بسم ا.. الرحمن الرحیم

 

صاحبدلی به مدرسه آمد ز خانقاه             بشکست عهد صحبت اهل طریق را

                     گفتم میان عالم و عابد چه فرق بود          تا اختیار کردی از آن، این فریق را

گفت آن گلیم خویش بدر می­برد ز موج     وین جهد می­کند که بگیرد غریق را

 

 با عرض سلام و درود به محضر یکایک شما عزیزان و تمامی دست­اندرکاران برگزاری این محفل معنوی، بر خود فرض می­دانم تا از حُسن ظنّ برگزارکنندگان این همایش نسبت به این خدمتگزار کوچک میهن اسلامی قدردانی نمایم. امیدوارم برگزاری محافل و مجالسی از این دست، بیش از پیش جامعۀ ایرانی را در گسترش و توسعۀ فعالیّت­های خیرخواهانه و نوع­دوستانه یاری رساند.

 در آغاز سخن، ابیاتی چند از اشعار زیبای فرمانروای ملک سخن، سعدی شیراز را برای شما عزیزان قرائت نمودم زیرا بر این گمانم که آن بزرگوار در این ابیات، به بیان تفاوت بنیادین میان گوهر و جوهر معنویت ایرانی و اسلامی و برداشت قشری از درستکاری و نیکوکاری پرداخته است.

 در حقیقت با استمداد از کلام دلنشین آن حکیم بزرگ می­توان گفت که پزشکان و هنرمندانِ حامی اهدای عضو و خیّرین و نیکوکاران فعّال در این حوزه بر خلاف آنانکه در تلاشند تا گلیم خویش از موج بدر برند، نجات افراد گرفتار در گرداب بیماری و دردمندی را وجهه همّت خویش قرار داده­اند. این فرصت خدمت­رسانی به دردمندان، در واقع نعمت و موهبتی خدادادی است که تنها نصیب برگزیدگان و مقرّبان آستان حضرت دوست می­شود و شما باید قدردان و شکرگزار این نعمت الهی باشیـد.

خوشبختانه طی چند سال اخیر جامعۀ ایرانی، شاهد تغییر نگاه بخش قابل توجّهی از عالمان، اندیشمندان، فرهیختگان و فعّالان حوزۀ فرهنگی نسبت به مقولۀ اهدای عضو بوده است. البته طی یک قرن اخیر بواسطۀ برداشت و تفسیری ظاهرگرایانه از تعالیم ادیان الهی از جمله آموزه­ های شریعت اسلامی، نگاه مثبتی نسبت به این اقدام خداپسندانه و بشردوستانه وجود نداشت.

 بنا بر تفسیر و تصوّر برساختۀ جمع کثیری از قشریّون، این تن خاکی که نمایانگر هویّت شخصی فرد فرد آدمیان است، باید همچون امانتی بی­نقص بدست خاک سپرده شود تا صاحب آن به هنگام حضور در بارگاه عدل الهی مورد عتاب و خطاب خداوندی قرار نگیرد. بر پایۀ این برداشت سطحی، برخی از افراد ظاهرگرا از همراهی و همدلی با این حرکت معنوی سر باز می­زدند.

 اما با بررسی اجمالی آیات قرآن کریم درخصوص خلقت انسان و بازآفرینی او توسط ذات الهی می­توان دریافت که موضوع به گونۀ دیگری است:

و ضَرَبَ لَنا مثلاً و نَسِیَ خَلقَه، قالَ مَن یُحیِ­­العِظام وَ هِیَ رَمیمٌ 78 قُل یُحیِیهَا الّذی أنشَأها أوّلَ مَرّهٍ وَ هُوَ بِکُلِّ خَلقِ عَلیمٌ 79 (سوره مبارکۀ یس)

برای ما مثلی آورد و آفرینش خود را فراموش کرد گفت : چه کسی این استخوانها را که چنین پوسیده است زندگی می­بخشد؟ 78  بگو همان کسی که نخستین بار آن را پدید آورد و اوست که به هرگونه آفرینشی داناست.

اَیَحسَبُ­ الانسانُ ألَّن نَجمَعَ عِظامَهُ 3 بَلَی قادِرینَ عَلَی أن نُسَوِّیَ بَنانَهُ 4  (سوره مبارکۀ قیامه)

آیا انسان می­پندارد که هرگز ریزۀ استخوان ­هایش را جمع نخواهیم کرد 3 چرا! آن را جمع خواهیم نمود در حالی که تواناییم که خطوط سرانگشتان انسان را یکایک بازسازی کنیم. 4

چنانچه با توجه به فلسفۀ نزول آیات و به لحاظ تفسیر باطنی کلام حق -که سیره و روش مورد تأیید خاندان عصمت و طهارت است- در معنای باطنی بیان الهی نظر افکنیم، درمی­یابیم که برخی افراد، کارِ خداوند متعال و فرمانروای بی­انبازِ جهان هستی را با کار انسان قیاس می­ کردند. آنان می­ پنداشتند که باید وسایل اولیّه خلقت را در اختیار  خداوند قرار داد تا دوباره در خلقت ابدان و اجسام آدمیان توفیق یابد. این تصوّرات با تعالیم ادیان ابراهیمی بویژه آیین حنیف اسلام و خاصّه آموزه ­های مکتب تشیّع در تضاد و تعارض قرار دارد.

همانگونه که اشاره شد طی چند سال گذشته، شاهد تغییر زاویۀ دید بخش قابل توجّهی از اقشار مختلف مردم در این زمینه هستیم. البته این دستاورد را می­توان یکی از برکات و ثمرات اندیشه­های امام راحل (ره) در مورد ضرورت همراهی علما با تحوّلات زمانه و طرح مبحث "نقش زمان و مکان در اجتهاد" دانست. 

 ایشان در جریان نهضت عظیم اسلامی همواره بر این نکته تأکید داشتند که اگر بر آن باشیم تا بدور از اصول اجتهاد اسلامی به پیروی مقلّدانه از ساز و کارهای تعیین شده در قواعد فقهی برساختۀ پیشینیان بپردازیم، به یقین از کاروان پیشرفت بشری عقب خواهیم ماند.

 ایشان در پاسخ به یکی از شاگردان خود که نسبت به ارائۀ اجتهادی نوین از سوی آن فقیه جامع­الشرایط اعتراض کرده بودند، به تندی و با عتاب و خطاب تفکّراتِ برخی نحله ­های معتقد به تقلید محض از میراث فقهی را مورد انتقاد قرار دادند و بر این نکته پای فشردند که در سیرۀ پیامبر اکرم و اهل بیت ایشان، عقلگرایی و درک نیازهای زمانه، یک رکن اساسی است. حضرت امام خمینی (ره) در واپسین سالهای حیات و برکت خود، خواستار همراهی و همگامی علما و دانشمندان حوزه­های علمیّه و پژوهشگران علوم اسلامی با دیگر فعالان و کنشگران اجتماعی شدند تا از این رهگذر، مسیر برای عبور از چالشهای پیش روی ملّت ایران در عرصه­ های مختلف هموار شود. در ارتباط با موضوع پیوند و اهدای عضو از منظر امام خمینی (ره) شایان ذکر است که اجازه فقهی اقدام در این زمینه از سوی ایشان در اختیار جناب آقای دکتر فاضل قرار گرفت و از این طریق، زمینه لازم برای احیای این حرکت خداپسندانه فراهم آمد.

اکنون مایه مسرّت فراوان است که به یمن پیروی از اندیشه ­های آن قائد عظیم ­الشأن شاهد رواج روزافزون تفکّر خردگرایانه در کشورمان بویژه در حوزۀ اهدای عضو هستیم، اما نباید به این مقدار بسنده نمود. به عبارت دیگر می­توان گفت که جامعه ایرانی امروز نیازمند " نهضت ملّی اهدای عضو" می­باشد.

اینجانب یقین دارم که به برکت همراهی و همدلی بیش از پیش آیات عظام و متفکّران حوزوی و دانشگاهی با دیگر فرهیختگان و فعّالان حوزه فرهنگی، در آینده نزدیک شاهد گسترش کمّی و کیفی فعالیتهای این بخش خواهیم بود. بدون تردید همه ما ایرانیان از عمقِ جان به این کلام خواجه شیراز  -که نماینده اصیلِ آیین و اندیشه ایرانی است- ایمان داریم که فرمود :

بر این رواقِ زبرجد نوشته­اند به زر      که جز نکویی اهلِ کرم نخواهد ماند   

انتهای پیام/