به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،امروزه حمل ونقل یکی از مولفه ها و محورهای اساسی توسعه پایدار به شمار می رود که در تمامی جهان از جایگاه ویژه ای در عرصه حمل ونقل برخوردار است.

پیشینه و تاریخ ریل گذاری شهری در ایران به زمان ناصرالدین شاه باز می گردد.

نخستین برنامه ریزی ها برای ساخت و احداث قطار زیرزمینی یا مترو به 44 سال پیش باز می گردد و در پاییز 1353، پیرو دغدغه های ترافیکی که در پایتخت جاری بود،طرح های مطالعاتی در دستور کار قرار گرفت که با مذاکراتی که در آن زمان انجام شد، شرکت سوفرتو طرح سیستم مترو را در هفت خط پیشنهاد کرد.

شرکت های فرانسوی از سال 56 ،عملیات اجرایی احداث خط مترو را در بزرگراه شهید حقانی کنونی آغاز کردند و این طرح تا پاییز سال 59 ،با احداث تونلی به مساحت دو هزارو 300 متر پیش رفت و بخشی از سازه ها و تاسیسات سه ایستگاه نیز عملیاتی شد که با تجاوز رژیم بعث عراق به ایران،کارشناسان و مشاوران خارجی طرح،ایران را ترک کردند.

پس از مدتی وقفه در پروژه در بهار سال 64 ،هیات وزیران در زمان دولت وقت اجرای طرح مترو را مجددا در دستور کار قرار داد و در نهایت پس از مدتی فراز و نشیب  متروی تهران در اواخر سال 77 به بهره برداری رسید و شبکه ریلی تهران به کرج متصل شد.

به تدریج محاسن و کارآمدی مترو بصورت عیان تری لمس و افزایش جمعیت و تولید مضاعف خودرو باعث شد تا چنین طرحی به عنوان راهکار برون رفت از مشکلات ترافیکی در اولویت قرار گیرد و رفته رفته با پیشرفت هر چه بیشتری همراه شود.

البته طول خطوط مترو در کلانشهری همچون تهران هنوز با نقطه ایده آل فاصله دارد و در صورت احتساب متروی اقماری و شهرستان های اطراف تهران وضعیت به هیچ عنوان رضایت بخش نیست.

با این وجود میزان فعلی،بخش قابل توجهی از جمعیت را بطور روزانه جابجا می کند و جمعیت کثیری از آن بهره می گیرند.

** توسعه متروی تهران،مستلزم اعتبارات

اصلی ترین نیاز این پروژه عظیم برای توسعه خطوط ریلی،مشمول اعتبارات می شود.

طبق اظهارات سید جعفر تشکری هاشمی،معاون حمل ونقل و ترافیک شهرداری تهران هر کیلومتر مترو برای احداث و توسعه،نیازمند 250 میلیارد تومان است.

**آمار ضد ونقیض از میزان اعتبارات مورد نیاز برای توسعه مترو

موضوع میزان بودجه مورد نیاز برای توسعه مترو نیز یکی از مواردی بوده که همواره با اعداد ضد و نقیضی همراه بوده است.

امری که محمد حقانی عضو شورای اسلامی شهر تهران به آن اذعان دارد و با بیان ارقام 60 تا 250 میلیارد تومانی از طرح اعداد و ارقام متعدد برای احداث مترو در هر کیلومتر خبر می دهد.

فارغ از وحت نظر در اعداد و ارقام مطروحه،بدون تردید درد متروی تهران را بودجه درمان می کند.

میزان خطوط مورد نیاز نیز برای کلانشهر تهران نیز همچون اعتبارات این پروژه با اعداد و ارقام متفاوتی همراه است.

رحمت ا...حافظی از نیاز به 500 کیلومتر مترو تا سال 1404 خبر می دهد.

احمد دنیا مالی دیگر عضو شورای اسلامی شهر تهران از نیاز 514 کیلومتری پایتخت به مترو سخن می گوید و مهدی چمران،رئیس شورای اسلامی شهر تهران نیز در این خصوص عنوان می کند:خطوط مورد نیاز تهران 217 کیلومتر به استثنای خط کرج است.

نیاز به تعبیه10 هزار کیلومتر ریل آهن برای دسترسی مترو در شعاع 350 متری شهروندان این کلانشهر نیز از دیگر ارقام و اعدادی است که از سوی اعضای پارلمان شهری تهران به آن اشاره شده که به نظر می رسد باید با مطالعه اصولی و کارشناسانه در خصوص میزان اعتبارات و طول خطوط مترو به جمع بندی واحد و دقیقی در اینخصوص  دست یافت.

**سلامت پایتخت به توسعه مترو گره خورده است

حجم انبوه تصادفات جرحی و فوتی،آلودگی آزار دهنده و بحران ساز هوا،هدر رفت سوخت و انرژی بسیار،استرس و تنش های عصبی در ترافیک،به چالش کشیده شدن نظم و انضباط شهری در معابر سواره رو،صرف انرژی بسیار بالایِ نیروهای خدوم راهنمایی و رانندگی برای حفظ نظم وکنترل ناوگان حمل ونقل عمومی و سواری بخشی از پیامدهای زندگی در کلانشهر تهران است.

در چنین شرایطی،توسعه خطوط مترو و بطور یقین در تمامی ابعاد مورد اشاره تاثیرگذار است و می تواند بخش قابل توجهی از دغدغه های این عرصه را کاهش دهد.

با این اوصاف به نظر می رسد،مترو باید در صدر اولویت های شهری،پایتخت قرار گیرد و با همیاری و هم افزایی مضاعف و البته اتخاذ تدابیر هوشمندانه و برنامه ریزی های مدون واصولی نسبت به تامین الزامات و توسعه مستمر و موثر آن مطابق برنامه چشم انداز توسعه شهری و حمل ونقل تلاش هرجه بشتری را لحاظ کرد.

البته بدون شک وضعیت مالی واعتباری حاکم بر کل کشور در طول سنوات اخیر،شهر تهران و راه آهن و متروی شهری را نیز تحت الشعاع قرار داده،اما باید تحت هر شرایطی این نیاز شهری  در صدر اولویت ها و برنامه های تهران قرار گیرد و حمایت دولت نیز در پیشبرد این  عرصه بسیار تعیین کننده است.

**مشارکت بخش خصوصی راهکار برون رفت از تنگنای موجود

اظهارت برخی از اعضای شورای اسلامی شهر تهران همچون رحمت ا...حافظی موید عقب ماندن از برنامه طراحی شده است.

وی می گوید:طبق برنامه باید سالیانه 55 کیلومتر مترو ساخته شود و این در حالی است که تا کنون 18 کیلومتر احداث شده و عملا مطابق برنامه پیش نرفتیم.

در چنین شرایطی،مشارکت بخش خصوصی لازمه برون رفت از تنگناهای موجود به شمار می رود،امری که در بسیاری از کشورهای توسعه یافته دنیا مرسوم است و با جذب مضاعف سرمایه گذاری های بخش خصوصی نسبت به توسعه و پیشرفت در این عرصه گام برمی دارند.

بطور یقین،مترو از طرح های بسیار جذاب برای سرمایه گذاری محسوب می شود که با لحاظ کردن تدبیر،درایت و بستر سازی اصولی می توان به توفیقات بسیار بیشتری در این حوزه نائل شد.

** ازکمبود واگن تا قطار لبریز از مسافر

یکی دیگر از مشکلات پیش روی متروی تهران،معطوف به کمبود واگن می شود و به تعبیر دنیا مالی،تامین واگن یکی از گلوگاه های مترو است و با توجه به ظرفیت های داخل، ساخت واگن در داخل برای تهران و سایر کلانشهرها 10 هزار فرصت شغلی ایجاد می کند.

طبق آمار ارائه شده در حال حاضر حداقل به یک هزار واگن نیاز است که با فراهم شدن آن روند حمل و نقل بیش از پیش تسهیل خواهد شد.

در طول سالیان گذشته تنها در ساعاتی خاص ایستگاه های مترو با حجم انبوهی از مسافر همراه می شد،قاعده ای که در حال حاضر نیز جاری و ساری است اما با این تفاوت که مشاهده واگن های خالی به ندرت به چشم می خورد و

جز در مواقعی خاص،صحنه انبوهی از مسافران و لبریز شدن واگن ها از مسافر به امری عادی مبدل شده است،امری که زاییده محدودیت موجود در تعدد واگن ها نیز است.

 به واقع توسعه خطوط ریلی و افزایش واگن ها لازم و ملزوم یکدیگر هستند ونارسایی در هر کدام از عرصه های فوق با نارسایی در تردد مسافران و شهروندان همراه خواهد بود.

حمیدرضا شفاعتی،یکی از مسافران مترو در گفتگو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران در خصوص ازدحام مسافران در واگن های قطار می گوید:گاهی حجم و تعدد مسافران به حدی می رسد که باعث ایجاد فشارهای عصبی و درگیری های فیزیکی میان مسافران می شود.

وی افزود:در مواقعی،واگن ها با چنان کثرت جمعیتی مواجه می شوند که امکان وارد یا خارج کردن شی مورد نیاز از کیف میسر نیست وعملا باید بدون حرکت تا رسیدن به مقصد چنین فشارِ سنگینی را تحمل نمود.

شفاعتی گفت:استفاده از ناوگان حمل ونقل عمومی و ترغیب عموم مردم به استفاده از چنین امکاناتی با پند،نصیحت و موعظه حاصل نمی شود بلکه لازمه اصلی فرهنگ سازی در این خصوص بستر سازی زیرساختی است.

وی عنوان کرد:در شرایطی که استفاده از ناوگان حمل ونقل عمومی همچون مترو با چنین مشکلات و دشواری هایی همراه می شود،بطور یقین بخشی از عموم مردم برای حفظ آرامش خاطر خویش،از خودروی شخصی،تک سرنشین یا دو سرنشین استفاده خواهند کرد.

امید آن می رود مسئولان ذیربط با اتخاذ تدابیر هوشمندانه،معضل و کمبود مورد اشاره را رفع و دفع کنند،امری که بطور یقین با ورود به آن و تسریع و تعجیل در بهبودِ وضعیت وتوسعه هر چه بیشترامکانات ،بخش قابل توجهی از معضلات و چالش های پیش رو در پایتخت مدیریت خواهد شد وتهران به عنوان شهری که آیینه تمام نمای ایران اسلامی است از نظم و نظام شهری هر چه شایسته تری برخوردار خواهد شد.

انتهای پیام/