باعث بروز بیماری هایی از قبیل دیابت، بیماری های قلبی عروقی، نارسایی  های کلیوی، انواع سرطان ها و... شود.

محمد رضا عبدالحسینی جراح و فلوشیپ جراحی درون بین گفت: 33 درصد از جمعیت جهان اضافه وزن دارند. آمارها حاکی از آن است که یک فرد آسیایی به دلیل ژن و اقلیمی که در آن زندگی می‌کند، در مقایسه با یک فرد اروپایی(با BMI مشابه) بیشتر در معرض ابتلا به فشار خون و دیابت قرار دارد. به ازای هر 5 کیلوگرم اضافه وزن فرد آسیایی 84 درصد احتمال ریسک دیابت بیشتر است. شایان ذکر است که این آمار به سبک زندگی فرد آسیایی ربطی ندارد . 

عبدالرضا پازوکی متخصص جراحی عمومی و فلوشیپ جراحی درون‌بین با تاکید بر جذاب بودن انجام جراحی‌های چاقی اظهار کرد: علی‌رغم اینکه انجام این جراحی‌ها نیازمند دوره‌های تخصصی یا حداقل تجربه‌های مفید چند ساله است، بعضا همکاران جوان دست به انجام آنها می‌زنند که مشکلات زیادی را به بار می‌آورند. 

وی خاطر نشان کرد: مردم باید بدانند که درمان چاقی مفرط نیازمند تیم درمانی است از آنجایی که اخیرا چاقی‌ها منشا روانی دارند، لزوم حضور روانپزشک در کنار تیم درمان احساس می‌شود. علاوه بر این افراد باید بدانند که محور اصلی درمان خود فرد است، یعنی بیمار باید با تغییر در خود به نتیجه مطلوب برسد.

به طور کلی اغلب متخصصین بر این باورند که اصلاح سبک زندگی،ورزش کردن و افزایش تحرک فیزیکی، کاهش نمک و شکر و چربی در مصرف روزانه، عدم مصرف خودسرانه و بی رویه دارو، و در آخر مراجعه به متخصص تغذیه راهکار اساسی درمان چاقی و به دنبال آن بیماری هاست.

گزارش از ریحانه هرندی