خوزستان سال های سال است که با بحران ریزگردها دست و پنجه نرم می کند و چهره این استان هر سال با شروع فصل بهار و تابستان آنچنان غرق در خاک و غبار می شود که کمتر پرنده ای جرات بال گشودن در این آسمان را دارد. گرد و غبار یک بحران زیست محیطی است که نه تنها جان خوزستان را تهدید می کند بلکه خطری است که سراسر ایران را نشانه رفته است. هر چند که برخی ورود ریزگردها را به گردن کشورهای همسایه می اندازند و می گویند که این گرد و غبارها از کشورهای همسایه از جمله عراق وارد خاک ایران می‌شوند اما به گفته کارشناسان منشا اصلی این بحران خشک‌شدن بخشی از تالاب هورالعظیم است. براساس آمارهایی که در پرتال اداره کل هواشناسی استان خوزستان قابل دسترسی است، می توان دید که استان خوزستان از سال های پیش با بحران ریزگردها دست و پنجه نرم می کرده و اکنون نیز این وضعیت روند بحرانی تری را پیدا کرده است. اهواز به عنوان یکی از شهرهایی که بیش از سایر شهرهای خوزستان در معرض این ریزگردها قرار دارد، در سال های گذشته رکورددار بیشترین تعداد روزهای توام با طوفان و گرد و غبار را در میان سال های 2هزار تا 2هزارو 10 داشته است.

در این خصوص مدیر مرکز تحقیقات منطقه‌ای ریزگردها معتقد است که همه عوامل بروز ریزگردها در کشور از مسائل آب ‌و هوایی تا دستکاری‌های انسان‌زا‌ در طبیعت، در 12 سال گذشته ایجاد شده‌اند تا در مجموع منجر به شرایط کنونی شوند.

دکتر علیرضا زراسوندی آغاز پدیدآمدن ریزگردها در کشور را در سال 84 می‌داند و در شرح عوامل بروز این پدیده می‌گوید: کشور ایران در یک بازه زمانی 14 ساله از خشکسالی قرار دارد. در گذشته نیز ریزگردها وجود داشت اما پراکندگی آن کم بود و به معنای دیگر هر یک ماه تنها یک روز شاهد ریزگردها بودیم؛ آن زمان کسی توجهی نمی‌کرد که مقوله ریزگردها شکل گرفته است، آن هم به دلیل آن‌که ابتدای دوران خشکسالی بود.

وی ادامه می‌دهد: ظرفیت نفوذی خاک در آن زمان زیاد نبود به عبارت دیگر در کشور ما و کشورهای دیگر خاک مرطوب بود.

مدیر مرکز تحقیقات منطقه‌ای ریزگردها شرایط سیاسی و اجتماعی کشورها را از دیگر عوامل شدت یافتن پدیده ریزگردها می‌داند و در این خصوص بیان می‌کند: در آغاز شکل‌گرفتن پدیده ریزگردها اوضاع سیاسی و اجتماعی کشورهای اطراف همانند اکنون نبود و محیط‌ زیست متولی داشت.

زراسوندی توضیح می‌دهد که با شدت‌یافتن فرآیند خشکسالی، خاک رطوبت خود را از دست داد و در کشور پدیده ریزگردها شروع شد.

این پژوهشگر زمین‌شناسی ادامه می‌دهد: همچنین در دنیا بحثی تحت عنوان "Global Warming" یا گرم‌شدن زمین مطرح است، به این معنا که تغییرات آب و هوایی در دنیا اتفاق افتاده است؛ این موارد عوامل طبیعی بروز و شکل‌گیری پدیده ریزگردها است اما عوامل غیرطبیعی دیگری نیز وجود دارد.

وی در خصوص عوامل دیگر بروز ریزگردها بیان می‌کند: در این مدت، با طبیعت ناسازگاری داشتیم. طبیعت بر اثر فعالیت‌های انسان‌زا دستکاری شده است؛ حق‌آبه تالاب‌ها کم شده یا اصلا داده نشده است و سدهای بدون مطالعات زیست‌محیطی و در نظر گرفتن شرایط اکولوژیکی منطقه، احداث شده‌اند.

مدیر مرکز تحقیقات منطقه‌ای ریزگردها همچنین فعالیت‌های صنعتی گسترده در حوزه‌های زیست‌محیطی را از دیگر عوامل نازسازگاری با طبیعت و بروز پدیده ریزگردها می‌داند و می‌گوید: در این خصوص می‌توان به فعالیت‌های صنعتی گسترده در تالاب‌ها اشاره کرد؛ علاوه بر آن عدم اجرای کمربند سبز در حاشیه شهرهای مستعد ریزگردها از عوامل دیگر بروز این وضعیت است. تمام این عوامل در 12 سال گذشته ایجاد شده‌اند تا منجر به شرایط کنونی شود.

زراسوندی معتقد است معضلی که اکنون تحت عنوان ریزگردها وجود دارد، ترکیبی از عوامل انسانی و طبیعی است؛ او در این باره بیان می‌کند: نمی‌توان گفت که تنها انسان یا تنها طبیعت در بروز ریزگردها مقصر است بلکه یک ترکیب است و این‌که بگوییم چه میزان از عوامل بروز این پدیده به عوامل انسانی و چه میزان به عوامل طبیعی مربوط می‌شود از عهده ما خارج است اما می‌توان گفت که این عوامل بیشتر در خارج از کشور بوده‌اند تا داخل آن.

وی اظهار می‌کند: عمده کانون ریزگردها منطقه‌ای است اما با افزایش عوامل کانون‌های داخلی نیز ایجاد می‌شوند. بنابراین مشکل ما اکنون هم کانون‌های داخلی و هم کانون‌های خارجی ریزگردها است.

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از آبادان؛وی در خصوص این‌که آیا می‌توان این معضل را رفع کرد، اعتقاد دارد: این مشکل در داخل کشور قابل حل است و مسئولان کشور توان خود را برای حل مساله متمرکز می‌کنند و از تمام ظرفیت‌های موجود استفاده می‌شود اما در خارج از کشور، نه! مسائل مختلف منطقه‌ای بر این همکاری‌ها تاثیرگذار بوده است.

معاون استاندار خوزستان و فرماندار ویژه شهرستان آبادان نیز درخصوص تبیین منشاء داخلی و خارجی ریزگردها در منطقه گفت:با توجه به کاهش بارندگی، منطقه چوئبده به یکی از مناطق اصلی کانون ریزگردها تبدیل شده است.

عزیزالله شهبازی کاشت نهال حرا در مناطق ساحل دریایی آبادان را یکی از راه های کاهش آلودگی دانست و گفت: کاشت نهال حرا در منطقه چوئبده، به تثبیت خاک منطقه و جلوگیری از پراکنش گرد و غبار کمک فراوان می کند.

وی ادامه داد: یکی از روش های کاهش آسیب های گرد و غبار و افزایش پوشش گیاهی است و تحقق این هدف با همگرایی دستگاه های اجرایی و سازمان های مردم نهاد امکانپذیر است.

شهبازی گفت: بر اساس نظر کارشناسان، درخت حرا با شرایط منطقه چوئبده و آبادان سازگاری داشته و این گونه گیاهی، مهاجرت گونه های جانوری را به همراه داشته است.

وی ادامه داد: تا کنون کاشت دو هزار گونه گیاهی درخت حرا و ایجاد جنگل های حرا در سواحل جنوبی ایران انجام شده است.

همچنین رییس اداره محیط زیست استان بصره عراق نیز اشاره می‌کند که کشور عراق از معضل ریزگردها رنج می‌برد؛ وی معتقد است که افزایش رهاسازی آب، در کاهش میزان گرد و خاک موثر است.

احمد حمیدان در این خصوص گفت: به دنبال همکاری مشترک بین استان بصره و استان خوزستان برای کاهش گرد و خاک هستیم. گرد و غبار ناشی از فروپاشی خاک است و یکی از مهم‌ترین عوامل فروپاشی خاک عدم رهاسازی آب از کشورهای منبع است.

وی ادامه می‌دهد: همکاری مشترک با کشورهای منبع یکی از راه‌های افزایش راه‌سازی آب است که نقش موثری در تثبیت خاک دارد. تثبیت اراضی از طریق تقویت پوشش گیاهی نیز بسیار تاثیرگذار است.

حمیدان با تاکید بر اهمیت ارتباطات بین‌المللی برای برطرف کردن معضل گرد و خاک می‌گوید: گرد و خاک از اولویت‌های عراق است و فعالیت‌های مشترک بسیاری با ایران در این خصوص داریم. تفاهم‌نامه همکاری در خصوص مقابله با بیابان‌زایی و طوفان‌های گرد و غبار در سطح وزات محیط زیست با ایران منعقد شده است و همکاری علمی با ایران ادامه دارد. برای مقابله با گرد و خاک آمادگی همکاری را داریم زیرا عراق خود نیز تحت تاثیر این پدیده قرار گرفته و بصره از آن آسیب دیده است.

عوامل بسیاری در شکل گرفتن تدریجی این بحران نقش دارد؛ اما با این حال همچنان خوزستانی ها در طلب یک نفس آسوده و یک هوای پاک روزهای غبار آلود را سپری می کنند. با این حال در طی چند روز اخیر که هوای خوزستان را گرد و غبار فرا گرفته است و امید آن است که هر چه سریع تر خاتمه یابد.

انتهای پیام/