به گزارش خبرنگار حوزه افغانستان باشگاه خبرنگاران جوان؛کابل یکی از آلوده ترین شهرهای جهان است؛ شهری با جمعیت انبوه و ساختار نامنظم. هوای آلوده یکی از جدی ترین خطراتی است که شهروندان کابل را تهدید می کند، اما آیا حکومت افغانستان در سال نو برنامه ی جدیدی برای کاهش آلودگی هوای کابل روی دست خواهد گرفت؟

کاهش آلودگی هوا در کنار امنیت، ثبات اقتصادی و اشتغالزایی یکی از چالش های جدی حکومت وحدت ملی در سال آینده خورشیدی می تواند باشد و اهمیت آن برای حیات و صحت شهروندان کابل، کمتر از هیچ گزینه ی دیگری نیست. آلودگی هوا در چندین سال اخیر یکی از جدی ترین مشکلات شهروندان کابل بوده است اما متاسفانه هنوز به آن توجه جدی صورت نگرفته است.

در جریان چند سال گذشته، پی ‌هم تحقیقات علمی پیرامون هوای آلوده شهر کابل ارایه شده است. این تحقیقات بیشتر از طرف سازمان‌های بین‌الملی انجام شده است و اغلب وضعیت هوای کابل را خطرناک توصیف کرده اند. توصیفی که این تحقیقات ارایه می‌دهند، گاهی شهر کابل را از نظر محیط‌زیست کثیف‌ترین پایتخت دنیا لقب می‌دهند و گاهی آلودگی هوای کابل را با شهر پکن پایتخت کشور چین مقایسه می‌کنند.

طبق آخرین گزارش ها سالانه میلیونها تن مواد آلوده کننده هوا، در فضای شهر کابل پخش می شود و دولت افغانستان هنوز برنامه جدی در این قسمت نداد و برای کاهش آلودگی هوا بودجه ای اختصاص نداده است.

  درسال 2007  نیز روزنامه ی رویترز به نقل از یک مقام شاروالی  کابل نوشت که 30 درصد هوای کابل را مواد غایطه انسانی معلق در هوا تشکیل می‌دهد. این‌گونه گزارش‌ها و تحقیق‌ها دولت کانادا را به‌خاطر سلامتی سربازانش نگران کرد و دستور یک تحقیق مستقل را صادر کرد. اما پژوهشگران  بعد از انجام تحقیقات شان گفتند که مقدار مواد غایطه در هوای شهر کابل مثل هوای کانادا، نرمال و معمولی است و بخشی از این مواد غایطه می ‌تواند مربوط به فضولات پرنده‌ها و حشرات باشد.

در حالی‌که امکان دارد هوای کابل به علت مجاری باز فاضلاب و سوخت فضولات حیوانی، مقدار بیشتری مواد غایطه داشته باشد. بیشتر خانه ها در کابل به سیستم کانالیزاسیون شهری وصل نیستند و کانال فاضلاب تشناب های خانه های شخصی مستقیما به جویچه ی های بیرون و در داخل کوچه ها می ریزد و در فضای باز جریان می یابد. این مشکل به حدی است که برای خیلی ها عبور و مرور را از کوچه های تنگ و خاک آلود کابل مشکل کرده است و بسیاری از مردم مجبور هستند هنگام عبور از کوچه ها، بینی شان را محکم بگیرند تا بوی بد ناشی از جریان فاضلاب  در کوچه، آزار شان ندهد.

  از سوی دیگر گرد وخاک در مکان‌های خشکی نظیر کابل، یک آلوده‌ کننده عمده است. بسیاری از ما روزها وقتی در شهر در حال گشت و گذار هستیم متوجه آلودگی وحشتناک هوای کابل نمی شویم ولی اگر در شب و هنگامی که هنوز تعدادی از موترها در حال رفت و آمد هستند از خانه بیرون شویم، در شعاع چراغ موترها، میزان واقعی گرد و غبار و آلودگی هوای شهر کابل را می توانیم مشاهده کنیم.
اما بخش بزرگ از آلودگی هوای شهر کابل مربوط ساختار جغرافیای این شهر است.

به لحاظ جغرافیایی، شهر کابل مانند کاسه‌ای است که توسط دیوارهای کوه‌های بلند احاطه گردیده و در اثر وزش باد، آلودگی هوا به آسانی از این کاسه خارج نمی‌شود و همچنان آن برف‌های سنگین دهه ی 40 کابل هم دیگر وجود ندارد تا گرد و غبار و آلودگی‌های فوسیلی را در خود رسوب دهد. بنابر این گرد و غبار در آسمان کابل به دلیل وجود کوه های مرتفع و احاطه کابل توسط این کوه ها  و کمبود بارش برف و باران در طول سال از مناطق هم جوار آن که توسط این چنین توسط کوه ها احاطه نشده است، بیشتر است.

افزایش جمعیت یکی دیگر از عوامل آلودگی محیط زیست در کابل است. کابل شهری است که برای نیم میلیون جمعیت ساخته شده است، اما جمعیت این شهر هم اکنون به بیش از پنج میلیون نفر و بنا به بعضی گفته ها حتی به هفت میلیون نفر رسیده است. بسیاری از خانواده های روستایی افغانستان به دلیل نبود کار و فقر اقتصادی مجبور به مهاجرت به شهرها می شوند که کابل یکی از شهرهای است که بیشتر ساکنان آن را کسانی تشکیل می دهند که محل سکونت اصلی شان را ترک کرده اند.

همچنان بیشتر مهاجران افغان که از کشورهای پاکستان و ایران دوباره به افغانستان باز می گردند، به ولایتهای اصلی شان باز نمی گردند و به کابل یا یکی از شهرهای دیگر افغانستان عودت می کنند. این مهاجرت ها باعث تراکم جمعیت در کابل شده است و بسیاری از مشکلات محیط زیستی را به وجود آورده است. همچنان اکثریت شهروندان کابل را طبقه پایین جامعه تشکیل می دهند که برای تامین نیازهای اولیه زندگی مواد سوختی آلوده کننده چون نفت، گاز، چوب و زغال سنگ را به مصرف می رسانند. مصرف این مواد هرچند برای تامین نیازهای اولیه زندگی شهروندان کابل یک امر حیاتی و ضروری است، اما تامین این نیاز حیاتی منجر به آلودگی هوای شهر کابل می گردد.

از سوی ساختار شهر کابل این مقدار جمعیت را پذیرا نیست و از سوی دیگر اکثریت مردم با فرهنگ شهر نشینی آشنا نیستند و توجه به حفظ و پاک نگهداشتن محیط زیست ندارند. بیشتر مردم کابل زباله های شان را در جویچه های کنار سرک ها و یا در کوچه ها می اندازند و شاروالی کابل هم به اندازه کافی سطل های زباله را در تمام نقاط شهر نگذاشته است تا مردم زباله های شان را در داخل آنها بریزند. همه ی این عوامل باعث افزایش آلودگی هوا و محیط زیست در کابل شده است و هر روزه شهروندان کابل را در معرض امراض گوناگون ناشی از آلودگی هوا و محیط زیست قرار می دهد.

ورود بی سرو سامان وسایط نقلیه و افزایش بی رویه آن در سطح شهر کابل یکی دیگر از عوامل آلودگی هوای شهر کابل است. بیشتر وسایط نقیله که در داخل شهر کابل مورد استفاده شهروندان قرار دارد، کهنه و فرسوده و دود زا هستند. همچنان این وسایط از مواد سوخت کم کیفیت استفاده می کنند که در تولید دود غلیظ و مضر برای صحت انسان، نقش عمده را دارد. عبور و مرور این گونه وسایط در داخل شهر هم هوای شهر را آلوده می کند و هم با عث به وجود آمدن امراض گوناگون می گردد که از دود مواد سوخت کم کیفیت ناشی می شود.

به ‌نظر می‌رسد سونامی بزرگی زیر پوست شهر در جریان است و هر لحظه بر شدت آن افزوده می‌شود. این سونامی عظیم اما خاموش، تازه دهان باز کرده است و اگر جلو آن گرفته نشود، ممکن است همه‌ی شهروندان کابل را ببلعد.

کاهش آلودگی هوای کابل نیاز به یک برنامه جدی و دراز مدت و سرمایه گزاری دراد، در نبود برنامه و سرمایه، آلودگی هوا بصورت اتفاقی کاهش نمی یابد، انتظار می رود حکومت وحدت ملی با یک بودجه ی اختصاصی و برنامه مدون و مشخص در سال آینده خورشیدی به مبارزه آلودگی هوای شهر کابل برود و از شهرداری کابل و اداره ملی محیط زیست بخواهد تا بصورت جدی آلودگی هوای کابل را نظارت کنند و از آلودگی هوای کابل برای شهروندان اطلاعات دقیق بدهد.

آگاهی دهی دقیق و منظم درباره آلودگی هوا و نشر گزارش روزانه تغییرات دزارت آلوده در هوای کابل از سوی اداره محیط زیست، می تواند یکی از برنامه های باشد که حکومت باید در سال آینده برای کاهش آلودگی هوا روی دست بگیرد تا شهروندان کابل با اطلاع از میزان آلودگی هوا، از میزان خطرات آن آگاه باشند و از صحت خود مراقبت کنند.

انتهای پیام/