به گزارش خبرنگار سیاست خارجی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان،اشرف پهلوی در چهارم آبانماه سال 1298 هجری شمسی در محله سنگلج تهران، پنج ساعت پس از تولد برادرش محمدرضا به دنیا آمد و در سن 94 سالگی مرد.


حافظ شیرازه حكومت محمد‌رضا پهلوی

اشرف خواهر دوقلوی شاه یكی از جاه‌طلب‌ترین و مهم‌ترین حامیان شاه و مهم‌ترین یاران او در طول سالهای مدید سلطنتش بوده است. این خصوصیات، به خصوص در دوره‌ای كه ضعف شاه مهمترین مشخصه وی بود، نمایان می‌شد. به همین علت سفارت امریكا در سال 1951 گفته بود: كه اشرف عزم راسخ‌ بیرحمانه پدرش را دارد. اشرف پهلوی در دهه 1320، به نوعی زمامدار پشت صحنه و حافظ شیرازه حكومت محمد‌رضا پهلوی بود. او در سیاست، اقتصاد، فرهنگ و حتی امور اجتماعی جامعه ایران دخالت داشت. تأسیس نمایشگاههای مد بانوان، فراخواندن مانكنها به ایران، راه‌اندازی قمارخانه‌ها و كازینوهای سلطنتی بابلسر و رامسر، احضار پزشكان برجسته اروپائی برای جراحیهای پلاستیكی به روی چهره خانمهای مورد نظر دربار از جمله اقدامات اشرف در سالهای دهه 1320 بود. در این مدت اشرف به روزنامه‌نگاران، شاعران و روشنفكران نزدیك شد و با آنان جلسات و مجالس مشترك هفتگی ترتیب داد.

اما در دوران قدرت گرفتن مصدق، تبعید اشرف به اروپا به دستور مصدق و قطع ارز مورد نیاز وی، لطمه بزرگی برای او بود. اشرف برای اولین بار مجبور شد تا برای تأمین مخارج روزمره مایملك خود را بفروشد. او تنها از محل فروش لباسها و عتیقه‌جات همراه خود 30 میلیون فرانك به دست آورد. علاوه بر این مبالغ هنگفتی نیز ارز از تجار ایرانی مقیم فرانسه قرض گرفت، اما هرگز به آنان باز نگردانید.

همکاری با باندهای بین المللی و قاچاق عتیقه

اشرف در جریان همکاری با باندهای بین‌المللی تا نزدیکی مرگ نیز رفت. صبح (شهریور 1356) هنگامی که از یکی از کازینوهای پاریس به طرف منزل می‌رفت، یک اتومبیل راه را بر آنها مسدود کرد و اتومبیل اشرف را به رگبار بست. یکی از همراهان اشرف، به نام خواجه‌نوری کشته شد ولی اشرف جان سالم به در برد. بیشتر تحلیلگران در روزنامه‌های غربی این ترور را توسط باندهای مافیا دانستند که به خاطر اختلاف مالی به اشرف اعلام خطر کرده‌اند و قصد کشتن وی را نداشته‌اند.

به طور مثال زماني كه در تپه هاي مارليك اشياي عتيقه كشف شد، اشرف پهلوي اراضي اين منطقه را به قيمتي ناچيز خريداري كرد و سپس اشيأ باستاني و گرانبهاي اين منطقه را از زير خاك بيرون آورد و از ايران خارج كرد و آنها را به ثمن بخس به موزه هاي مختلف و كلكسيونرهاي سرمايه دار فروخت. اين دست درازي اشرف به گنجينه هاي باستاني كشور به دليل اهميتي كه داشت، در گزارش مأمورين اطلاعاتي سفارت آمريكا در ايران انعكاس يافت: به محض اينكه در تپه مارليك اشياي طلايي بسيار گرانقيمت كشف شد، ملكه اشرف آن محل را خريداري كرد و محتويات آن تپه از آن به بعد به دست معامله گران هنري تمام دنيا رسيد.

    اشرف در زمينه شناسايي و به دست آوردن اشياي عتيقه و آثار باستاني ايران، چند باستان شناس خبره و طراز اول كشور را نيز به خدمت گرفته بود. شهرام پهلوي نيا، پسر ارشد اشرف از علي قوام - كه در غارت بيت المال دست كم از مادرش نداشت - در اين زمينه و در كار يافتن و قاچاق و فروش اشياي عتيقه، با او همكاري مي كرد و شريك بود. اين فعاليت مشترك اشرف پهلوي و پسرش شهرام پهلوي نيا، آنقدر گسترده بود كه در گزارش مأموران اطلاعاتي سفارت آمريكا به واشنگتن انعكاس يافته است: شهرام فرزند ارشد اشرف در بعضي موارد جاي پاي مادرش را دنبال كرده است. وي به طور سريع و نامطلوبي در تهران به عنوان يك معامله گر زرنگ شهرت دارد و حدود 20 شركت شامل ترابري، كلوپ هاي شبانه، ساختماني و تبليغات بخش عمده دارايي هاي وي را در خود جاي داده اند، براي ايرانيان صاحب اطلاع، فروش گنجينه ها و عتيقه هاي هنري كشور از جمله ساخته هاي دستي مارليك كه يك موضع باستان شناسي ماقبل تاريخ و حائز اهميت زياد است، بدنام ترين عمل حاكي از بي مسئوليتي وي مي باشد.

از سوی دیگر معروفترین قاچاقچی عتیقه در دربار، شهرام پسر اشرف بود. وی یک گروه مجهز گنج‌یاب و حفار را در خدمت داشت. آنها را به تپه‌ها و مناطق تاریخی می‌فرستاد تا اشیای عتیقه را از خاک بیرون بکشند.

ژروارد دویله - بیوگرافی نویس فرانسوی شاه - گزارش می دهد که شهرام توانسته است در مدت دو سال ثروتی در حدود 50 میلیون دلار جمع آوری کند ( رقم هنگفت در آن زمان )  او به تنهایی سهامدار عمده ی هشت شرکت ساختمانی ، بیمه ، سیمان ، پارچه بافی و حمل و نقل بود .شرکت هایی که شهرام تاسیس کرده بود یا در آن سهام داشت ، مانند اکثر شرکت های متعلق به خاندان پهلوی ، شرکت هایی واسطه گر و دلال بودند .


 این شرکت ها تولیدات کارخانه های خارجی را (به بهای نابودی تولیدکنندگان داخلی) وارد می کردند و در بازار داخلی به فروش می رساندند و ... و در این سوداگری سودی هنگفت بدست می آوردند . همچنین این شرکت ها بواسطه ی اعمال نفوذ خاندان پهلوی ، از پرداخت مالیات معاف بودند یا با ترفندهای گوناگون از زیر دین پرداخت آن شانه خالی می کردند ( و هزینه آن به دوش ملت می افتاد ). از این رو شراکت با اعضای خاندان پهلوی برای سرمایه داران بزرگ ، موجب خوشوقتی و افتخار بود و اتفاق می افتاد که شرکت ها و سرمایه داران ، برای وارد کردن اعضای خاندان پهلوی به شرکت خود ، به آنان سهام یا منافع دیگری از جمله زمین و ... هدیه می کردند .

برای مثال شرکت سهامی شل شیمیایی ایران که با سرمایه ای معادل 30 میلیون ریال تاسیس شده بود از سال 1353 ش به مدت پنج سال از پرداخت مالیات بر سود سهام معاف گردید .

هزینه و فساد مالی

اشرف در تحمیل هزینه سفر به دولت، گوی سبقت را از همگان ربوده بود. طبق اسناد منتشر شده هزینه‌های اشرف در مسافرتهاي به خارج، رشد تصاعدی داشته است. در حالی که در سال 1349 در مسافرتش به آمریکا فقط 1000 دلار بابت مخارج از وزارت دربار دریافت نموده، در سال 1356 در سفری به آمریکا نیم میلیون دلار هزینه به بیت‌المال تحمیل کرده است. البته اگر مسافرتهای اشرف نیز مانند هزینه‌هایش از رشد برخوردار باشد، باید تحمیل هزینه سفر اشرف بر دولت ایران سرسام‌آور باشد. طبق همان اسناد، اشرف برای مسافرتهای خارجی خود در چند نوبت دیگر به دستور وزارت دربار ارز گرفته است. در 6 دی ماه 56، دو میلیون دلار برای مسافرت به سوئیس. در 8 دی ماه 56، 300000 دلار برای مسافرت یک ماهه و نیمه به سوئیس و تایلند. در 9 اسفند 56، 3000000 فرانک فرانسه برای مسافرت به پاریس.

اشرف در سال 1344 که وضعیت مالی ایران به شدت وخیم بود تنها هفت دستگاه اتومبیل سوار اپل، مرسدس بنز 230 و 220 کادیلاک، جاگوار و بیوک از طریق گمرک تهران وارد کرده است و در سال 1346 سه دستگاه شورلت و مرسدس بنز بر این ماشینها افزود و شاید باور نکردنی باشد که اشرف در سالهای 44 و 46، 880 صندوق، چمدان لباس و چند عدل پارچه از گمرک مهرآباد بدون مراحل قانونی ترخیص کرده است.

دخالت در سیاست خارجی

اشرف در سیاست‌های بین‌‌المللی ایران هم دخالت داشت. به مسافرت های خارجی متعددی می‌رفت و از طرف برادرش، مذاکراتی با دولت‌های متخاصم ایران انجام می‌داد. برای نمونه، اشرف در سال‌های بعد یکی از چهره‌های مهم در برقراری رابطه ایران با جمهوری خلق چین بود. او همچنین از سال‌های دهه 1950 یکی از اعضای اصلی هیأت نمایندگی ایران در سازمان ملل محسوب می‌شد.

یکی از نخستین نقشه‌های او این بود که با استفاده از مطبوعات بتواند پایگاهی سیاسی برای محمدرضا پهلوی تدارک ببیند و برای این منظور با یافتن یک سردبیر مشتاق و با کمک مالی دربار، روزنامه اطلاعات را ارگان دربار کرد.

اشرف پهلوی در رأس هرم تصمیم‌گیری‌های سیاسی در کشور قرار داشت و در زندگی خصوصی برادرش دخالت می‌کرد و تا آنجا پیش می‌رفت که میان شاه و ملکه‌اش آتش نفاق می‌انداخت و همچنین در مورد تصمیم‌گیری‌ها خط اصلی را می‌داد و عقیده‌اش را به برادرش تحمیل می‌کرد و قدرتش به حدّی بود که محمدرضا پهلوی نمی‌توانست در مقابل وی مقاومت کند.

در دو دهه آخر عمر سیاسی حكومت پهلوی، اشرف یكی از مهمترین وزنه‌های اقتدار آمریكا در ایران شد. او كه در جریان كودتای 28 مرداد 1332 خود با شبكه مأمورین «سیا» در ایران همكاری كرد، توانست به تدریج روابط خود را با «سیا» و رجال و سیاستمداران آمریكائی تقویت كند. سفرهای متعدد اشرف به آمریكا در طول دهه چهل سبب تحكیم روابط تهران واشنگتن شد.

اشرف در 1348 به دلیل حمل یك چمدان حاوی تریاك در فرودگاه زوریخ بازداشت شد اما پلیس سوئیس پس از بررسی گذرنامه سیاسی او و با توجه به نسبتش با محمد‌رضا پهلوی او را آزاد كرد. با این حال در اسفند همین سال وی به ریاست كمیته ایرانی حقوق بشر نیز منصوب شد.
اشرف علاوه بر این سمت نایب رئیس كمیته ملی پیكار با بیسوادی، رئیس سازمان زنان ایران و نایب رئیس سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی نیز بود.

برای آگاهی از آخرین اخبار و پیوستن به کانال تلگرامی باشگاه خبرنگاران جوان اینجا کلیک کنید

انتهای پیام/