بازخوانی یک کتاب
شعر بستری برای ظهور فرهنگ است
آثار هنری و ادبی؛ هم سخنگوی تحول و مطالبات یک قوم است و هم پرچم شناسانده و هویت بخش به فرهنگ آن.
به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ کتاب «جریان شناسی شعر انقلاب اسلامی» که مروری است بر سیر تحول شعر و ادبیات شعر انقلاب اسلامی، به قلم سعید علائی در سال 1387 توسط انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است.
در مقدمه کتاب چنین آمده است: آثار هنری و تخیلی و اساسا هنر در کنار فلسفه و حکمت، دو زبان جاری و استوار وجودند و هر فرهنگ و تمدن نیز، با طلایه‌داری هنر یا فلسفه و یا جمعی از آن دو، قوام می‌یابد و به تحقق می‌رسد. پس آثار هنری، زبان گویای جوامع زنده‌ای هستند که در طی طریق تکامل خویش، به اصلاح و انقلاب‌های درونی و بیرونی دست می‌یازند. آثار هنری و ادبی؛ هم سخنگوی تحول و مطالبات یک قوم است و هم پرچم شناسانده و هویت بخش به فرهنگ آن.
شعر به عنوان یکی از اصیل‌ترین مآثر هنری و ادبی هر فرهنگ، مهم‌ترین بستر ظهور و بروز این رسالت دیرینه در فرهنگ اسلامی ایرانیان است که از دیرباز جدی‌ترین ابزار و اهرم و رایج‌ترین زبان مفهومی آنان بوده است. پس از ورود اسلام، شاعران در اصلاح، تحکیم، تجمیل و یا تثبیت جریان‌های اجتماعی و تاریخی عمده‌ترین نقش را ایفا کرده‌اند و در ریزش‌ها و رویش‌ها، به دنبال آن بودند تا ترجمان هویت مردمانی باشند که در طول تاریخ خود دین‌دار بودند و آزاده؛ و عظمت تمدنی خویش را نیز مرهون همین حقیقت می‌دانستند.
عصاره‌ی رسالت انقلاب اسلامی، هویت بخشی به جامعه‌ای بود که در عین قوت و استعداد، نیروی حرکت و اعتماد و شکوفایی را از او ستانده بودند؛ جامعه‌ای که نه تنها در مرزهای جغرافیایی یک کشور، بلکه در پهنای وسیع یک امت گم گشته تعریف می‌شد. انقلاب اسلامی ایران، منادی عزت و عظمت و هویت برای تمام جهان اسلام بود. در این میان، شعر فارسی – ایرانی که خود، رسالت احیا و بازسازی فرهنگ جامعه را به یاد آورده بود با انقلابی "شگرف در محتوا" و متن مواجه شد که می‌سزد آن را "انقلاب اسلامی در شعر فارسی" بدانیم.
گرایش دو سویه‌ی شعر متعهد و انقلاب اسلامی به یکدیگر، باعث شد تا تجلیات و نقاط عطف مهمی در تاریخ و سیر شعر پس از انقلاب ظاهر شود که بررسی جریان شناسانه‌ی آن، با نگاهی به تأثیرات متنوع جریانات بر شعر و شاعری در ایران، مدنظر کتاب حاضر قرار گرفته است که بی‌شک تنها به تحلیل گوشه‌ای از این جریان عمیق نائل خواهد شد و ضرورت پرداختن به این موضوع، همچنان پابرجاست. نویسنده‌ی محقق و علاقه‌مند این اثر سعی کرده تا با جستجوی دو سویه در مضامین و نیز قالب‌های شعری خصوصا غزل سه دهه‌ی اخیر، تصویری جامع و مبسوط از شعر انقلاب اسلامی ارائه دهد.
کتاب جریان شناسی شعر انقلاب اسلامی که شامل 4 بخش و مجموعا 9فصل است به عناوین مهمی همچون بررسی جریان شناسی شعر، غزل انقلاب و جنگ، شعر دهه‌ی شصت، نوسروده¬ها، نثرگرایی، باستان گرایی، مثنوی انقلاب و جنگ و بررسی انواع دیگر شعر پرداخته است. در این کتاب نویسنده جستجو کرده که آیا قدرت می‌تواند هنر را جهت دهی و برنامه ریزی کند یا خیر. در این باره شعر را به سه دسته تقسیم کرده است: شعر بی‌تفاوت، شعر مخالف و شعر تسلیم یا شعر موافق.
در ادامه می‌خوانیم: غزل انقلاب فارغ از هرگونه شعارزدگی با صراحت کامل به حوادث و اتفاقات اشاره می‌کند و در این راه از ادبیات ژورنالیستی(مطبوعاتی) کمک می‌گیرد. غزل انقلاب در دوره تکامل، جایگاهی برای ورود واژگان بومی و علقه های محلی پیدا می‌کند و سعی می‌کند با تلطیف و لحن صمیمی و بی تکلف، ارتباط خود را با خواننده بیشتر کند.
بدنبال ترور شخصیت های انقلاب و شهادت سربازان اسلام در عرصه جنگ هشت سال دفاع مقدس، شعر حماسی و مذهبی رنگ بیشتری به خود می‌گیرد که غزل‌های عاشورایی جایگاه بیشتری در این اشعار دارند. در بخش‌های پایانی، نویسنده به بررسی دیگر قالب‌های شعر انقلاب از جمله: مثنوی نو، چارپاره، دوبیتی و رباعی و قصیده پرداخته است.
انتهای پیام/
در مقدمه کتاب چنین آمده است: آثار هنری و تخیلی و اساسا هنر در کنار فلسفه و حکمت، دو زبان جاری و استوار وجودند و هر فرهنگ و تمدن نیز، با طلایه‌داری هنر یا فلسفه و یا جمعی از آن دو، قوام می‌یابد و به تحقق می‌رسد. پس آثار هنری، زبان گویای جوامع زنده‌ای هستند که در طی طریق تکامل خویش، به اصلاح و انقلاب‌های درونی و بیرونی دست می‌یازند. آثار هنری و ادبی؛ هم سخنگوی تحول و مطالبات یک قوم است و هم پرچم شناسانده و هویت بخش به فرهنگ آن.
شعر به عنوان یکی از اصیل‌ترین مآثر هنری و ادبی هر فرهنگ، مهم‌ترین بستر ظهور و بروز این رسالت دیرینه در فرهنگ اسلامی ایرانیان است که از دیرباز جدی‌ترین ابزار و اهرم و رایج‌ترین زبان مفهومی آنان بوده است. پس از ورود اسلام، شاعران در اصلاح، تحکیم، تجمیل و یا تثبیت جریان‌های اجتماعی و تاریخی عمده‌ترین نقش را ایفا کرده‌اند و در ریزش‌ها و رویش‌ها، به دنبال آن بودند تا ترجمان هویت مردمانی باشند که در طول تاریخ خود دین‌دار بودند و آزاده؛ و عظمت تمدنی خویش را نیز مرهون همین حقیقت می‌دانستند.
عصاره‌ی رسالت انقلاب اسلامی، هویت بخشی به جامعه‌ای بود که در عین قوت و استعداد، نیروی حرکت و اعتماد و شکوفایی را از او ستانده بودند؛ جامعه‌ای که نه تنها در مرزهای جغرافیایی یک کشور، بلکه در پهنای وسیع یک امت گم گشته تعریف می‌شد. انقلاب اسلامی ایران، منادی عزت و عظمت و هویت برای تمام جهان اسلام بود. در این میان، شعر فارسی – ایرانی که خود، رسالت احیا و بازسازی فرهنگ جامعه را به یاد آورده بود با انقلابی "شگرف در محتوا" و متن مواجه شد که می‌سزد آن را "انقلاب اسلامی در شعر فارسی" بدانیم.
گرایش دو سویه‌ی شعر متعهد و انقلاب اسلامی به یکدیگر، باعث شد تا تجلیات و نقاط عطف مهمی در تاریخ و سیر شعر پس از انقلاب ظاهر شود که بررسی جریان شناسانه‌ی آن، با نگاهی به تأثیرات متنوع جریانات بر شعر و شاعری در ایران، مدنظر کتاب حاضر قرار گرفته است که بی‌شک تنها به تحلیل گوشه‌ای از این جریان عمیق نائل خواهد شد و ضرورت پرداختن به این موضوع، همچنان پابرجاست. نویسنده‌ی محقق و علاقه‌مند این اثر سعی کرده تا با جستجوی دو سویه در مضامین و نیز قالب‌های شعری خصوصا غزل سه دهه‌ی اخیر، تصویری جامع و مبسوط از شعر انقلاب اسلامی ارائه دهد.
کتاب جریان شناسی شعر انقلاب اسلامی که شامل 4 بخش و مجموعا 9فصل است به عناوین مهمی همچون بررسی جریان شناسی شعر، غزل انقلاب و جنگ، شعر دهه‌ی شصت، نوسروده¬ها، نثرگرایی، باستان گرایی، مثنوی انقلاب و جنگ و بررسی انواع دیگر شعر پرداخته است. در این کتاب نویسنده جستجو کرده که آیا قدرت می‌تواند هنر را جهت دهی و برنامه ریزی کند یا خیر. در این باره شعر را به سه دسته تقسیم کرده است: شعر بی‌تفاوت، شعر مخالف و شعر تسلیم یا شعر موافق.
در ادامه می‌خوانیم: غزل انقلاب فارغ از هرگونه شعارزدگی با صراحت کامل به حوادث و اتفاقات اشاره می‌کند و در این راه از ادبیات ژورنالیستی(مطبوعاتی) کمک می‌گیرد. غزل انقلاب در دوره تکامل، جایگاهی برای ورود واژگان بومی و علقه های محلی پیدا می‌کند و سعی می‌کند با تلطیف و لحن صمیمی و بی تکلف، ارتباط خود را با خواننده بیشتر کند.
بدنبال ترور شخصیت های انقلاب و شهادت سربازان اسلام در عرصه جنگ هشت سال دفاع مقدس، شعر حماسی و مذهبی رنگ بیشتری به خود می‌گیرد که غزل‌های عاشورایی جایگاه بیشتری در این اشعار دارند. در بخش‌های پایانی، نویسنده به بررسی دیگر قالب‌های شعر انقلاب از جمله: مثنوی نو، چارپاره، دوبیتی و رباعی و قصیده پرداخته است.
انتهای پیام/
